چارسو پرس: بنیامین هفتلنگ در آستانه برگزاری این رویداد درباره ارزیابی خود از آثار متقاضی حضور در جشنواره گفت: یکی از نکاتی که در آثار متقاضی مشهود بود و در گفتوگو با دیگر اعضای هیات انتخاب و داوری هم درباره آن صحبت کردیم، این بود که ما امسال در بخش کارهای تجربی، فیلمهای بیربط کمتر داشتیم؛ یعنی فیلم داستانیای که صرفا بهدلیل حال و هوای خاص و یا روایت متفاوت بخواهد در بخش تجربی حضور داشته باشد، کمتر بود.
وی ادامه داد: توجه به تعریف سینمای تجربی، فینفسه مقولهای سخت و پیچیده است. درباره این تعریف اتفاقنظر صددرصدی وجود ندارد. اثری شاید از نگاه من تجربی باشد و از نگاه فیلمساز دیگری داستانی محسوب شود. فارغ از این تفاوت تعاریف، امکان دارد یک فیلمساز خودش احساس کند که فیلم تجربی ساخته است، در حالی که فیلمش در دسته آثار تجربی قرار نمیگیرد. واقعا هم نمیتوان گفت که این مقوله به تفاوت سلیقه بازمیگردد. بههرحال خط و مرز سینمای تجربی تا یک جایی مشخص است.
این کارگردان تأکید کرد: تعریف کلی سینمای تجربی مشخص است، کمااینکه سینمای داستانی یا مستند، تعریف مشخصی دارد. گاهی یک سری فیلمها هستند که شاید در میانه دو قالب در رفت و آمد باشند. این فیلمها هستند که محل بحث و چالش میشوند، وگرنه فیلمهایی که قطعا تجربی هستند، تکلیفشان معلوم است و فیلمهای کاملا داستانی هم مشخص هستند. فیلمهایی هم که در این میانه قرار میگیرند شاید بهطور کامل منطبق بر تعاریف سینمای تجربی نباشند، اما گاهی به دلیل شکل گرفتن، یک تجربه و یا رقم زدن یک اتفاق جدید، در دسته فیلمهای تجربی قرار میدهیم.
وی افزود: همه ما بهعنوان یک فیلمساز، وقتی فیلمی میسازیم، دوست داریم در جشنواره پذیرفته شود. اتفاق خوب برای فیلم کوتاه، معمولا همین حضور در جشنواره است. در این فضا برخی فیلمسازان که فیلم داستانی ساختهاند، بهجای آنکه فیلمشان را وارد رقابت با تعداد بالایی فیلم داستانی دیگر که گاهی با هزینه و پروداکشن بالاتر هم تولید شدهاند، قرار دهند، فیلم خود را در بخش تجربی ثبتنام میکنند تا در میان تعداد کمتر فیلمهای تجربی که معمولا هم بودجههای چندان کلانی ندارند، شانس بیشتری برای انتخاب داشته باشند. به زعم این فیلمسازان رقبای حاضر در بخش تجربی، رقبای آسانتری هم هستند و فیلمشان راحتتر هم میتواند جایزه بگیرد!
این عضو هیأت انتخاب و داوری بخش تجربی جشنواره عنوان کرد: تا سالها این اتفاق در جشنواره رخ میداد و برخی دوستان هم نسبت به این آثار مماشات میکردند. یعنی میگفتند درست است که این فیلم داستانی است اما از آنجایی که فیلم خوبی است، بهتر است آن را بپذیریم. به تعبیری به حداقلهای تعریف سینمای تجربی راضی میشدند تا فیلمی پذیرفته شود. در چند دوره اخیر جشنواره اما این مماشات دارد به سمت سختگیری بیشتر میرود.
وی افزود: خود من چند دوره پیش هم جزو هیأت انتخاب بودم اما سختگیری امروز را نداشتم. دوستان دیگری اما از همان زمان این سختگیری را داشتند و ملاکشان این بود که یک فیلم حتی اگر شاهکار هم باشد، برای پذیرش در بخش تجربی، ابتدا باید تجربی باشد. اگر فیلمی تجربی نباشد، آن را نمیپذیریم و نهایتا، میتوانیم به هیأت انتخاب بخش داستانی ارجاعش دهیم. همین روند باعث شده است امسال تعداد فیلمهای بیربط در بخش تجربی بسیار کمتر باشد.
هفتلنگ ادامه داد: امسال فیلمهایی هم داشتیم که داستانی بودندو فیلمهای خوبی هم بودند، اما تجربی نبودند. این آثار، آثار داستانی بودند که در بخش تجربی ثبت نام کرده بودند و اگر این روند در آینده هم ادامه پیدا کند، این دست آثار حیف میشوند. امیدوارم در آینده دوستان فیلمساز زمانی که میخواهند فیلم خود را به جشنواره ارائه کنند، از قالبی که برای حضور انتخاب کردهاند، مطمئن باشند.
این کارگردان در ادامه درباره ارزیابی خود از آثار تجربی حاضر در جشنواره امسال هم گفت: من هنوز خودم را در جایگاه فیلمسازی میدانم که دارم یاد میگیرم و حضورم در بخش انتخاب و داوری، حاصل لطف دوستان است اما بهعنوان یک دوست و همکار به فیلمسازانی که میخواهند در حوزه تجربی کار کنند، میگویم اگر انتخابشان کار کردن در سینمای تجربی است که خیلی هم سینمای همهپسندی نیست، با آگاهی خیلی کامل وارد این عرصه شوند. فیلمسازان باید تلاش کنند تا به جریان سینمای تجربی، چیزی اضافه کنند.
وی تأکید کرد: فیلمسازی واقعا گران شده است و خود من فیلمنامههایی در این سالها داشتهام که به دلایل مالی نتوانستهام آنها را بسازم. در عین حال اما همین امسال فیلمهای لوباجتی در جشنواره داشتیم که واقعا آثاری خلاقانه بودند. امیدوارم وضعیت سخت اقتصادی حاکم بر سینمای کوتاه، بچهها را از جریان تجربه کردن دور نکند. دوستان فیلمساز باید با حداقلها، بتوانند کسب تجربه کنند. نباید بهواسطه ایدهآلگرایی، به دلیل نبودن امکانات، جریان کسب تجربه را متوقف کنیم. نهادی مانند انجمن سینمای جوانان ایران، میتواند پشتوانه خوبی برای فیلمسازان جوان در این زمینه باشد.
چهلمین جشنواره بینالمللی فیلم کوتاه تهران به دبیری مهدی آذرپندار ۲۷ مهر تا ۲ آبان ۱۴۰۲ برگزار خواهد شد.