سایت خبری تئاتر/ایران تئاتر: نمایش‌های ایرانی و آیینی سنتی، بخش مهمی از فرهنگ و هنر کشورمان را تشکیل می‌دهد و هنوز هم با گذشت سالیان سال از جایگاه قابل توجهی در بین نسل‌های گذشته و تازه تئاتر برخوردار است. جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی یکی از مهم‌ترین رویدادهایی است که در این حوزه به صورت تخصصی برگزار می‌شود. فراخوان هفدهمین دوره این جشنواره که سال آینده برگزار می‌شود، چندی پیش منتشر شد. به این بهانه گفت‌و‌گویی با داود فتحعلی بیگی، رییس کانون نمایش‌های آیینی سنتی انجام شده است که می‌خوانید:
فراخوان هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی پیش از معرفی دبیر این رویداد منتشر شد. نظرات دبیر آینده بعد از معرفی شدن در روند اجرایی جشنواره تغییراتی را به وجود نخواهد آورد؟
-اهداف جشنواره از 16 دوره قبل تعیین شده است. من تنها فردی هستم که در تمام این دوره‌ها حضور و با این جشنواره همکاری داشته‌ام. با توجه به مشخص بودن اهداف، اگر دبیری خارج از کانون نمایش‌های آیینی سنتی معرفی شود، حضورش هیچ مغایرتی با این روند نخواهد داشت.
از سوی دیگر، کانون نمایش‌های آیینی سنتی یکی از متولیان برگزاری این رویداد هنری است، حتی اگر دبیر تا یک روز مانده به زمان برگزاری جشنواره معرفی نشود، کارها از سوی کانون پیگیری و انجام می‌شود و هیچ مشکلی به وجود نخواهد آمد. آن‌چه در فراخوان مطرح شده با توجه به سیاست‌های فعلی کانون نمایش‌های آیینی سنتی و مرکز هنرهای نمایشی شکل گرفته است.
هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی چه تفاوت‌هایی با دوره قبل خواهد داشت؟
-مهم‌ترین هدف این جشنواره، اشاعه نمایش‌های آیینی و سنتی است. دیگر آنکه این جشنواره همیشه از رویکرد پژوهشی برخوردار بوده است،اما باید دید در ادامه این مسیر چه نمونه‌های تازه‌ای را می‌توانیم پیدا کنیم تا از طریق جشنواره معرفی نماییم. یکی از تفاوت‌های مهم این دوره، ایجاد بخش رقابتی برای نمایش‌هایی است که به شکل کاملاً وفادارانه از شیوه‌های آیینی سنتی پیروی می‌کنند. مانند آنکه فردی نمایش تخت حوضی کاملی را ارائه بدهد که از تمام شیوه‌های سنتی با نگاهی متفاوت بهره‌مند باشد.
یعنی این بخش رقابتی در این دوره شکل گرفته است؟
-در آغاز شکل‌گیری این جشنواره، بحث رقابت مطرح نبود، چراکه بیشتر شرکت کنندگان پیشکسوت بودند. آن زمان تنها برای کارهای بداهه بخش رقابتی داشتیم، یعنی جلساتی که در آن موضوعاتی از سوی تماشاگران مطرح می‌شد و گروه‌های شرکت کننده بر اساس آن نمایش‌هایی را اجرا می‌کردند. سپس بهترین کارها انتخاب و تقدیر می‌شدند. بعدها این روند دچار تغییر شد. اکنون به این نتیجه رسیدیم که فاصله‌ای ایجاد شده است و خطر فراموشی آنها وجود دارد، از سوی دیگر متوجه شدیم بسیاری به دنبال آنند که نوآوری‌هایی داشته باشند، بدون آنکه به ریشه‌ها توجه کنند. به خاطر این‌که این خطر احساس می‌شد، برای ایجاد انگیزه و این‌که گروه‌ها و اجراکنندگان به سمت بهره‌گیری از ریشه‌ها بروند، این بخش را به صورت رقابتی برگزار می‌کنیم.
پژوهش در عرصه نمایش‌های آیینی سنتی نسبت به اجرا عملکرد قوی‌تری دارد و حتی جایزه‌ای به عنوان جایزه جلال ستاری برای آن در جشنواره تعریف شده است. چرا این‌گونه است و آیا این بخش بر اساس نیازسنجی شکل می‌گیرد؟
-پژوهش هم به اندازه اجرا دارای اهمیت است. بدون پژوهش دچار سردرگمی خواهیم شد. در این دوره هم تلاش داریم این بخش را برگزار کنیم. احتمال می‌دهم بخشی از نمایش‌های سنتی‌مان در کشورهای همسایه‌مان نیز وجود داشته باشند. شاید در این دوره این روند را دنبال کنیم که در جلسات مطرح و بررسی شود. سمینار پژوهشی که هم‌زمان با جشنواره نمایش‌های آیینی سنتی برپا می‌شود، پل ارتباطی میان پژوهشگران و اجراکنندگان می‌شود. بسیاری از این پژوهش‌ها چاپ می‌شوند و این مسئله در بخش نظری بسیار یاری‌رسان خواهد بود.
بخش صحنه‌ای جشنواره مُلهم از آثار نظامی گنجوی است. این انتخاب چگونه شکل گرفت؟
-چند دوره است که بخش ویژه‌مان را به آثار یکی از بزرگان ادبیات فارسی اختصاص می‌دهیم تا زمینه‌ای برای پرداخت به این آثار با توجه به ظرفیت‌های نمایشی موجود در آنها شود. تا بتوانند نمایش‌های قابل توجهی را آماده و قابل عرضه کنند.
جایزه علی نصیریان برای نخستین‌بار به یک بخش از جشنواره اختصاص داده شده است. در این باره بگویید.
-استاد نصیریان از پیشکسوتانی است که توجه زیادی را به سمت نمایش‌های سنتی ایجاد کرد. او یکی از پرچمداران توجه به نمایش‌های ایرانی بوده و هست و به همین دلیل جایزه این بخش را به نام این هنرمند بزرگ نام گذاری کردیم. همچنین علی نصیریان از سوی معاون امور هنری وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به ریاست شورای سیاستگذاری هفدهمین جشنواره نمایش‌های آیینی و سنتی منصوب شده است که باید این انتخاب شایسته را به فال نیک گرفت.
نمایشنامه‌نویسی یکی از نقاط ضعف در تئاتر این روزهای ما محسوب می‌شود. در این زمینه چه اقداماتی صورت گرفته است؟
-برگزاری مسابقه نمایشنامه نویسی در دل برگزاری جشنواره را داریم، این مسئله زمینه‌ای را فراهم می‌کند تا هنرمندان، آثارشان را ارائه و چاپ کنند. ادامه یافتن آن تاثیرات مثبتی در قلمرو چاپ و نشر نمایشنامه‌های سنتی خواهد داشت؛ عرصه‌ای که در آن کم رمق هستیم. این فرصت می‌تواند زمینه فعالیت و رشد آن را ایجاد کند. این کاری سخت و زمان بر است، ضعف ما علل متفاوتی دارد، بخشی از آن به نوع آموزش ما بازمی‌گردد. از سوی دیگر آثاری نوشته می‌شوند که با وجود ضعیف بودن، به چاپ می‌رسند. این در حالی است که بهترین آثار فرنگی از دل اجرا بیرون می‌آیند و در بازنویسی تبدیل به یک نمایشنامه مناسب می‌شوند.
در جشنواره بین‌المللی تئاتر فجر امسال که پشت سر گذاشتیم، شاهد آثار متعددی از جوانان هنرمند بودیم که از شیوه‌های اجرایی نمایش‌های سنتی بهره برده بودند. این اتفاق را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
-چندسالی است که شاهد آنیم که جوانان خوش ذوق و تحصیل کرده نسبت به نمایش‌های آیینی سنتی و ایرانی رویکرد قابل توجهی دارند. بعضی دریافت‌های درستی پیدا کرده‌اند که در نمونه کارهای‌شان به خوبی دیده می‌شود. امیدوارم مدیران نسبت به چنین هنرمندانی توجه ویژه‌ای داشته باشند و زمینه عرضه بهتری را برای این کارها به وجود آورند. مطمئنم در جشنواره آینده هم شاهد چنین کارهایی خواهیم بود. حضور و آمدن نسل جدید، راهگشای نمایش‌های آیینی و سنتی خواهد بود و این مسیر را پر نور‌تر می‌کند.
اسامی پذیرفته‌شدگان مرحله اول جشنواره تئاتر دانشگاهی
پس از 5 سال ساخت و تعمیر اداره تئاتر آغاز می‌شود
«تک سرباز» در خانه نمایش روی صحنه می رود
اجرای تئاتر «آخرین نامه» تمدید شد
برندگان نخستین جشنواره پانتومیم کانون ناشنوایان معرفی شدند
نمایش «تیستوی سبزانگشتی» میزبان هنرمندان می شود
«آنسفالیت» اسبی در دنیای سورئال
تئاتر «خشم شدید فیلیپ هوتس» تمدید شد
نقد و بررسی نمایش«مرحوم» در باشگاه تئاتر تهران
ترکیب بازیگران نمایش محمد رحمانیان تغییر کرد
گزارش تصویری نمایش «سیستم گرون هلم» کارگردان: علیرضا کوشک جلالى
