چارسو پرس: به تازگی بسته فیلم کوتاه «ژنریک، شش فیلم، شش نگاه» در پلتفرم هاشور به صورت آنلاین اکران شده است که با توجه به کمبود امکان نمایش فیلم‌های کوتاه در کشور، می‌توان این اتفاق را قدمی مثبت در جهت جذب مخاطب گسترده برای این سینما دانست.
به بهانه این اکران آنلاین این فیلم با چند تن از کارگردان‌های این شش فیلم کوتاه درباره بازخوردها و شرایط اقتصادی سینمای کوتاه گفتگویی داشتیم که در ادامه مشروح این گفتگوها را می‌خوانید:
مشکلات اقتصادی بسیاری از استعدادها را در نطفه خفه می‌کند
توجه رسانه‌ای چندانی به اکران «ژنریک، شش فیلم، شش نگاه» نشد
محمد آهنگر، کارگردان فیلم کوتاه «امروز جمعه است» اظهار داشت: اکران آنلاین فیلم‌های کوتاه اتفاقی خوشایند است و با اینکه به طور کل استقبال در سطحی که انتظار داشتم نبود اما از آنجا که اکران آنلاین یک پکیج فیلم کوتاه برای اولین بار است که انجام شده، می‌توان آن را اتفاق مثبتی دانست.
آهنگر خاطرنشان کرد: اکران فیلم‌های کوتاه در سینما و به صورت آنلاین از این جهت اتفاق مثبتی است که می‌تواند میزان مخاطبان سینمای کوتاه را بیشتر کند و در نتیجه به این سینما رونق می‌بخشد و اتفاق عجیب این است که متأسفانه توجه رسانه‌ای چندانی به آن نشده و به همین دلیل فیلم‌های کوتاه نتوانسته‌اند مخاطبان چندانی داشته باشند.
این کارگردان درباره میزان مخاطبان سینمای کوتاه گفت: قطعاً مخاطبان سینمای کوتاه محدودتر است و ما هم انتظار عجیب و غریبی برای استقبال از فیلم‌هایمان نداریم و می‌دانیم که این سینما مخاطب خاص خود را دارد و معمولاً علاقه‌مندان جدی سینما این فیلم‌ها را نگاه می‌کنند اما باید بپذیریم که در سال‌های اخیر میزان مخاطبان سینمای کوتاه افزایش پیدا کرده و این را می‌توان از میزان استقبالی که از جشنواره‌های فیلم کوتاه تهران و نهال صورت می‌گیرد به راحتی فهمید.
وی افزود: آنچه که در اکران «ژنریک، شش فیلم، شش نگاه» به عنوان نقطه ضعف می‌تواند شناخته شود، این است که انتظار می‌رفت حداقل یک سوم مخاطبان فیلم کوتاه آثار این بسته را مشاهده کنند اما این اتفاق رخ نداد و خودم هم دلیل اصلی آن را نمی‌دانم.
آهنگر درباره اقتصاد سینمای کوتاه گفت: اقتصاد سینما مثل اقتصاد سایر حرفه‌ها وضعیت نامساعدی دارد و این وضعیت در سینمای کوتاه به مراتب بدتر است. در این شرایط اکران آنلاین برای فیلمساز اتفاق مبارکی است و می‌تواند شروع خوبی برای افزایش مخاطبان این سینما باشد. در قدم اول به نظر من همین که فیلمساز می‌داند پس از ساخت فیلمش امکان این را دارد که فیلمش را به صورت آنلاین اکران کند جدا از اینکه شاید آورده مالی با خود به همراه داشته باشد یا نه، برایش امیدوارکننده است که فیلمش دیده می‌شود.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: فیلمسازان فیلم کوتاه امکان چندانی برای ارائه اثرشان ندارند و در کشور ما جشنواره‌هایی چون جشنواره فیلم کوتاه تهران امکان نمایش فیلم‌های محدودی دارند که تعدادشان نهایتاً 25 اثر است و این در حالیست که هر سال شاید 200 فیلم کوتاه حرفه‌ای ساخته می‌شود و در این بین پلتفرم‌ها می‌توانند نقشی جدی در دیده شدن این آثار ایفا کنند.
آهنگر تصریح کرد: در نهایت نمی‌توان امیدوار بود که فیلم کوتاه بتواند هزینه خود را برگرداند و جوایز جشنواره‌ها هم مبالغ چندانی نیست؛ از طرفی من در دو جشنواره خارجی توانستم جایزه بگیرم و متأسفانه هیچ‌کدام از این جوایز به دست من نرسید و فکر می‌کنم دلیل آن تحریم‌ها باشد. به طور کل نمی‌شود به جوایز جشنواره‌ها امید چندانی داشت و از طرفی نهادهای دولیت هم حمایت‌های چندانی از سینمای کوتاه ندارند و مهم‌ترین متولی این سینما هم نهایتاً 150 میلیون تومان از تولید فیلم حمایت می‌کند و این در حالی است که در سال‌های اخیر سینمای کوتاه ایران بسیار حرفه‌ای‌تر از گذشته شده و هزینه تولید فیلم نیز افزایش داشته است. در این فضا اگر شما موفق به جذب این حمایت شوید باید 150 میلیون تومان دیگر فراهم کنید تا فیلمتان ساخته شود.
وی افزود: سینمای کوتاه به‌رغم این وضعیت اقتصادی عقب‌گر نخواهد کرد چرا که معتقدم مسیری ایجاد شده که این سینما دیگر نمی‌تواند از آن خارج شود اما مشکلات بسیاری همچنان بر سر راه وجود دارد و می‌تواند در کیفیت آثار تأثیرگذار باشد. مثلاً در سینمای کوتاه ما هر روز دو برابر میزانی که در سینمای بلند فیلمبرداری می‌شود، ضبط داریم و مجبور هستیم یک فیلم که در پنج روز باید فیلمبرداری شود را در سه روز به پایان برسانیم. اگر شما بتوانید تهیه‌کننده‌ای هم برای فیلمتان داشته باشید از آنجا که تهیه‌کننده هم بودجه محدودی در نظر دارد فیلمساز را مجبور می‌کند یکسری استانداردها را کنار بگذارد و این قطعاً در کیفیت این گونه سینمایی تأثیرگذار است.
آهنگر در پایان تأکید کرد: در اکران آنلاین هم مشکلات بسیاری وجود دارد، به عنوان مثال پس از اکران این فیلم برخی دوستان با من تماس گرفتند و گفتند با نمایش این فیلم ممکن است کسی آن را در یوتوب بارگذاری کند و به عنوان نفر اول، مالکیت اثر را از آن خود کند و به درآمد برسد. متأسفانه مشکلات در این زمینه بسیار زیاد است و فکر می‌کنم باید زمان زیادی بگذرد تا بتوانیم به شرایطی ایده‌آل برسیم. امروز ساخت فیلم کوتاه با هزینه شخصی کار بسیار سختی است و اگر شما نتوانید دوستانی را مجاب کنید که به صورت رایگان با شما همکاری کنند و دستمزدها را به حداقل نرسانید به هیچ‌وجه نمی‌توانید فیلم بسازید. این مشکلات قطعاً باعث می‌شود که یکسری استعدادها در نطفه خفه شوند و نتوانند فیلم بسازند و مطمئناً این شرایط در شهرستان‌ها بدتر است.
«ژنریک، شش فیلم، شش نگاه» می‌توانست مخاطبان بیشتری داشته باشد
امیر پذیرفته، کارگردان فیلم کوتاه «کپسول» اظهار داشت: فکر می‌کردم در اکران پکیج «ژنریک، شش فیلم، شش نگاه» اتفاق بهتری رخ دهد ولی تبلیغات چندانی صورت نگرفته و من به شخصه هیچگونه تبلیغی به صورت محیطی یا در فضای مجازی ندیدم و در این شرایط که فیلم‌ها اکران می‌شوند اما تبلیغی برای آن‌ها صورت نمی‌گیرد، مشخص است که نمی‌توان انتظار داشت استقبال چندانی از این اکران صورت بگیرد.
پذیرفته خاطرنشان کرد: از زمانی که فیلم «کپسول» را ساخته‌ام، خیلی از دوستان با من تماس گرفته‌اند که چطور می‌توانند این فیلم را ببینند و مشخص است که فیلم کوتاه مخاطب خود را دارد و قطعاً تبلیغات برای این آثار بی‌تأثیر نیست اما قطعاً انتظار استقبالی که از فیلم‌های بلند می‌شود را ندارم و می‌دانم که فیلم کوتاه به آن اندازه نمی‌تواند مخاطب داشته باشد.
وی افزود: مشکل اصلی این است که توجهی به سینمای کوتاه نمی‌شود، حتی در پلتفرم‌های دیگر هم فیلم‌های کوتاه در ویترین نیستند و تبلیغ نمی‌شوند. در این مدت که بسته «ژنریک، شش فیلم، شش نگاه» به صورت آنلاین اکران شده چند نفر از دوستان به من پیام داده‌اند و نظرشان را دباره فیلم گفته‌اند و بازخوردهای خوبی داشته‌ام.
این کارگردان در ادامه اظهاراتش درباره مصائب تولید فیلم کوتاه گفت: به دلیل وقفه‌ای که در ساخت فیلم بلندم رخ داد تصمیم گرفتم که یک فیلم کوتاه بسازم و به این نتیجه رسیدم که اگر سقف حمایت انجمن سینمای جوان را که ۱۵۰ میلیون تومان است داشته باشم به سختی می‌توان باقی سرمایه تولید فیلم را فراهم کرد. پیش‌تر که شرایط اقتصادی بهتر بود می‌توانستیم با دریافت وام بخشی از سرمایه تولید اثرمان را فراهم کنیم اما متأسفانه امروز حتی انجام این کار هم میسر نیست.
وی افزود: زمانی که فیلم «کپسول» را می‌ساختم نیاز داشتم که یک روز فیلمبرداری این فیلم بیشتر ادامه پیدا کند اما متأسفانه به دلیل شرایط مالی و بودجه‌ای که داشتیم مجبور بودیم که فیلمبرداری را زودتر تمام کنیم. من از هیچ پلانی به دلیل کمبود بودجه صرف نظر نکردم اما می‌شد وقت بیشتری بگذاریم و برخی پلان‌ها را با برداشت‌های بیشتری فیلمبرداری کنیم اما به همین دلیل برخی مواقع چون وقت نبود بالاجبار به برخی برداشت‌ها رضایت می‌دادیم در حالیکه اگر وقت بود قطعاً تکرار می‌شد.
پذیرفته درباره نقش جشنواره‌ها در درآمدزایی فیلم‌های کوتاه گفت: اگر یک فیلم در همه جشنواره‌ها موفق باشد و جوایز مالی را کسب کند باز هم مبلغ چندانی به دست نمی‌آید. به هر شکل در این شرایط هم سعی داریم فیلم بسازیم و فیلمسازی به قیمت کوچک‌تر شدن سفره خودمان ادامه دارد. فیلمسازی یک عشق است و من به شخصه هیچ‌گاه نمی‌توانم از آن دل بکنم.
عدم اطلاع‌رسانی مناسب میزان استقبال را کاهش داد
استعدادهای بسیاری به دلیل مشکلات اقتصادی سینما را رها کرده‌اند
سهیلا پورمحمدی، کارگردان فیلم کوتاه «جان داد» اظهار داشت: فیلم «جان داد» در سی‌وهشتمین جشنواره فیلم کوتاه تهران حضور داشت. در آن دوره به دلیل شیوع کرونا فیلم‌ها در تیوال و هاشور به صورت آنلاین نمایش داده شد و استقبال بسیار خوبی را شاهد بودیم که می‌توانم بگویم اکران آنلاین بسیار خوبی را در آن سال تجربه کردیم و به همین دلیل نگاه مثبتی به اکران آنلاین داشتم ولی متأسفانه استقبالی که انتظار داشتم از بسته «ژنریک، شش فیلم، شش نگاه» صورت نگرفت.
پورمحمدی خاطرنشان کرد: فکر می‌کنم عدم اطلاع‌رسانی درست دلیل اصلی این عدم استقبال باشد که البته از طرفی می‌توان گفت که شاید فیلم‌ها با توجه به اکران آنلاین سی‌وهشتمین جشنواره برای مخاطبان تکراری هستند. متأسفانه اکران فیلم کوتاه آنقدر مهجور است که ما هر فرصتی برای نمایش اثرمان را غنیمت می‌دانیم ولی باید بپذیریم که ما هنوز به شکل گسترده مخاطب جدی برای فیلم کوتاه نداریم.
وی افزود: با تبلیغات مناسب در فضای مجازی قطعاً مخاطبان بیشتری را شاهد بودیم، فیلمسازان این بسته فیلم کوتاه می‌توانستند از آثارشان آنونس‌های کوتاهی آماده کنند که در فضای مجازی برای تبلیغات پخش شوند اما متأسفانه چنین چیزی از ما خواسته نشد و تبلیغات و اطلاع‌رسانی مناسبی صورت نگرفت.
پورمحمدی در ادامه اظهار داشت: چرخه اقتصادی در عرضه و تقاضا شکل می‌گیرد و وقتی عرضه و تقاضایی نیست و مخاطبی وجود ندارد نمی‌توان به شکل‌گیری اقتصاد سینمای کوتاه امیدوار بود. مخاطبان این سینما خاص هستند و بعید است خانواده‌ای بلیت تهیه کند و به دیدن فیلم‌های کوتاه بنشیند. علاوه بر اینکه امکان درآمدزایی برای سینمای کوتاه وجود ندارد، دستگاه‌های دولتی نیز به فیلم کوتاه اهمیتی نمی‌دهند. در این شرایط آن‌ها می‌توانند با در نظر گرفتن بودجه‌ای مناسب به رونق سینمای کوتاه کمک کنند ولی در حال حاضر نه حمایتی وجود دارد و نه شرایطی که بتوان میزان مخاطبان فیلم کوتاه را افزایش داد.
وی افزود: به نظر من در شرایط حاضر ما با پرورش مخاطب جدی سینمای کوتاه می‌توانیم کم‌کم چرخه‌ای اقتصادی برای این سینما ایجاد کنیم. اگر مخاطب وجود داشته باشد سرمایه‌گذاری نیز منطقی می‌شود ولی در شرایط حاضر وقتی برای ساخت فیلممان به سرمایه‌گذار رجوع می‌کنیم آن‌ها درباره توجیه مالی برای ساخت این فیلم از ما سوال می‌پرسند و ما نمی‌توانیم توجیهی داشته باشیم. سال‌های گذشته ساخت فیلم کوتاه تا این حد گران نبود و می‌توانستیم با بودجه شخصی فیلم بسازیم و اگر فیلم موفق نبود هم اتفاق خاصی رخ نمی‌داد اما امروز آنقدر ساخت فیلم کوتاه گران شده که اگر اثر موفقی نباشد سرمایه زیادی از بین رفته است. از طرفی اگر فیلمساز استعداد کافی داشته باشد و نتواند بودجه کافی را فراهم کند باز هم اثرش آسیب می‌بیند و نمی‌تواند در رقابت با دیگر فیلم‌ها که با بودجه کافی ساخته شده‌اند خودی نشان دهد. متأسفانه در این سال‌ها شاهد بودم که خیلی از افراد بااستعداد در زمینه فیلمسازی این حرفه را رها کرده‌اند و به شغل دیگری مشغول هستند.
پورمحمدی در پایان درباره نقش جشنواره در ارتقای سطح کیفی و رونق سینمای کوتاه گفت: جشنواره‌ها بسیار تعیین‌کننده هستند و یک بخش از موفقیتی که در جشنواره‌ها کسب می‌شود آورده مالی است. به شخصه با این موضوع مواجه شده‌ام که علاقه‌ای به حضور در یک جشنواره نداشتم اما برای جایزه مالی در آن رویداد شرکت کردم تا بتوانم بخشی از سرمایه فیلمم را برگردانم. در کشور ما هم می‌توانیم جشنواره‌های فیلم کوتاه بیشتری داشته باشیم و رویدادهایی مثل جشنواره فیلم کودک و نوجوان می‌توانند به سینمای کوتاه توجهی ویژه داشته باشند و هر چقدر این رویدادها بیشتر شوند در رونق گرفتن سینمای کوتاه تأثیرات مثبتی را شاهد خواهیم بود.
منبع: خبرگزاری ایلنا
