چارسو پرس: نمایشنامه «اثبات» اثر «دیوید آبرن»، برنده جایزه پولیتزر، روایتی جذاب است که در آن ریاضیات، سلامت روان و پیوندهای پیچیده خانواده در هم آمیخته میشوند. این نمایشنامه که در پیرامون خانهای در شیکاگو میگذرد، به زندگی کاراکتر «کاترین»، زن جوانی که سالها برای مراقبت از پدرش، که ریاضیدانی درخشان اما از نظر ذهی بی ثبات است، میپردازد. «کاترین» پس از مرگ پدرش، نه تنها با چالش رهایی از سایه او، بلکه به منظور اثبات نبوغ ریاضیاش به خودش نیز روبرو میشود. نمایشنامه «اثبات» کاوشی استادانه در خصوص مرز باریک بین نبوغ و جنون، و همچنین مسئولیت میراث خانوادگی و جستجوی اعتبار است.
نمایشنامه «اثبات» در هسته خود، یک بررسی تکان دهنده
از ماهیت اثبات هر دو وجه ریاضیات و احساسات دارد. کاشیهای نمایشنامه به شکلی استعارهای به مبارزات شخصیتها برای اثبات حقانیتشان چیده میشوند، خواه می خواهد مربوط به یک قضیه ریاضی به صورت پیشگامانه باشد، خواه مربوط به واقعیت توانمندیها و وضعیت ذهنی «کاترین» باشد. نویسنده به طرز ماهرانهای از موتیف
(به کوچکترین بخش موزیک گفته میشود که معمولا قابلیت تکرار و بسط دارد) ریاضیات به عنوان ابزاری موازی در روابط انسانی نیز استفاده میکند که در نتیجه هر دو نیاز به اثبات دارند، اما در هر دو مورد، قطعیت موضوع غالبا گریزان جلوه مینماید. سیر و سیاحت کاراکتر «کاترین» برای این تم مرکزیت دارد، زیرا او هم با ترس از به ارث بردن جنون پدرش و هم چالش اثبات نویسندگیاش در یک وضعیت مشابه با اثبات ریاضی به صورت پیشدستانه دست و پنجه نرم میکند.
این نمایشنامه همچنین به پویایی کانون خانواده و تاثیر بیماری روانی میپردازد. رابطه «کاترین» با پدرش، یعنی کاراکتر «رابرت»، با عشق و احترام عمیق و همچنین مسئولیت سنگین بیماری روانی او نمایان شده است. این پویایی با ورود خواهر «کاترین»، یعنی کاراکتر «کلر»، و کاراکتر «هال»، که یکی از شاگردان سابق «رابرت» است، پیچیدهتر میگردد. در طول نمایشنامه تعامل میان این شخصیتها، پیچیدگیهای روابط خانوادگی، فداکاریهایی که برای عزیزان صورت میپذیرد و همچنین مبارزه برای زندگی زیر شخصیتی بزرگتر از اصل زندگی فردی، به مرور آشکار می شود. آبرن این روابط را با عمق و ظرافت به تصویر میکشد و تعادل ظریفی بین المانهای مراقبت و کنترل و همچنین اعتماد و شک را تصویرسازی میکند.
علاوه بر اینها، «اثبات» به موضوع جنسیت و نبوغ در زمینه ریاضیات میپردازد، حوزهای که به طور سنتی تحت سلطه مردان است. تلاش «کاترین» برای به رسمیت شناخته شدن به خاطر مشارکتهای فکریاش، منعکس کننده مسائل گستردهتر در خصوص سوگیری جنسیتی در دانشگاه و علوم است. شک و تردیدی که او هنگام اثبات ادعای تالیف با آن مواجه میشود، نمادی از چالشهایی است که بسیاری از زنان در زمینههای تحت سلطه مردان با آن مواجه میشوند. نویسنده از شخصیت «کاترین» برای به چالش کشیدن کلیشهها و برجسته سازی نیاز به شناخت و پذیرش وسیعتر دستاوردهای زنان در علوم و ریاضیات استفاده میکند.
ساختار نمایشنامه، متشکل از فلاش بکهای در هم تنیده با روایت زمان حاضر، باعث می گردد مخاطب بیشتر در حافظهاش کاوش نماید و در نتیجه گذر زمانها برای او بسط پیدا کند. این رویکرد غیرخطی به مخاطب این امکان را میدهد که شخصیتها را در نورهای مختلفی دریابد و لایههایی را برای توسطعه آنها و رازهای آشکار در نویسندگی اثبات را اضافه کند. همچنین این وضعیت منعکس کننده ماهیت غیرخطی حافظه انسان میباشد و شیوهای میگردد که تجربیات گذشته و ادراکات و روابط انسانی را شکل دهد.
در پایان، «اثبات» اثر «دیوید آبرن» یک نمایشنامه چند وجهی است که به طرز ماهرانهای عناصر درام، ریاضیات و روانشناسی را با هم ترکیب میکند. این نمایشنامه پرسشهای عمیقی را در مورد نبوغ، سلامت روان، پویایی فضای خانواده و تلاش برای شناخت ایجاد میکند. شخصیتهای غنی و طرح پیچیده این نمایشنامه، کاوشی عمیق و البته برانگیزنده از وضعیت انسانی را ارائه میکند و آن را به اثری برجسته در تئاتر معاصر تبدیل میکند. «اثبات» فقط یک نمایشنامه در مورد ریاضیات نیست؛ دالی است بر پیچیدگیهای ذهن انسان و الگوهای پیچیده رفتاری در خانه.
نویسنده: مترجم: آریو راقب کیانی