خبر ارائه 71 فیلم زیرزمینی ایرانی به کن، حتی اگر اغراق‌آمیز باشد نشانه‌ای‌ست که ریشه در یک واقعیت هم دارد.

چارسو پرس:  هوشنگ گلمکانی در صفحه شخصی خود نوشت: جشنواره کن حدود چهار دهه تبی در سینمای ایران ایجاد می‌کند. حتی حضور در این جشنواره برای بسیاری از سینماگران ایرانی در حد دریافت جایزه است؛ مثل ورود تیم ملی فوتبال به جام جهانی. تا دو سال پیش که فیلم‌های تولید داخل ایران هم شانس پذیرفته شدن در جشنواره را داشتند حضور شرکت‌های ایرانی پخش فیلم زیر «چتر ایران» که بنیاد فارابی تدارک می‌دید کم‌وبیش وضعیتی عادی بود و هر سال ده‌ها فیلم ایرانی برای جشنواره فرستاده می‌شد. اکنون با تغییر سیاست‌های کن (و سایر جشنواره‌های جهانی) در قبال سینمای ایران وضعیتی غیرعادی برقرار شده است. حالا نگاه هیأت‌های انتخاب به فیلم‌های زیرزمینی و همچنین فیلم‌هایی است که فیلم‌سازان ایرانی در خارج از کشور ساخته‌اند. خبر ارائه 71 فیلم زیرزمینی ایرانی به کن، حتی اگر اغراق‌آمیز باشد نشانه‌ای‌ست که ریشه در یک واقعیت هم دارد. 


اعلام پذیرفته شدن «دانه انجیر معابد» ساخته محمد رسول‌اف چند روز پس از مراسم رسمی اعلام فیلم‌های جشنواره، یادآور خاطره تاریخی حضور فیلم «یول/ راه» ساخته ییلماز گونی فیلم‌ساز فقید ترک در این جشنواره است. او از درون زندانی در ترکیه با همکاری دوستش شریف گورن این «یول» را کارگردانی کرد، فیلم در جشنواره کن 1982 پذیرفته شد و گونی چند روز پیش از شروع جشنواره از زندان گریخت و غیرقانونی از مرز خارج شد و خودش را به فرانسه رساند. «یول» به طور مشترک با «گمشده» (کوستاگاوراس) نخل طلای آن دوره کن را گرفت.


«دانه انجیر معابد» طبعاً خارج از مدار رسمی تولید فیلم در ایران ساخته شده و کارگردان ممنوع‌الخروج آن با عبور غیرقانونی از مرزهای برف‌گرفته کوهستانی، جلای وطن کرده است. سال 1982 اگر ییلماز گونی هم هنگام عبور از مرزهای کشورش با اروپا دوربین کوچک یا گوشی موبایل با خود داشت، شاید او هم از آن لحظه تاریخی نقطه‌عطف زندگی‌اش تکه‌ای فیلم می‌گرفت.