چارسو پرس: به نقل از روابط عمومی برنامه، نخستین گردهمایی علمی با عنوان "اکوسیستم تئاتر" در خانه تئاتر برگزار شد. این گردهمایی که از سوی انجمن مدرسان خانه تئاتر برگزار می‌شد، به دبیری آرمان طیران و هادی سالارورزی، اکوسیستم تئاتر را با بررسی و واکاوی سالن‌های تئاتر خصوصی با عنوان " تماشاخانه‌ها؛ شریان بودن یا نبودن" زیر ذره‌بین کارشناسی قرار داد.
انجمن مدرسان خانه تئاتر در این جلسه میزبان شاهین چگینی، رئیس هیات مدیره انجمن تماشاخانه‌های خصوصی، سعید دولتی تهیه‌کننده و مجری طرح تئاتر و نادر علیمردانی مدیر استودیو سپندفیلم بود.
مرکز بررسی های استراتژیک در تئاتر
هادی سالارورزی در آغاز با ارائه توضیحاتی در خصوص لزوم برگزاری سلسله نشست‌های تخصصی اکوسیستم تئاتر، گفت: این سلسله نشست‌ها که نخستین جلسه آن برگزار خواهد شد، به چرخه تولید تئاتر و اکوسیستم آن اختصاص دارد. ما هر ماه با آسیب شناسی پیرامون زیست عنصر نمایش در بدنه جامعه، موضوعی را زیر ذره بین کارشناسی خواهیم برد و بر اساس نیاز بدنه تئاتر کشور، راهبرد ارائه خواهیم کرد و البته که با توجه به موضوع نشست میزبان مهمانانی نیز خواهیم بود.
این نویسنده و مترجم با بیان اینکه اکوسیستم تئاتر در کشور شکل نگرفته است و سعی داریم که به شکل گیری درست این اکوسیستم کمک کنیم، تاکید کرد: مهمترین مشکل تئاتر کشور، مشکل اقتصادی است. یک چرخه تولیدی سالم، چرخه اقتصادی سالم نیز خواهد داشت و در پی همین چرخه است که در اکوسیستم چرخه تولید شکل گرفته و بالندگی و شکوفایی جریان اصلی بدنه تئاتر خواهد شد. ما سعی می‌کنیم در این نشست‌ها همه گونه‌های موثر در هنر نمایش را بررسی کنیم و مشکلات تئاتر را از تماشاخانه‌ها به مثابه ظرفیتی برای شکل‌گیری تئاتر تا انتشارات‌ها و… کارشناسی و آسیب شناسی کنیم و به مثابه یک مرکز بررسی‌های استراتژیک، راه برون رفت از مشکلات را بیان کنیم.
سلطه‌گریِ هسته مرکزی اکوسیستم تئاتر
در ادامه این نشست شاهین چگینی رئیس هیات مدیره انجمن تماشاخانه های خصوصی در خصوص سازوکار و رابطه سالن‌های تئاتر بویژه سالن های خصوصی بیان کرد: اکوسیستم تئاتر و موضوع این نشست عنوان بسیار درستی است. طی سال های فعالیت خود به عنوان مدیر یک تماشاخانه تئاتر توانسته ام به تمامی مشکلات این بدنه اشراف پیدا کنم و چنانچه همه ی اعضای پیکره ی تئاتر همراه و هماهنگ شویم می توانیم بر مشکلات فائق آییم.
مدیر تماشاخانه مشایخی در ادامه افزود: چنانچه ساختار هنر نمایش به گونه‌ای تعریف شود که چرخه آفرینش و تولید نمایش به یک اکوسیستم تبدیل شود اتفاق بسیار بزرگی خواهد افتاد. اکوسیستم چه خواهد کرد؟ فرض کنید، اگر یک عضو از پیکره این اکوسیستم نیز دچار نقصان شود، اکوسیستم خود را ترمیم خواهد کرد. اکوسیستم یعنی زیر مجموعه‌ای از ذی‌نفعان که به طور سنتی از هم جدا نخواهند شد. ارتباط بین اجزا، خود بسیار حائز اهمیت است.
این فعال هنری تاکید کرد: پاشنه آشیل اینکه چرا ما نمیتوانیم در بدنه تئاتر ایران، اکوسیستم داشته باشیم این است که آن هسته اولیه که قرار است اکوسیستم را خلق کند، وجود ندارد. مسئله تئاتر کشور امروز همین مسئله "هسته مرکزی" است. اداره کل هنرهای نمایشی یا نهاد بالادست آن وزارت فرهنگ و ارشاد خود به جای اینکه تبدیل به این هسته مرکزی برای شکل گیری اکوسیستم تئاتر شود متاسفانه سلطه‌گری می‌کند.
سرمایه‌گذار هنری به تئاتر بی اعتناست
در این نشست سعید دولتی، مدیر موسسه سینمایی همای سعادت نیز گفت: امروز تئاتر کشور در شرایطی است که می‌توان گفت، تماشاخانه‌ها چه به لحاظ کمی و چه به لحاظ کیفی رشد قابل ملاحظه‌ای داشته‌اند اما اینکه به مانند سینما چرا نمی‌توان به اقتصاد آن تکیه کرد، باید گفت که فرآیند صنعتی‌سازی یا شکل‌گیری این اکوسیستم دچار نقص و آسیب است و سر منشا همه این آسیب‌ها، مباحث و مسائل اقتصادی است.
این تهیه‌کننده تئاتر اظهار داشت: متاسفانه تشریفات تئاتر با سوددهی آن همخوانی ندارد و هنرمند چنانچه تنها به فروش گیشه بخواهد بسنده کند، نمی تواند حتی در برخی موارد هزینه های تولید اثر را درآورد. تشریفات و پروسه‌ی سخت و فرساینده‌ی اجرای تئاتر به گونه‌ای است که سرمایه‌گذار هنری رغبتی برای سرمایه‌گذاری در تئاتر ندارد. پس منِ کارگردان تئاتر با توجه به اینکه آموزشگاه سعی میکنم از فارغ التحصیلان آموزشگاه خود به عنوان بازیگران تئاتر استفاده کنیم.
لزوم احیا نمایش‌های شنیداری
همچنین در بخشی دیگر این نشست نادر علیمردانی، مدیر استودیو سپند فیلم ضمن ارائه آمار و اطلاعات یک نشریه بین‌المللی مشکل عدم شکل‌گیری اکوسیستم تئاتر را از نهادهای دولتی دانست و گفت: مقوله بیولوژیکی تئاتر مشکل دارد. نهادها و سیاست‌گزاران کلان کشور این چرخه را معیوب کرده اند. طبق آخرین برآوردها تئاتر جزو رشته ها و حرفه‌های کم درآمد است و رشته پولسازی نیست. تئاتر در دنیا و حتی کشورهایی چون فرانسه نیز از شریان‌های دولتی ارتزاق می‌کند و یا مشغول ارتزاق از شریان‌های سالم بخش خصوصی است.
او تاکید کرد: تئاتر اساسا درآمدزا نیست. این به آن معنا نیست که تئاتری باید رها کند و برود. با توجه به رشد و شکل‌گیری پادگیرهای مختلف، می‌توان خیلی از آثار را بشکل نمایش‌های شنیداری سوق داد و به آن سمت و سو پیش رفت. به شخصه در تمام ظرفیت‌های استودیو سپند فیلم را بشکل رایگان در اختیار نویسندگان و نمایشنامه نویسان و کارگردانان تئاتر قرار می‌دهم تا در این راستا به سهم خویش کاری انجام داده باشم.
در این گزارش اشاره شده که زمان نشست بعدی اکوسیستم تئاتر با موضوع تهیه‌کننده به زودی اطلاع‌رسانی خواهد شد.
