چارسو پرس: این استاد شناخته شدهی غیرمنتظرهها، شما را با تعلیق از پا در خواهد آورد. وقتی از فیلمهای پرفروش هیچکاک صحبت میکنیم، این اعداد میتوانند معانی زیادی داشته باشند، اما مهمترین آنها این است که بدون توجه به نظر منتقدان، مردم از آن فیلم خوششان آمده است. در مورد آلفرد هیچکاک، او استایل و سبک ویژهای داشت که از تمام فیلمهایش پشتیبانی میکردند و او هربار ثابت میکرد که یکی از بهترینهای صنعت فیلمسازی است. هیچکاک برای دههها در هالیوود فعالیت کرد و بیش از شصت فیلم ساخت؛ فیلمهایی که تا همیشه چگونگی ساختن فیلمهای سینمایی را دستخوش تغییر کردند.
تمام فیلمهای این لیست از بین فیلمهای استودیوییای که او در هالیوود ساخته است انتخاب شدهاند. پنج فیلم از فیلمهای زیر را استودیوی پارامونت ساخته است و سایرین را استودیوهای یونیورسال، امجیام و آرکیاو ساختهاند. تمام فیلمهای این لیست نمایندگانی درخشان هستند از فیلمهایی که هیچکاک همیشه دوست داشت بسازد. این فیلمها از نظر اعداد و ارقام بهترین آثار او هستند و اثبات میکنند که چرا فیلمهای او تا این اندازه قابل درک بودهاند. او با فیلمهایش یک نقطهنظر بینالمللی را وارد هالیوود کرد و از تکنیکهای اروپایی در فیلمهایش بهره برد؛ همین نوآوریها باعث میشد که مخاطبان همیشه بیش از پیش منتظر یک فیلم از هیچکاک باشند. هیچکاک مفاهیم طبقهی اجتماعی و کشمکشهای داستانی بینالمللی را با هم ترکیب کرد و دلیل محکمی برای این وجود دارد که او را استاد تعلیق سینما صدا میزنند.
۱۰. گرفتن یک دزد (To Catch a Thief)
- سال تولید: ۱۹۵۵
- بازیگران: کری گرانت، گریس کلی، جان ویلیامز، چارلز واتل
- محصول: شرکت پارامونت
- مدت زمان: ۱۰۶ دقیقه
- فروش در گیشه: ۸ میلیون و ۷۵۰ هزار دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۲ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۸۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
یک فیلم عاشقانهی دلهرهآور که در ساحل فرانسه فیلمبرداری شده است و کری گرانت در آن به عنوان یک دزد جواهرات بازنشسته نقشآفرینی میکند. سر و کلهی دزد ناشیای پیدا میشود که تبدیل به خطری بزرگ برای گردشگران شده است و کری گرانت مجبور میشود برای رو کردن دست این دزد، یکبار دیگر به راه و روشهای قدیمی خودش رجوع کند. در این فیلم گریس کلی هم ایفای نقش میکند. کلی و گرانت دو تن از ستارگان بی چون و چرای آن دورهی هالیوود بودند و بخش زیادی از موفقیت گیشهای این فیلم، مدیون حضور آنها است. هیچکاک بعدها از ساخت این فیلم پشیمان شد، چرا که رابطهی کاری او با کلی، مجموعهای شامل ۳ فیلم، وقتی که کلی هنگام فیلمبرداری «گرفتن یک دزد» با همسر آیندهاش ملاقات کرد، برای همیشه پایان یافت.
هیچکاک هنگامی که از ژانر همیشگی و تعلیق برانگیز خودش فاصله پیدا میکرد، مورد انتقاد قرار میگرفت؛ همانطور که بسیاری از منتقدان وقتی که «گرفتن یک دزد» منتشر شد، دربارهی فیلم گفتند: «هیچکاک تواناییاش را از دست داده است.» با این حال، آمار و ارقام ثابت میکنند که مخاطبان دوست داشتند به تماشای این فیلم هیچکاک بنشینند و حتی اگر بخواهیم بهتر بگوییم، هواداران همواره با آغوشی باز به استقبال فیلمهای هیچکاک رفتهاند. هیچکاک وقتی که در بین ژانر تعلیق همیشگیاش سری به داستانهای عاشقانه و کمدی میزد هم، میتوانست حداقل مردم را با خودش همراه کند. در رابطه با «گرفتن یک دزد» باید گفت که او توانست عناصر رمز و راز مخصوص خودش را با یک فیلم عاشقانه-کمدی ترکیب کند و یکی از بهترین عاشقانه-کمدیهای اکشن تاریخ سینما را خلق نماید تا حدی که این فیلم تبدیل به یکی از فیلمهای پرفروش کارنامهی هیچکاک شود.
۹. مردی که زیاد میدانست (The Man Who Knew Too Much)
- سال تولید: ۱۹۵۶
- بازیگران: جیمز استوارت، دوریس دی، پتر لوره، برنادر هرمن
- محصول: شرکت پارامونت
- مدت زمان: ۱۲۰ دقیقه
- فروش در گیشه: ۱۱ میلیون و ۳۳۳ هزار و ۳۳۳ دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۸۸ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۶ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
بعد از ساختن یک کمدی تلخ، هیچکاک با فیلم «مردی که زیاد میدانست» به سبک آشنای خودش برگشت. در این فیلم بعد از این که یک پدر به دنبال اطلاعاتی دربارهی یک قاتل میگردد، فرزند او دزدیده میشود. جیمی استوارت و دوریس دی از بازیگران این فیلم هستند. این فیلم بازسازی فیلم دیگری از هیچکاک با همین نام است که سال ۱۹۳۴ ساخته شده بود. این فیلم از جمله فیلمهایی است که به دوریس دی کمک کرد تا حرفهی خود یعنی خوانندگی را آغاز کند. این بار هم موفقیت فیلم در گیشه با توجه به ستارگانی که در آن نقشآفرینی میکنند، پیشبینیپذیر بود.
البته خط داستانی قانعکنندهی فیلم هم در جذب مخاطبان بیتاثیر نبود و هیچکاک به خوبی میدانست که چگونه اضطراب را در مخاطب برانگیزاند، علاوه بر این او به خوبی میدانست که در چه دورهای، چه حادثهای، بیش از سایرین اضطراب و ترس را در مخاطب بیدار میکند. دزدیده شدن نقطهای در زندگی آمریکاییها است که معمولا کسی به آن فکر نمیکند و آنها هرگز انتظار ندارند که چنین چیزی را تجربه کنند. هیچکاک موقعیتها را برای مخاطبان واقعی میکرد و به همه میقبولاند که این اتفاق میتواند به راحتی برای آنها هم رخ دهد. هیچ تعجبی ندارد که این فیلم یکی از فیلمهای پرفروش هیچکاک است.
۸. پرندگان (The Birds)
- سال تولید: ۱۹۶۳
- بازیگران: تیپی هدرن، راد تیلور،جسیکا تندی، سوزان پلشت
- محصول: شرکت یونیورسال
- مدت زمان: ۱۱۹ دقیقه
- فروش در گیشه: ۱۱ میلیون و ۴۰۳ هزار و ۵۲۹ دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۴ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۶ از ۱۰
این فیلم داستان مدتی پیش از حملهی نزدیک پرندگان وحشی به ساکنان شهری کوچک در کالیفرنیا را روایت میکند. فیلم داستان فردی را دنبال میکند که سعی دارد رازهای پنهان پشت این حملهها و رفتار پرندگان را کشف کند. این فیلم برای تعلیق دیوانهکنندهاش که حتی برای یک فیلم از هیچکاک هم زیادی بود، شناخته شده است. «پرندگان» فیلمی است در ژانر وحشت که توانست با موفقیت تبدیل به یکی از فیلمهای پرفروش هیچکاک شود.
«پرندگان» داستان فیلم را از نقطه نظر شخصیت اصلی فیلم با بازی تیپی هدرن روایت میکند. این فیلم با بررسیهای روانشناختانهاش در رابطه با مقابله با وحشت طبیعی و پیشبینینشده، توانست زوایای جدیدی را وارد ژانر وحشت نماید. صحنهها به آرامی پیش میروند و هر کدام آنها با برداشتهای طولانی و دردناک خود باعث افزایش ضربان قلب مخاطب میشوند؛ از یک پمپ بنزین که چیزی نمانده است آتش بگیرد تا یک صحنهی پایانی خیرهکننده در رابطه با فرار از دست پرندگان وحشی. این فیلم موفق میشود احساسات مخاطبان را به بازی بگیرد و آدرنالین را در جریان خون آنها بالا و پایین کند.
۷. جنون (Frenzy)
- سال تولید: ۱۹۷۲
- بازیگران: جان فینچ، آلن مککاون، بری فوستر، بیلی وایتلا
- محصول: شرکت یونیورسال
- مدت زمان: ۱۱۶ دقیقه
- فروش در گیشه: ۱۲ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۱ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۲ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۴ از ۱۰
یکی از آخرین فیلمهای آلفرد هیچکاک داستان قاتلی سریالی در لندن را روایت میکند که او را با نام قاتل کراواتی میشناسند. این فیلم داستان مردی را دنبال میکند که به اشتباه برای قتلهایی که قاتل کراواتی انجام داده است، محکوم میشود و حالا باید تلاش کند تا بیگناهی خود را ثابت کند. هیچکاک در این فیلم میخواهد توانایی انسانها را نشان دهد وقتی که نیاز است بیگناهی خود را ثابت کنند، در حالی که گناه و وسواس و دیوانگی در سایهها حرکت میکنند. «جنون» یکی از آن فیلمهای هیچکاک است که بازیگران آن به خوبی نتوانستهاند حق مطلب را ادا کنند.
داستان «جنون» برگرفته شده از یکی از فیلمهای ابتدایی هیچکاک است که او در بریتانیا ساخته بود. همین بازگشت به ریشهها نشان میدهد که چرا این فیلم توانست با مخاطبان بینالمللی ارتباط برقرار کند، در گیشه عمکلرد مناسبی داشته باشد و تبدیل به یکی از فیلمهای پرفروش هیچکاک شود. این فیلم با استفاده از عناصر شوخطبعی خشن بریتانیایی و استفاده از بازیگران ناشناخته توانست جان تازهای به سینمای وحشت تزریق کند. به هر حال بعد از آن همه سال، تنها نام هیچکاک کافی بود تا مخاطبان به سینما هجوم ببرند.
۶. پردهی پاره (Torn Curtain)
- سال تولید: ۱۹۶۶
- بازیگران: پل نیومن، جولی اندروز، لیلا کودرووا، هانسبورگ فلمی
- محصول: شرکت یونیورسال
- مدت زمان: ۱۲۷ دقیقه
- فروش در گیشه: ۱۳ میلیون دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۶۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۵۴ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۶ از ۱۰
در دورهی فیلمهای جیمز باند، فیلمهای جاسوسی پرطرفدار بودند. هیچکاک چندین مرتبه طی کارنامهی فیلمسازیاش به این ژانر سر زد و یکی از آثار او در این زمینه توانست به موفقیت در گیشه برسد و تبدیل به یکی از فیلمهای پرفروش هیچکاک شود. این فیلم داستان یک فیزیکدان آمریکایی را روایت میکند که هنگام جنگ سرد به آلمان شرقی مسافرت میکند تا در رابطه با فرمولی جدید در زمینهی دفاع موشکی اطلاعاتی به دست بیاورد. در حالی که به نظر میآمد این فیلم در گیشه با شکست سنگینی مواجه شود، «پردهی پاره» توانست مخاطبان زیادی را به سینماها بکشاند.
بسیاری معتقدند از آنجایی که سایر فیلمهایی که هیچکاک در دورهی زمانی «پردهی پاره» ساخت، نتوانستند فیلمهای موفقی باشند، این فیلم هم باید چنین فیلمی در نظر گرفته شود، اما «پردهی پاره» فیلمی است با بازی پل نیومن و جولی اندروز که تازه در ابتدای مسیر هنری درخشان خود بودند. بیش از همهی اینها بررسی مضامین سیاسی در دورهی جنگ سرد یکی از دغدغههای اصلی مردم آمریکا محسوب میشد و همین نکته توجه مردم را به این فیلم جلب میکرد. هیچکاک همواره با زمانهاش در ارتباط بود و اخبار روز را دنبال مینمود. او هربار، با هر فیلمی که میساخت، نقطه نظری جدید به جامعهاش پیشکش مینمود.
۵. توطئهی خانوادگی (Family Plot)
- سال تولید: ۱۹۷۶
- بازیگران: باربارا هریس، بروس درن، کارن بلک، ویلیام دیون
- محصول: شرکت یونیورسال
- مدت زمان: ۱۱۹ دقیقه
- فروش در گیشه: ۱۳ میلیون و ۲۰۰ هزار دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۳ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۷۹ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۶.۸ از ۱۰
آخرین فیلم هیچکاک پیش از وفاتش دربارهی یک پیشگوی قلابی و نامزد رانندهاش است که درگیر یک توطئه میشوند برای پیدا کردن یک ورثهی گم شده. در حالی که آنها بیشتر غرق در جستوجو میشوند، پرده از شبکهای پیچیده از رمز و رازها برمیدارند که آنها را به سمت یک جنایت می کشاند. در حالی که لحن این فیلم از سایر آثار هیچکاک نرمتر و آرامتر است، هنوز هم به نظر میرسد که همهچیز ترسناک است. «توطئهی خانوادگی» شگفتانههای مخصوص خودش را برای ارائه کردن به کسانی دارد که به سبک کارگردانی مخصوص این کارگردان علاقهمند هستند.
دههی هفتاد دورانی بود که فیلمهای هیچکاک فقط به خاطر یدک کشیدن نام او میتوانستند در گیشه عملکرد خوبی از خودشان به نمایش بگذارند؛ اگرچه این فیلمها آثاری نبودند که در آنها هیچکاک خودش را تکرار کند. تنها یک تغییر در سلیقهی مخاطبان کافی بود تا یک فیلم حتی اگر نام هیچکاک را یدک میکشد، از یک فیلم موفق تبدیل به یک شکست بزرگ شود. شکست گیشهای اما نمیتواند تنها معیار خوب یا بد بودن یک فیلم باشد؛ «سرگیجه» (Vertigo) از یک شکست گیشهای تبدیل به یکی از ماندگارترین فیلمهای تاریخ سینما شد. «توطئهی خانوادگی» و فیلمنامهی درخشانش یکی از آن کارهای هیچکاکی قدرنادیده است که علاقمندان را به یاد فیلمهای قدیمی هیچکاک خواهد انداخت. پیچشهای داستانی موفق میشوند مخاطبان را درگیر کنند، در حالی که شوخطبعی منحصر به فرد هیچکاک هر از چند گاهی فضا را ملایمتر میکند.
۴. شمال از شمال غربی (North by Northwest)
- سال تولید: ۱۹۵۹
- بازیگران: کری گرانت، اوا ماری سنت، جیمز میسن، کن لینچ
- محصول: شرکت مترو گلدن مایر
- مدت زمان: ۱۳۶ دقیقه
- فروش در گیشه: ۱۳ میلیون و ۲۷۵ هزار دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۸ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۳ از ۱۰
نخستین داستانهای جاسوسی بینالمللی تاریخ سینما در دستان آلفرد هیچکاک قرار داشت. کری گرانت در این فیلم دلهرهآور هیچکاک نقش یک مامور اجرایی یک شرکت تبلیغاتی را ایفا میکند که به اشتباه به عنوان یک مامور دولتی شناسایی میشود و توسط پلیس و دولت تحت تعقیب قرار میگیرد. او برای این که بتواند دوباره هویت خودش را به دست بیاورد، مجبور میشود سرتاسر کشور را بپیماید. این فیلم شامل صحنههایی درخشان است؛ از جمله تصاویری از مقر سازمان ملل متحد و سکانس به یادماندنی کوه راشمور.
«شمال از شمال غربی» که به خاطر سکانسهای اکشن دلهرهآورش شناخته شده است به عنوان یکی از شاهکارهای آلفرد هیچکاک شناخته میشود و با توجه به نقشآفرینی درخشان کری گرانت، این فیلم توانست سریعا جای خودش را در دل مخاطبان باز کند. این فیلم با توجه به صحنههای به یادماندنی و بدیعش توانست بلافاصله پس از اکران در دل تاریخ سینما ماندگار شود. این فیلم جاسوسی توانست به مخاطبان ثابت کند که هر چه تکنولوژی بیشتر پیشرفت کند، هیچکاک قادر خواهد بود آثاری خاصتر برای آنها خلق نماید.
۳. بدنام (Notorious)
- سال تولید: ۱۹۴۶
- بازیگران: کری گرانت، اینگرید برگمن، کلود رینس، بیا بنادرت
- محصول: شرکت آرکیاو
- مدت زمان: ۱۲۳ دقیقه
- فروش در گیشه: ۲۴ میلیون و ۴۶۴ هزار و ۷۴۲ دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۶ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۱۰۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۷.۹ از ۱۰
دیوید او. سلزنیک پیتزبورگی آلفرد هیچکاک را با قرار داد ساختن هفت فیلم به ایالات متحدهی آمریکا آورد؛ یکی از این فیلمها «ربهکا» (Rebecca) بود و دیگری، فیلم سوم این لیست، «بدنام». «بدنام» دربارهی زنی با بازی اینگرید برگمن است که توسط یک مامور آمریکایی عضوگیری میشود تا به یک گروه نازیهای طی جنگ جهانی دوم نفوذ کند. این فیلم هیچکاک مضامینی در رابطه با عشق و خیانت را بررسی میکند. «بدنام» و «ربهکا» فیلمهایی هستند که سبک مخصوص فیلمسازی هیچکاک را وارد سینمای آمریکا کردند و تاریخ سینمای جهان را برای همیشه تغییر دادند.
این فیلم داستانی جذاب داشت و ارتباط هنری درخشان برگمن و گرانت روی پردهی نقرهای، همه را مجذوب کرد. تکنیکهای هیچکاک مخاطبان را در حد خفگی هیجانزده میکرد. «بدنام» که به عنوان یکی از فیلمهای کلاسیک تاریخ سینما شناخته شده است، به مخاطبین و سایر فیلمسازان کمک کرد تا بتوانند سبک مخصوص برداشتهای بلند و کلوز آپهای هیچکاک را درک کنند. «بدنام» توانست به راحتی به یکی از فیلمهای پرفروش هیچکاک تبدیل شود.
۲. پنجرهی عقبی (Rear Window)
- سال تولید: ۱۹۵۴
- بازیگران: جیمز استوارت، گریس کلی، ریموند بر، وندل کوری
- محصول: شرکت پارامونت
- مدت زمان: ۱۱۲ دقیقه
- فروش در گیشه: ۲۷ میلیون و ۵۹۹ هزار و ۶۰۱ دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۸ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۱۰۰ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۵ از ۱۰
نخستین همکاری آلفرد هیچکاک با شرکت پارامونت یکی از بهترین فیلمنامههای تاریخ سینما را دارد و همین میتواند دلیل فروش بالای آن باشد. این فیلم داستان عکاسی با بازی جیمز استوارت را روایت میکند که به دنبال شکستگی پا مجبور است روی یک ویلچر بنشیند و نمیتواند خانه را ترک کند. مردی که شیفتهی تماشای همسایهاش از طریق پنجره میشود و پس از مدتی قانع میشود که یکی از این همسایهها مرتکب قتل شده است. او پس از تحقیق بیشتر، درمییابد بیش از آن مقدار که میخواسته، درگیر ماجرا شده است.
این فیلم به بررسی نتایج وسواس و سرک کشیدن میپردازد. تماشای این چیزهای ممنوعه مانند نگاه کردن مخفیانه به خانهی همسایه، همیشه برای مخاطب جذاب بوده است و تماشای آنها باعث ایجاد دلهره در بیننده میشود. این فیلم با نقطه نظری جذاب از طریق لنز دوربین، داستانی را، غرق در تنش، تعریف میکند، در حالی که هیچ خطر محسوسی در فیلم وجود ندارد. تمام داستان این فیلم در یک اتاق یک آپارتمان رخ میدهد و هیچکاک موفق میشود اضطراب فراوانی ایجاد نماید و تعلیق را در سینما به سطحی جدید برساند. تمام مخاطبان یک سوال در ذهن دارند؛ چه اتفاقی برای این مرد رخ خواهد داد؟
۱. روانی (Psycho)
- سال تولید: ۱۹۶۰
- بازیگران: آنتونی پرکینز، جنت لی، ورا مایلز، مارتین بلسام
- محصول: شرکت پارامونت
- مدت زمان: ۱۰۹ دقیقه
- فروش در گیشه: ۳۲ میلیون دلار
- امتیاز راتن تومیتوز: ۹۷ از ۱۰۰
- امتیاز متاکریتیک: ۹۷ از ۱۰۰
- امتیاز IMDb به فیلم: ۸.۵ از ۱۰
رتبهی نخست لیست فیلمهای پرفروش هیچکاک، همان معنای ژانر وحشت است. از صحنهی به یادماندنی به قتل رسیدن شخصیت اصلی فیلم زیر دوش در حمام تا پرترهای که آنتونی پرکینز از نورمن بیتس ترسیم میکند؛ از اول تا آخر این فیلم تاریخی و ماندگار است. این فیلم دربارهی زنی است که پس از دزدی مقداری پول از صاحبکارش، پا به فرار میگذارد و در بین راه برای استراحت در مسافرخانهی بیتس توقف میکند. این مسافرخانه توسط مردی عجیب که روابطی پیچیده با مادرش دارد اداره میشود. این فیلم دلهرهآور رواشناختی زمانی که به اکران درآمد توانست گیشه را تسخیر کند.
بررسی روانشناختانهی یک بیمار روانی تا پیش از این هرگز در سینما دیده نشده بود؛ همانطور که هرگز تا پیش از فیلم «روانی» شخصیت اصلی فیلم در اوایل آن به قتل نرسیده بود. توانایی هیچکاک در دستکاری کردن ذهن مخاطب و تغییر دادن خواستههای او و تغییر دادن شیوههای سنتی روایت کردن داستان از طریق سینما در زمان خودش انقلابی بودند. پیچشهای داستانی، «روانی» را به نقطهی عطفی در تاریخ سینما تبدیل کرد. وحشت خالصی که این فیلم به مخاطبان وارد مینمود، باعث شد تماشاگران خودشان را به سینماها بیاورند تا شاهد این نوع جدید فیلمسازی در ژانر وحشت باشند.
///.