۱۰ فیلم علمی-تخیلی بی‌نظیر که سال ۲۰۰۹ را در تاریخ سینما جاودانه کردند

چارسو پرس: فیلم‌های علمی-تخیلی سال ۲۰۰۹، به سرزمین‌های ناشناخته‌ای قدم گذاشتند که پیش از آن، برای آثار این ژانر غیرممکن به نظر می‌رسید. گاهی اوقات بعضی سال‌های مشخص با یک ژانر خاص پیوند می‌خورند. برای مثال سال ۲۰۲۲ را می‌توان با توجه به اکران فیلم‌هایی مانند «آرآرآر» (RRR)، «همه‌چیز همه‌جا به یکباره» (Everything Everywhere All at Once)، «الویس» (Elvis) و «بابیلون» (Babylon) سالی برای فیلم‌های ماکسیمالیست دانست. ۲۰۲۰ سالی بود برای فیلم‌های کوچک و مستقل، چرا که به دنبال همه‌گیری ویروس کرونا، ساخت فیلم‌های بزرگ عقب افتاده‌ بود و ۱۹۸۲ سالی خوب برای فیلم‌های علمی-تخیلی بود؛ در این سال  «ترون» (Tron)، «موجود» (The Thing)، «ئی. تی. موجود فرازمینی» (E.T. the Extra Terrestrial)، «بلید رانر» (Blade Runner) و «پیشتازان فضا ۲: خشم خان» (Star Trek II: The Wrath of Khan) اکران شدند.

با این حال وقتی که پای فیلم‌های علمی-تخیلی در میان باشد، سال ۲۰۰۹ یکی از بهترین‌ها است و حتی ۱۹۸۲ را به چالش می‌کشد. دلایل زیادی برای اثبات این نکته وجود دارد؛ طی سال ۲۰۰۹، نه تنها فیلم‌های علمی-تخیلی زیادی اکران شدند، بلکه این آثار به اندازه‌ای خوب بودند که در آن سال، دو نامزد اسکار بهترین فیلم از این ژانر داشتیم.

۱۰. منطقه ۹ (District ۹)

• کارگردان: نیل بلومکمب
• بازیگران: شارلتو کایلی، جیسون کوب
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۰ از ۱۰۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰

این فیلم، ژانر علمی-تخیلی را با اکشن در یک قالب مستندگونه ترکیب می‌کند. «منطقه ۹» یک فیلم علمی-تخیلی خاص و به طرز عجیبی باورپذیر است. فیلم، داستان درگیری‌های بین انسان‌ها و فضایی‌های پناه‌جویی را نشان می‌دهد که سفینه‌شان حدود ۳۰ سال پیش از شروع داستان در کنار جانسبرگ فرود آمده‌است. در واقع، حتی وقتی پای جلوه‌های ویژه و اکشن در میان باشد، «منطقه ۹» به اندازه‌ای هیجان‌انگیز و قانع‌کننده است که با توجه به بودجه‌ی محدود فیلم قابل تحسین است؛ بودجه‌ی این فیلم از بودجه‌ی متوسط سایر فیلم‌های علمی-تخیلی ۲۰۰۹ کم‌تر است. این فیلم هم‌چنین در لایه‌های زیرین خود نقد محکمی به نظام‌های آپارتایدی جنوب آفریقا و شیوه‌ی برخورد جهانیان با پناه‌جویان در زندگی واقعی وارد می‌کند و موفق می‌شود به عنوان یک فیلم، هم ضربان قلب را افزایش دهد و هم مغز را وادار به تفکر کند.

۹. ماه (Moon)

• کارگردان: دانکن جونز
• بازیگران: سم راکول، کوین اسپیسی
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۰ از ۱۰۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۷ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۸ از ۱۰

«ماه» یک فیلم علمی-تخیلی قانع‌کننده درباره‌ی فضانوردی است که در حال کنار آمدن با تنهایی یک مسافرت فضایی یک‌نفره است و تنها همراه او در این مسیر، یک برنامه‌ی هوش مصنوعی می‌باشد. این فیلم یکی از آن فیلم‌هایی است که استعداد بازیگری سم راکول را به تصویر می‌کشد؛ او همواره در مقابل دوربین قرار دارد و خیلی کم پیش می‌آید که کسی همراه او باشد. همین حقایق، ماه را به فیلمی تبدیل می‌کنند که می‌توان آن را یک نمایش تک‌نفره دانست. این فیلم فقط درباره‌ی دورافتادگی در فضا نیست، بلکه هنگامی که داستان‌گویی آغاز می‌گردد، در ادامه‌ی زمان باقیمانده‌اش، تبدیل به فیلمی عجیب می‌شود. این یکی از آن فیلم‌های علمی-تخیلی جاه‌طلبانه در مقیاس کوچک است و همان‌طور که باید باشد، یک فیلم کالت مدرن شناخته‌ شده‌است، اما همه می‌دانیم که لایق عشق و تحسین بیشتری است.

۸. آواتار (Avatar)

• کارگردان: جیمز کامرون
• بازیگران: سم ورثینگتون، زوئی سالدانیا
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۲ از ۱۰۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۳ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰

بعضی‌ها عاشق این فیلم هستند و بعضی دیگر با تمام وجود از آن بدشان می آید و با وجود تمام این‌ها باید پذیرفت که «آواتار» هنگام اکران، فیلمی جاه‌طلبانه و پیش‌رو بود. در پاسخ به تمام حرف‌هایی که در رابطه با این که آیا از نظر فرهنگی این فیلم ارزش فروش گیشه‌ای خیره‌کننده‌اش را دارد یا نه وجود دارد، باید گفت که بدون تردید این فیلم در سال ۲۰۰۹، تاریخ فیلم‌های علمی-تخیلی را برای همیشه تغییر داد و یک‌بار دیگر مهارت‌های فیلم‌سازی جیمز کامرون در راستای ساختن فیلم‌های جذاب و بلاک‌باسترهای مشهور را به جهانیان اثبات نمود.

داستان این فیلم مستقیم و بی‌آلایش است و روی کاغذ اجرای آن ساده به نظر می‌رسد، اما در عمل ثابت می‌شود که قرار است سخت‌تر باشد، چرا که هیچ فیلم‌ساز دیگری به غیر از کامرون سمت ساختن فیلم‌های این‌چنینی نمی‌رود. وقایع این فیلم که داستانی نفس‌گیر و هیجان‌انگیز را روایت می‌کند در یک ماه بیگانه رخ می‌دهد. این فیلم شامل جلوه‌های ویژه و سکانس‌های اکشنی است که بعد از گذشتن بیش از یک دهه از ساخته‌شدنشان، هنوز هم می‌توانند مخاطبان امروزی را تحت تاثیر قرار دهند.

۷. خط قرمز (Redline)

• کارگردان: تاکاشی کویکه
• بازیگران: تاکویا کیمورا، یو آو
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۰ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۵ از ۱۰

یک فیلم هیجان‌انگیز و دیوانه‌کننده که به طرز بی‌رحمانه‌ای نادیده گرفته شده‌است. «خط قرمز» یکی از بهترین فیلم‌های ژاپنی قرن بیست‌ویکم، تا به امروز، است. این فیلم درباره‌ی یک مسابقه‌ی ماشینی بین‌سیاره‌ای است که در آن رقابت‌کنندگان به سرعت‌های باورنکردنی دست پیدا می‌کنند و جان خود را به خطر می‌اندازند تا بتوانند به عنوان بهترین راننده‌ی تمام جهان شناخته شوند.

خیره‌کننده‌ترین نکته درباره‌ی «خط قرمز» تعداد نقاشی‌هایی است که این فیلم به آن‌ها نیاز داشته؛ به نظر می‌رسد این عدد به بیش از صد هزار برسد. این فیلم شاهدی است بر قدرت انیمیشن‌هایی که بدون جلوه‌های ویژه ساخته می‌شوند، اما متاسفانه، عدم شهرت آن شاید به این معنا باشد که با گذشت زمان،‌ مخاطبان در حال از دست دادن علاقه‌ی خود نسبت به انیمیشن‌هایی هستند که با دست نقاشی می‌شوند. حداقل کسانی که طرفدار این سبک هستند، همیشه فیلم‌هایی مانند «خط قرمز» را خواهند داشت تا به وسیله‌ی آن به دنیای فیلم‌های علمی-تخیلی سفر کنند.

۶. ۹

• کارگردان: شین آکر
• بازیگران: الیجاه وود، جان سی. ریلی
• امتیاز راتن تومیتوز: ۵۷ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷ از ۱۰

با وجود این که «۹» یک فیلم انیمیشنی است و شخصیت‌های آن به گونه‌ای دوست‌داشتنی طراحی شده‌اند، این فیلم به هیچ وجه برای تمام مخاطبان مناسب نیست. وقایع این فیلم در زمین پساآخرالزمانی رخ می‌دهند که در آن انسان‌ها مدت ها پیش از بین رفته‌اند و تنها چیزی که باقی مانده‌است، عروسک‌های دستی کوچکی هستند مانند ربات‌ها که همواره در حال گریختن از ماشین‌هایی هستند که قصد دارند به هر طریق ممکن آن‌ها را شکار کنند.

سبک انیمیشن فیلم و دنیایی که ساخته شده‌است، دست به دست هم می‌دهند تا فضایی پرتنش و عصبی‌کننده خلق نمایند و تنش موجود در فیلم با آغاز داستان بیشتر هم می‌شود. «۹» یک فیلم عجیب در دسته‌ی فیلم‌های علمی-تخیلی ۲۰۰۹ است که علاوه بر دردناک بودن، به طور دلهره‌آوری خاص است و این نکته که «۹» هم مانند «منطقه ۹» سال ۲۰۰۹ اکران شد، می‌تواند جذاب باشد.

۵. اونگلیون نسخه‌ی جدید سینمایی: ها (Evangelion: 2.0 You Can (Not) Advance)

• کارگردان: هیدئاکی آنو، ماسایوکی، کازویا سوروماکی
• امتیاز راتن تومیتوز: ۸۲ از ۱۰۰
• امتیاز متاکریتیک: ۴۶ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰

پس از یک فیلم که سال ۲۰۰۷ اکران شد و کم و بیش بازسازی قسمت‌های ابتدایی انیمه‌ی به یادماندنی «نئون جنسیس اونگلیون» (Neon Genesis Evangelion) بود، انیمه‌ی «اونگلیون نسخه‌ی جدید سینمایی: ها» که سال ۲۰۰۹ منتشر شد، با تغییرات زیادی همراه بود. این فیلم هم به روایت ادامه‌ی داستان سریال اصلی می‌پردازد، اما داستان را از زوایای متفاوت‌تری تعریف می‌کند و باعث می‌شود سومین و چهارمین فیلم از مجموعه فیلم‌های «بازسازی اونگلیون» (Rebuild of Evangelion) تبدیل به فیلم‌هایی شوند که داستان مخصوص خودشان را داشته باشند.

حتی اگر مخاطبان از طریق «نئون جنسیس اونگلیون» با داستان آشنا باشند، این نگاه جدیدی که به این مجموعه‌ی کلاسیک انداخته می‌شود، ارزش تماشا کردن دارد؛ چرا که شاهد انیمیشن‌های چشم‌نوازی خواهند بود. محتوای بصری زیادی در رابطه با اونگلیون‌ها در دنیای انیمه‌ها وجود دارد، اما تنها یکی از آن‌ها در بین بهترین‌ فیلم‌های علمی-تخیلی جای می‌گیرد.

۴. نگهبانان (Watchmen)

• کارگردان: زک اسنایدر
• بازیگران: مالین آکرمان، بیلی کروداب
• امتیاز راتن تومیتوز: ۶۵ از ۱۰۰
• امتیاز متاکریتیک: ۵۶ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰

اگرچه داستان این فیلم در گذشته‌ای متفاوت از گذشته‌ی ما روایت می‌شود، اما «نگهبانان» هنوز هم در هسته‌ی اصلی خود شبیه به یک فیلم با مضمون علمی-تخیلی درباره‌ی ابرقهرمانان است. این فیلم واقعیتی متفاوت از واقعیت ما را در دنیایی متفاوت دنبال می‌کند که در آن ابرقهرمانان نقاب‌دار زمانی محبوب بوده‌اند، اما بعدتر توسط دولت مورد پیگیری قرار گرفته‌اند و حالا به عنوان مجرم تحت تقیب هستند. وقتی که مشخص می‌شود فرد ناشناسی در حال تعقیب کردن و کشتن این نقاب‌داران است، همه‌چیز عجیب‌تر می‌شود.

این فیلم دنیایی را به تصویر می‌کشد که در آن، در گذشته، پیشرفت‌های بیش‌تری صورت گرفته‌است، اگرچه به نظر می‌رسد از این پیشرفت‌ها بیش‌تر در مسیر بدی استفاده شده‌است تا خوبی. به همین دلیل، این فیلم یک داستان تلخ و یک فیلم ابرقهرمانی بسیار خشن است، اما با تمام این‌ها موفق می‌شود مخاطب را با خودش همراه کند و به عنوان یک فیلم علمی-تخیلی تاریخی که در دنیایی متفاوت روایت می‌شود هم عملکرد مناسبی دارد.

۳. شکاف (Splice)

• کارگردان: وینچنزو ناتالی
• بازیگران: آدرین برودی، سارا پلی
• امتیاز راتن تومیتوز: ۷۵ از ۱۰۰
• امتیاز متاکریتیک: ۶۶ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۵.۸ از ۱۰

هیچ راهی برای انکار این نکته که «شکاف» یکی از فیلم‌های علمی-تخیلی عجیب و ناراحت‌کننده ۲۰۰۹ است، وجود ندارد. این فیلم بلاک‌باستری نیست و بازیگران اندکی دارد. «شکاف»، داستان دو دانشمند جوان را روایت می‌کند که با شکافتن دی‌ان‌ای حیوانات مختلف موفق می‌شوند شکل جدیدی از حیات را خلق کنند. به طور طبیعی، این موجود رفتارهای غیرمنتظره‌ای دارد و باعث ایجاد اندوه فراوانی می‌شود که فیلم را در نیمه‌ی دوم، از نظر زمانی، به یک فیلم در ژانر وحشت تبدیل می‌کند.

داستان‌هایی که در آن‌ها انسان‌ها روند همیشگی طبیعت را دست‌کاری می‌کنند و موجوداتی که از این طریق خلق می‌شوند در ادامه شروع به نابودی همان انسان‌ها می‌کنند، حالا یکی از داستان‌های همیشگی فیلم‌های علمی-تخیلی است، اما هرگز اگر چیزی خراب نشده‌است، سعی نکنید تعمیرش کنید. «شکاف» این داستان پراستفاده را برمی‌دارد، با آن کارهای عجیب و غریبی می‌کند و آن را تبدیل به یک فیلم در ژانر علمی-تخیلی و وحشت می‌کند که بعد از یک‌بار دیدن، فراموش کردنش مشکل خواهد بود؛ حتی اگر بخواهید فراموشش کنید.

۲. پیشگویی (Knowing)

• کارگردان: الکس پرویاس
• بازیگران: نیکلاس کیج، رز بیرن
• امتیاز راتن تومیتوز: ۳۵ از ۱۰۰
• امتیاز متاکریتیک: ۴۱ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۲ از ۱۰

به نظر می‌آید فیلم‌های علمی-تخیلی ترسناک، بیش‌تر از این که آثار موفقی باشند، با شکست مواجه می‌شوند، اما با وجود شهرت نامناسب این فیلم‌ها، «پیش‌گویی» یکی از فیلم‌های قابل تحسین سال ۲۰۰۹ است. این فیلم درباره‌ی یک اتاقک زمان است؛ این اتاقک باعث برملا شدن کدی می شود که ویرانی‌های فراوانی در آینده را پیش‌بینی می‌کند و به طرز شومی قول می‌دهد که در آینده‌ی نزدیک، وقایع نابودکننده‌ی دیگری را هم پیش‌بینی نماید.

بازیگران فیلم درخشان هستند و نیکلاس کیج مانند همیشه یک نقش‌آفرینی محکم و درخشان از خودش ارائه می‌دهد. داستان فیلم هم با گذشت زمان، پرتنش‌تر و گیراتر می‌شود. همه‌چیز در پرده‌ی آخر فیلم «پیشگویی» عجیب‌تر می‌شود و شاید پایان آن برای بسیاری از بینندگان ناخوشایند باشد، اما در هر حال، تا پیش از پایان، این فیلم موفق می‌شود تمام بینندگان را مجذوب خودش و داستان تعجب برانگیزش نماید. تمام طرفداران فیلم‌های علمی-تخیلی به خودشان مدیون هستند که حداقل یک‌بار این فیلم را تماشا کنند.

۱. پیشتازان فضا (Star Trek)

• کارگردان: جی. جی. آبرامز
• بازیگران: کریس پاین، زکری کینتو
• امتیاز راتن تومیتوز: ۹۴ از ۱۰۰
• امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰
• امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰

ساخته‌های جی. جی. آبرازم در دنیای «جنگ ستارگان» (Star Wars) شاید بحث برانگیز باشند، اما احتمالا تمام منتقدان و مخاطبان هم‌نظر هستند که بازسازی سال ۲۰۰۹ او از داستان «پیشتازان فضا» یک فیلم خوب بود. داستان این فیلم حول محور شخصیت‌هایی می‌گردد که مخاطبان به طور کلی و جزئی با آن‌ها آشنا هستند؛ این فیلم نشان می‌دهد که کرک و اسپاک، چگونه پیش از این‌ که تبدیل به دوستانی وفادار برای یک‌دیگر شوند، با یک‌دیگر جنگیدند.

این فیلم از جنبه‌های فراوانی، جانی تازه به مجموعه فیلم‌های «پیشتازان فضا» بخشید و برای مخاطبان، فیلمی با سرعت بالا و مقدار زیادی اکشن تهیه کرد. بعضی از طرفداران محصولات تلویزیونی قدیمی‌تر «پیشتازان فضا» شاید این روش را دوست نداشته باشند، اما در هر صورت، «پیشتازان فضا» یک از فیلم‌های علمی-تخیلی خوش‌ساخت بود که درباره‌ی شخصیت‌هایی آشنا ساخته شد.

///.