چارسو پرس: قاچاق فیلم اتفاق تازهای نیست. با نگاهی آماری به فیلم‌های لورفته از سال ۱۳۸۵ تاکنون در می‌یابیم در طول این مدت حدودا ۳۹ فیلم به صورت قاچاق و غیرقانونی به دست مخاطبان رسیده‌اند؛ این یعنی به طور میانگین سالی ۲.۲ فیلم قاچاق می‌شود! موج لورفتن‌ها در این ۱۷ سال، با «سنتوری» ساخته داریوش مهرجویی آغاز شد. در آن زمان که فضای مجازی به گستردگی امروز نبود، قاچاق فیلم‌ها معمولا یا از طریق لوح فشرده فیلم صورت می‌گرفت و یا بوسیله فیلمبرداری از پرده سینما انجام می‌شد. نسخه کیفیت پرده، نام همان نسخه لورفته فیلمبرداری‌شده از سالن سینما بود که آن زمان‌ها تماشایش بین مردم قبیح و تابو بود؛ این در حالی است که این قبح امروز تا حد زیادی شکسته شده است!
با گذر زمان و گسترش فضای مجازی، دیگر نسخه کیفیت پرده فیلم‌ها نبود که لو می‌رفت؛ بلکه مخاطبان می‌توانستند با بهترین کیفیت ممکن نسخه غیرقانونی فیلم‌ها را تماشا کنند. اینجا بود که قاچاق فیلم در سینمای ایران وارد عصر جدیدی بود و دیگر انگشت اتهام به سوی مخاطبی که دزدکی از پرده سینما فیلمبرداری می‌کرد، دراز نبود. بلکه همه به دنبال مقصر می‌گشتند و ذره‌بینشان را روی افراد و نهادهایی می‌انداختند که نسخه‌ای از فیلم در اختیارشان بوده است.
اینجا بود که بحران قاچاق فیلم شکل جدیدی به خود گرفت و منجر به مجادلاتی میان سازمانی شد و کار حتی به دادگاه و دعواهای حقوقی کشید. همزمان با این دعواهای حقوقی، رویه لورفتن فیلم‌ها بود که همچنان جریان داشت. تعداد فیلم‌ها هم کم نبود. از سال ۱۳۸۵ تاکنون حدود ۳۹ فیلم به محاق قاچاق رفته‌اند.
همزمان با لو رفتن این فیلم‌ها، دعواهای حقوقی مذکور نیز ادامه داشت. دعواهایی که در پایان سرنوشت اکثر آنها مبهم و نامعین باقی می‌ماند و رسانه‌ای نمی‌شد و در موارد معدودی شاهد بودیم که عاملان قاچاق، مورد مجازات کیفری قرار بگیرند؛ همچون دستگیری قاچاقچی فیلم‌های «ابد و یک روز» و «فروشنده» در اصفهان یا محکوم شدن عامل قاچاق «متری شیش و نیم» به یک سال حبس.
اگرچه برخی از این این فیلم‌ها پس از اکران آنلاین قاچاق شده‌اند و برای رفع مشکل نیازمند تقویت زیرساخت‌های امنیتی اکران آنلاین هستیم اما بخش عمده‌ای از آنها از مجاری نامعین انتشار یافته‌اند. ادامه داشتن رویه قاچاق فیلم، تهیه‌کنندگان را به تدریج برای سرمایه‌گذاری و ساخت فیلم بی‌انگیزه می‌کند و برای جلوگیری از یک بی‌انگیزگی بزرگ و ضربه‌زننده، شناخت این مجاری نامعین انتشار غیرقانونی فیلم و محکومیت آنها و البته رسانه‌ای شدن این محکومیت‌ها، در اولویت نهادهای سینمایی مسئول است.
بخشی از جنبه‌های لو رفتن یک فیلم، مادی و اقتصادی است و بخش دیگر معنوی و خسارت‌های اعتباری است. یک سرمایه‌گذار وقتی برای ساخت یک اثر هزینه می‌کند، طبیعتا به دنبال بازگشت آن است ولی اگر قرار باشد با توقیف یا لو رفتن فیلمش، سرمایه اولیه‌اش را هم به دست نیاورد، دیگر بودجه و تمایلی برای سرمایه‌گذاری مجدد نخواهد داشت.
بخش دیگر این است که یک گروهی دور هم جمع می‌شوند و کاری را می‌سازند و می‌خواهند که حاصل زحماتشان را ببینند و وقتی که این اتفاق نمی‌افتد، تمام آن هنرمندان و اعضای تیم سازنده سرخورده می‌شوند. این ماجرای لو رفتن یا توقیف فیلم‌ها خسارت مادی و معنوی توام با یکدیگر دارد. تا زمانی که ما مخاطب را از رفتن به سینما محروم کنیم، این یعنی صدمه به لایه‌های فرهنگی، کاهش مخاطب را هم به همراه دارد.
لو رفتن فیلم‌ها در دوره ریاست محمد خزاعی بر سازمان سینمایی افزایش چشمگیری داشته پس از انتشار غیر قانونی فیلم‌های «برادران لیلا» و «تفریق» و«اورکا» با بازی ترانه علیدوستی، اینبار نوبت به دیگر فیلم او با نام «شب، داخلی، دیوار» رسید تا تعداد فیلم‌های قاچاق شده از ابتدای امسال تا کنون به هشت عدد برسد و به همین بهانه برادران جلیلوند در بیانیه‌ای نسبت به انتشار نسخه قاچاق فیلم «شب، داخلی، دیوار» واکنش نشان دادند.
در پی انتشار نسخه قاچاق فیلم «شب، داخلی، دیوار» به کارگردانی وحید جلیلوند و تهیه‌کنندگی علی جلیلوند، بیانیه‌ای از سوی ایشان درباره این اتفاق منتشر شد.
متن بدین شرح است: «به نام خدا
دیری نپایید که فیلم «شب، داخلی، دیوار» اثری که اول متعلق به مردم ایران است و سپس به همه عواملی که در تولید آن نقشی داشتند، به جمع فیلم‌های قاچاق شده در سینمای ایران پیوست؛ و چه اتفاق تلخِ پرتکراری!
ولیکن اگر این اتفاق بار دیگر نوری بتاباتد بر دلیل و ریشه‌های قاچاقِ فیلم‌هایی که سیستم ممیزی و سانسور، راه حیات و حق طبیعی آنها را به خفقان کشانده است، رنجِ آن را به جان می‌خریم که این رسوایی و بی‌آبرویی شماست که مردم ما را از ساخته شدن و دیدن فیلم‌هایی که ظلم شما را برنمی‌تابند، محروم کرده‌اید.
آن روز که گفتید باید فیلم «شب، داخلی، دیوار» را به تیغ سانسور شما بدهیم تا بتواند در فستیوال‌های خارجی رقابت کند یا اکران شود، تن به این کار ندادیم؛ چراکه معتقد بودیم حق ما است که آزادانه بسازیم و نمایش دهیم و همچنین حق مخاطب است که خودش با هر اثری مواجه شده و دیگرانی قیم‌مابانه برایش تصمیم نگیرند و حال که «شب، داخلی، دیوار» هم قاچاق شده است، گرچه معتقدیم هیچ اثر فرهنگی هنری نباید بدون رعایت حقوق مولف در دسترس عموم قرار گیرد، اما چون به خوبی می‌دانیم که ریشه‌های این اتفاق کجاست، لذا فیلم خود را تقدیم همه تماشاگران آن می‌کنیم و امیدواریم آنچه در این اثر و لایه‌های مختلف آن روایت شد، نقش روشنگرانه خود را ایفا کند.»
از اواخر سال گذشته تاکنون نسخه غیر قانونی فیلم‌های «جنگ جهانی سوم»،«خط فرضی»، «بی رویا»و «ارادتمند، نازنین، بهاره ، تینا» منتشر شده است. در پی قاچاق غیرقانونی متوالی چند فیلم سینمایی به نمایش درنیامده، تابستان امسال انجمن تهیه‌کنندگان مستقل سینمای ایران متنی را به شرح زیر منتشر کرد:
« بسیار متاسفیم که طی هفته گذشته شاهد انتشار نسخه های قاچاق فیلم های سینمایی همکاران‌مان در ابعاد گسترده هستیم.انتشار پی در پی فیلم های سینمایی به نمایش درنیامده به فاصله کمتر از یک روز زنگ خطری برای امنیت اقتصاد سینمای ایران است.
انجمن تهیه کنندگان مستقل سینمای ایران از تمامی مسئولان سینمایی ، قوه قضاییه، پلیس فتا ، شورای صیانت از آثار سینمایی و... دعوت می کند تا هر چه سریعتر با تشکیل «ستاد بحران قاچاق فیلم» ضمن مسدود کردن درگاه‌های قاچاق ، از تداوم دزدی آثار سینمای ایران جلوگیری و با سارقان و عاملان به تاراج رفتن زندگی و سرمایه تهیه کنندگان برخورد لازم صورت گیرد.
همچنین از سازمان سینمایی انتظار می رود برای جلوگیری از هدر رفتن حقوق بیشتر صاحبان و مالکان آثار لو رفته، شرایطی برای نمایش فوری این فیلم ها در چرخه اکران و اکران انلاین پلتفرها ایجاد نمایند تا تماشاگران پیگیر سینمای ایران برای حمایت از هنرمندان آثار بتوانند به جای سودرسانی به قاچاقچیان با خریداری بلیت رسمی به تماشای قانونی فیلم‌ها بنشینند .
انجمن تهیه‌کنندگان مستقل سینمای ایران »
///.
منبع: خبرآنلاین
نویسنده: مهسا بهادری
