چارسو پرس: محمدرضا شجاعی-طراح صحنه و لباس فیلم سینمایی «دسته دختران» - به کارگردانی منیر قیدی و تهیه‌کنندگی محمدرضا منصوری که به تازگی در سینماهای سراسر کشور اکران شده است، درباره خلق فضای این فیلم گفت: متاسفانه امروزه کار کردن در پروژه‌های تاریخی دشوار است زیرا از مکان‌های ارزشمند و تاریخی ما حفاظت و درست نگه‌داری نمی‌شود؛ به همین دلیل ساختن فیلمی درباره پدیده تاریخی یا پروژه‌های دفاع مقدسی با مشکل مواجه می‌شود. اگر شما به مناطق جنگی بروید مشاهده می‌کنید که تقریبا مناطق جنگی ما از بین رفته‌اند و برای ساخت فیلم باید آن‌ها را بازسازی کنیم.
این هنرمند با اشاره به مراحل کار یک طراح صحنه و لباس در پروژه‌های تاریخی خاطر نشان کرد: برای طراحی صحنه و لباس فیلم‌هایی همچون «دسته دختران» ما باید واقع‌بینانه عمل کنیم نه بر اساس قوه تخیلاتمان. در نتیجه باید به سراغ آدم‌های بازمانده از آن دوران یا عکس و تصویرهایی که آن دوران را نشان می‌دهند، برویم.
وی در ادامه اضافه کرد: سینمای ما از نظر اقتصادی ضعیف است و نمی‌توان خیلی به استانداردهای جهانی نزدیک شد که بتوانیم تمام صحنه و فضاهای مورد نیاز را مجدد بسازیم؛ به همین دلیل باید جست‌وجو و گشت‌وگذار کرد تا ببینیم از آثار تاریخی باقی‌مانده چه چیزهایی را می‌توان پیدا کرد تا برای فیلم استفاده کنیم.
شجاعی درباره کمبود امکانات طراحی صحنه در سینمای ایران نیز بیان کرد: در ایران شرایط به گونه‌ای است که معمولا فیلمنامه و متن را به اندازه ظرفیت‌هایی که وجود دارد تطبیق می‌دهیم؛ درست خلاف سینمای استاندارد که هر آن چه لازمه ساختار دراماتیک است را خلق می‌کنند. همان‌طور که گفتم مرحله ابتدایی کار ما این است که جست‌وجو و کشف کنیم تا مکان‌هایی را پیدا کنیم که متناسب با فیلمنامه باشد.
وی در پاسخ به این پرسش که برای نزدیک شدن به واقعیت جنگ سراغ چه مستنداتی رفته است، توضیح داد: برای تولید «دسته دختران» مطالعات کتابخانه‌ای داشتیم و به سراغ کتاب‌های مصور از آن دوره رفتیم. البته یک بخش مطالعاتی را نویسندگان انجام دادند و ما بیشتر روی تصاویر به جا مانده کار کردیم. کتاب «عکس خرمشهر» که انجمن عکاسان انقلاب و دفاع مقدس آن را منتشر کرده، مهم‌ترین منبعی بود که برای تولید این فیلم استفاده کردیم.
طراح صحنه فیلم «دسته دختران» درباره نزدیک شدن به واقعیت خاطرنشان کرد: درباره پروژه‌هایی که از تاریخ معاصر ساخته می‌شوند، باید بدانیم مخاطب حافظه تاریخی دارد و ممکن است خودش در آن شرایط باشد و یا مستندهایی دیده باشد. برای مثال مخاطب «دسته دختران» قطعا مستند «روایت فتح» را پیش‌تر دیده است. به همین دلیل ما باید به تصوری که مخاطب در ذهنش دارد نزدیک شویم؛ درنتیجه به سراغ مستنداتی رفتیم که تصاویر واقعی را در ذهن مخاطب تداعی کنند.
این هنرمند درباره تعامل با دیگر عوامل فیلم بیان کرد: قبل از شروع پیش‌تولید با نویسنده‌ها و کارگردان جلسات مکرری را برگزار کردیم. در نهایت سعی کردیم با نظرات گروهی، تولید و ایده طراحی صحنه و لباس را پیش ببریم.
شجاعی در پایان با تاکید براینکه «در پروژه «دسته دختران» میان کارگردان و تهیه‌کننده و دیگر عوامل، همگرایی مثبتی شکل گرفت که نتیجه خوبی هم به همراه داشت» تصریح کرد: کار ما خیلی مرتبط با محتوا و متن فیلم سینمایی نیست؛ درباره بخش مرتبط با حوزه خودم می‌توانم بگویم که باتوجه به بودجه حداقلی که داشتیم، «دسته دختران» از نظر تولید و ساختار خوب عمل کرده و اگر فیلمسازان دیگر بخواهند به دستاوردهای «دسته دختران» برسند باید هزینه‌های چندبرابری بکنند و برایشان سخت‌تر خواهد بود.
«دسته دختران» با بازی نیکی کریمی، فرشته حسینی، پانته‌آ پناهی‌ها، هدی زین‌العابدین و... راوی مقاومت و ایثار زنان در روزهای پرتلاطم ابتدایی جنگ است و با بازسازی تصاویر زنده و مستند از نبرد خانه به خرمشهر، اولین تصویر سینمایی با نگاه زنانه از آن مقاومت را خلق کرده است.
///.
