چارسو پرس: سازنده استار وارز (جنگ ستارگان) یعنی جورج لوکاس یک گفته معروف دارد: «صدا پنجاه درصد از تجربه شما از فیلم را تشکیل میدهد.» بسیاری از بهترین فیلمهای قرن اخیر بدون آهنگساز نمادینشان و موسیقیای که ساختهاند ناقص میشدند و تاثیری که باید را روی مخاطب نمیگذاشتند. آیا میتوانید تصور کنید که اولین دایناسور در فیلم پارک ژوراسیک بدون ارکستراسیون غنی و عالی جان ویلیامز ظاهر شود؟ یا میتوانید فیلم خوب، بد و زشت را بدون پسزمینه صدای وسترن اسپاگتی موریکونه در نظر بگیرید؟
آهنگسازان مدام شاهد این هستند که آثارشان به طور فزایندهای فراتر از صفحه نقرهای میرود. در واقع این آثار به سالنهای کنسرت وارد شده و در میان آثار دنیای کلاسیک سنتی پخش میشود. در نتیجه جای سوال نمیماند که چرا اینطور شده است. بیایید بهترین آهنگسازان موسیقی سینما را بررسی کنیم.
۱۰. جو هیسایشی
جو هیسایشی (Joe Hisaishi) — که به مانند جان ویلیامز کشور ژاپن محسوب میشود — مشهورترین آهنگساز فیلم کشورش است. هیسایشی همکاری طولانی مدتی با مدیر استودیو گیبلی، هایائو میازاکی داشته است و اغلب با آهنگساز آمریکایی و همکاری او با استیون اسپیلبرگ مقایسه می شود. او بهعنوان بزرگترین قصهگوی موسیقیایی در سبک انیمه، آثار بسیار زیادی را در کارنامه خود دارد. برخی از این آثار شامل Spirited Away و My Neighbor Totoro میشوند.
۰۹. ریچل پورتمن
در سال ۱۹۹۷ ریچل پورتمن (Rachel Portman) اولین آهنگساز زنی بود که برنده اسکار در بخش بهترین موسیقی متن برای اقتباس سینمایی جین آستین یعنی «اما» (Emma) شد. او به دلیل موسیقیهای برجسته و شبانیاش شناخته میشود. همچنین به دلیل توانایی منحصربهفردش در به تصویرکشیدن بخشهای احساسی و عاطفی روایت یک فیلم، در هالیوود بسیار خواهان دارد. حتما به کارهای ریچل که یکی از بزرگترین آهنگسازان است گوش فرا دهید.
۰۸. توماس نیومن
توماس نیومن (Thomas Newman) که پدرش آلفرد نیومن، آهنگساز برجسته اسکار است، آهنگسازی را با آلات موسیقی «سینتی سایزر» آغاز کرد. اما بعدها شروع به ترکیب سازهای الکترونیکی و ارکستری کرد. نیومن در چهار دهه فعالیتاش، موسیقی برخی از غنیترین و پرافتخارترین آثار سینما از جمله The Shawshank Redemption و The Green Mile را نوشته است. موسیقی او در این آثار شدت احساسیبودن و دلخراشبودن روایت را نشان میدهد. اگر بخواهیم یک مثال دیگر بزنیم او در فیلم American Beauty از طیفی از سازهای کوبهای برای ایجاد یک دنیای صوتی پیچیده و موزون استفاده میکند که شبیه هیچ اثر دیگری نیست.
۰۷. موریس ژار
موریس ژار (Maurice Jarre) استاد موسیقی فیلم فرانسوی و غول موسیقی فیلم قرن بیستم بود و موسیقی متنهای بسیار دوستداشتنیای را برای Lawrence of Arabia ، Ghost و Doctor Zhivago ساخت. او که مبتکر زمانه خود بود، به خاطر ترکیب صداهای ارکسترال، الکترونیک و ملیتی توجه و تحسین فراوان را به سوی خود جلب کرد. زمانی که ویلیام والتون و مالکوم آرنولد برای انجام کار خود سرشان شلوغ بود، موریس ژار برای ساخت Lawrence of Arabia استخدام شد. او اولین اسکار خودش را برای نوشتن این موسیقی کسب کرد.
۰۶. مکس استاینر
مکس استاینر (Max Steiner)، آهنگساز اتریشی، یکی از بنیانگذاران موسیقی فیلم بود که با آهنگهای هالیوودی دهه ۱۹۳۰ خود از فیلم Casablanca تا عنوان بر باد رفته (Gone with the Wind) کتاب قوانین را برای آهنگسازان امروز نوشت. ناگفته نماند که موسیقی فیلم برباد رفته توسط موسسه فیلم آمریکا به عنوان دومین موسیقی برتر تمام دوران رتبه بندی و انتخاب شد. اگر مکس استاینر نبود، هیچ موسیقی متنی به آن شکلی که امروزه میشناسیمش، وجود نداشت. پس همین حالا بروید و به برخی از این موسیقیها گوش فرا داده و لذت ببرید.
۰۵. جان بری
جان بری (John Barry) موسیقی ۱۱ فیلم از سری عناوین باند را ساخت و «صدای باند» از سازهای برنجی، جاز و ملودیهای شاد را به کمال رساند. این موسیقی اکنون یکی از نمادینترین صداهای تاریخ سینما است. این استاد موسیقی فیلم در دوره شغلی پنجاه ساله خود مضامین زیبا و تاثیربرانگیزی را برای فیلمهای Dance with Wolves و Out of Africa خلق کرد که امروزه به طور مرتب در صدر جدولهای فیلم و موسیقی کلاسیک قرار میگیرند.
۰۴. هاوارد شور
تصویرسازیهای ارکستری خیرهکننده هاوارد شور (Howard Shore) از سرزمین میانه تالکین، او را در ردیف آهنگسازان بزرگ سینما قرار داده است. موسیقی او برای سه گانه ارباب حلقهها (The Lord of the Rings) که در نظرسنجی سالن مشاهیر موسیقی کلاسیک اف ام در سال گذشته به عنوان موسیقی محبوب مردم انتخاب شد، مجموعهای حماسی از ۸۰ موسیقی است که بسیار هیجان انگیز، فرازمینی و عالی هستند. او در ادامه برای سه گانه هابیت (Hobbit) موسیقی فاخر خلق کرد و بار دیگر فانتزی ادبی تالکین را با موسیقی خاطرهانگیز و پر معنی زنده کرد. مدتها از انتشار این موسیقیها پس از اکران فیلمها گذشته، اما همچنان این آثار دوام آوردهاند.
شور برای بیش از ۹۰ فیلم موسیقی متن نوشته است و از برجستهترین آهنگسازان معاصر فیلم به شمار میآید. هاوارد شور برنده سه جایزه اسکار، چهار جایزه گرمی و سه جایزه گلدن گلوب است. وی پس از آلن منکن دومین آهنگسازی است که دو جایزه متوالی از انجمن مطبوعات خارجی هالیوود در بخش بهترین موسیقی دریافت کرده است. شور در سال ۲۰۰۸ اُپرایی به نام «پرواز» را با همکاری دیوید کراننبرگ به روی صحنه برده است. آشنایی با کراننبرگ برای او تجربه خوبی بوده است. همکاری این دو تنها به فیلم «دسته» محدود نشد، بلکه شور پس از آشنایی با کراننبرگ تقریباً برای تمام فیلمهای او جز فیلم «منطقه مرده» موسیقی نوشت.
شور سلیقه انعطاف پذیری دارد. زیاد سخت نمیگیرد و ترجیح میدهد همه نوع موسیقی را تجربه کند. از موسیقی ترسناک فیلمهای کراننبرگ گرفته تا ریتمهای افسانهای موسیقی ارباب حلقهها. او برای فیلمهای کارگردانان برجستهای همچون مارتین اسکورسیزی، تیم برتون، دیوید فینچر، جاناتان دمی، پنی مارشال و دیوید کراننبرگ موسیقی نوشته است. موسیقی فیلمهای پس از ساعات اداری، هوانورد، هفت و اد وود از آثار اوست و موسیقی به یاد ماندنی فیلمهای فیلادلفیا و سکوت برهها نیز از آثار موفقش به حساب میآید. همین حالا سری به آثار هاوارد شور که یکی از بهترین آهنگسازان تاریخ است بزنید.
۰۳. انیو موریکونه
انیو موریکونه (Ennio Morricone)، آهنگساز برجسته سینمای ایتالیایی کار خود را در ژانر وسترن اسپاگتی آغاز کرد و سازهای سمفونیک را با صداهای جدید از زنگ و سازدهنی گرفته تا چنگ یهودی ترکیب کرد تا تحولی را در سبک وسترن ایجاد کند. او در ادامه بزرگترین موفقیت خود را با فیلم The Mission و موسیقی باشکوه Gabriel’s Oboe به دست آورد که اکنون یکی از محبوبترین موسیقیهای مراسمهای عروسی است. باورش سخت است که این استاد موسیقی فیلم اولین جایزه اسکار خود را تنها در سن ۹۰ سالگی برای فیلم The Hateful Eight دریافت کرد.
از ۱۹۶۱، انیو موریکونه برای ۴۱۷ اثر سینمایی و تلویزیونی موسیقی نوشت. علاوه بر این، افزون بر ۱۰۰ اثر مستقل در زمینههای دیگری چون موسیقی برای ارکسترهای بزرگ یا مجلسی، کنسرتوهایی برای پیانو و دیگر سازها، آثار کرال، و قطعاتی برای باله از دیگر ساختههای اوست. وی با کارگردانان بسیاری همچون سرجو لئونه، برناردو برتولوچی، رومن پولانسکی، فرانکو زفیرلی، الیور استون، کوئنتین تارانتینو، جوزپه تورناتوره، و پیر پائولو پازولینی همکاری داشت.
موریکونه کار سینما را با ارکستراسیون برای چند اثر سینمایی همچون مرگ یک دوست (۱۹۵۹)، و باراباس (۱۹۶۱) آغاز نمود. فاشیست (۱۹۶۱) نخستین اثر او در مقام آهنگساز فیلم است. آثار او در حدود ۳۰ پارتیتور برای فیلمهایی با گونه وسترن را شامل میشود که یک مشت دلار (۱۹۶۴)، به خاطر چند دلار بیشتر (۱۹۶۵)، خوب بد زشت (۱۹۶۶)، و روزی روزگاری در غرب (۱۹۶۸) از آن جملهاند. موسیقی برای روزی روزگاری در آمریکا (۱۹۸۴)، ماموریت (۱۹۸۶)، تسخیرناپذیران (۱۹۸۷)، سینما پارادیزو (۱۹۸۸)، هملت (۱۹۹۰)، باگزی (۱۹۹۱)، افسانه ۱۹۰۰ (۱۹۹۸)، مالنا (۲۰۰۰)، بهترین پیشنهاد (۲۰۱۳)، و هشت نفرتانگیز (۲۰۱۵) از دیگر آثار اوست.
۰۲. هانس زیمر
آهنگساز آلمانی، هانس زیمر (Hans Zimmer)، با نمایشهای باشکوه خود که در آن فضا را با یک ارکسترای زنده، گروه و تکنوازان برجسته پر میکند، جایگاهی بزرگ و ارزشمند را به دست آورده است. موسیقی فیلمهای او از آثار مخصوص خانواده گرفته تا آثار آیندهنگر همه و همه همان امضای کاری همیشگی زیمر را از سبک ارکسترال و الکترونیک دارا هستند. زیمر که موسیقی آثاری چون بتمن و Interstellar را ساخته، یک آهنگساز عالی برای ساخت صداهای زیبا و تکاندهنده است. او توانایی قابل توجهی در به تصویرکشیدن عمق احساسی و درام یک فیلم با سیمهای اوستیناتو، خطوط برجسته سازهای برنجی و همینطور سازهای کوبهای ترکیبی دارد. او آهنگسازی موسیقی متن فیلم را نوآوری کرده است و از بسیاری جهات به این نسل از موسیقی سینمایی معنی داده و آن را تعریف کرده است.
زیمر در طول بیش از سه دهه فعالیت هنری، برای بیش از ۱۵۰ فیلم موسیقی متن نوشته است. از آثار او میتوان به شیرشاه (۱۹۹۴)، شاهزاده مصر (۱۹۹۸)، گلادیاتور (۲۰۰۰)، آخرین سامورایی (۲۰۰۳)، مجموعه دزدان دریایی کارائیب (۲۰۰۳–۲۰۰۷)، سهگانه بتمن (شوالیه تاریکی، بتمن آغاز میکند و شوالیه تاریکی برمیخیزد) (۲۰۰۵–۲۰۱۲)، رمز داوینچی (۲۰۰۶) ، شرلوک هلمز (۲۰۰۹–۲۰۱۱)، تلقین (۲۰۱۰)، شتاب (۲۰۱۳)، میانستارهای (۲۰۱۴)، دانکرک (۲۰۱۷) بتمن در برابر سوپر من (۲۰۱۶)، مرد پولادین (۲۰۱۳)، لیگ عدالت (۲۰۱۷)، زن شگفتانگیز (۲۰۱۷) و تلماسه (۲۰۲۱) اشاره کرد. زیمر برنده چهار جایزه گرمی، دو جایزه گلدن گلوب و دو جایزه اسکار (اسکار اول برای انیمیشن شیرشاه و اسکار دوم برای موسیقی فیلم تلماسه) است. نام او همچنین در فهرستی از نوابغ زنده جهان که روزنامه دیلی تلگراف آن را منتشر کرده بود به چشم میخورد.
۰۱. جان ویلیامز
جان ویلیامز (John Williams) که به عنوان یکی از با استعدادترین آهنگسازان هر عصری شناخته میشود، استانداردهایی عالی را برای موسیقی فیلم تعیین کرده است و با موسیقیهای برجسته و ملودیهای نمادین خود، ارتباطات عمیقتری بین مخاطبان و روایت سینمایی ایجاد کرده است. او بهتر از هر کسی موسیقیها را برای قهرمانان و شروران میسازد. ویلیامز یکی از بهترین و نمادینترین موسیقیها را برای شرور فیلم Jaws و تنها با دو نت موسیقی ساخته است. این دو نت یک «استیناتو»ی تکرارشونده و دلشورهآور است.
با الهام از انسانهای رمانتیکی چون هولست، واگنر و اشتراوس، عشق استاد موسیقی آمریکایی به ارکسترا در موسیقیهای او به خوبی مشخص است. موسیقیهای او پایشان را از سینما فراتر گذاشته و اکنون در سالنهای کنسرت در سراسر جهان بهعنوان موسیقی سمفونیک به تنهایی اجرا و شنیده میشوند. اخیراً مشخص شد که جان ویلیامز بیشترین اجراها را در بین آهنگسازان زنده سال ۲۰۲۳ داشته است و هیچکس به مانند این غول سینما و موسیقی کلاسیک برای دریافت عنوان آهنگساز شماره یک تاریخ فیلم وجود ندارد. او برندهٔ ۲۵ جایزه گرمی، هفت جایزه فیلم بفتا، پنج جایزه اسکار و چهار جایزه گلدن گلوب شده است. ویلیامز ۵۲ بار نامزد دریافت جایزه اسکار شده که بعد از والت دیزنی دومین شخص با بیشترین نامزدی است. او مظهر موسیقی فیلم است و در این عرصه به سرعت در حال تازیدن است؛ «کلسیک افام» او را یکی از برترین آهنگسازان موسیقی کلاسیک در تاریخ میداند.
ویلیامز آهنگسازی بسیاری از فیلمهای تحسینشده و محبوب مانند حماسه اسکایواکر جنگ ستارگان را بر عهده داشته است. دیگر آثار معروفش فیلمهای برخورد نزدیک از نوع سوم، سوپرمن، ایندیانا جونز، دو فیلم اول پارک ژوراسیک، فهرست شیندلر و سه فیلم اول هری پاتر هستند. او همچنین کنسرتوهای کلاسیک و آثار دیگری را برای گروههای ارکستر و آلات موسیقی انفرادی ساخته است. او از سال ۱۹۸۰ تا ۱۹۹۳ رهبر ارکستر بوستون پاپسبوده و همچنین رهبر ارکستر برجسته آن است. او از سال ۱۹۷۴ با کارگردان استیون اسپیلبرگ ارتباط داشت و برای همه فیلمهای بلندش به جز پنج فیلم موسیقی ساخت و با جرج لوکاس در هر دو فرنچایزش کار کرده است. انستیتوی فیلم آمریکا در سال ۲۰۰۵ موسیقی ویلیامز برای جنگ ستارگان (۱۹۷۷) را بهترین موسیقی فیلم در تمام دوران انتخاب کرد. کتابخانه کنگره، موسیقی متن جنگ ستارگان را به دلیل اهمیت «فرهنگی، تاریخی یا زیباییشناختی» در فهرست ملی ضبط اصوات ثبت کرد.
///.