در این مطلب قصد داریم به سراغ معرفی دکتر هو برویم، یکی از قدیمیترین و محبوبترین سریالهای کشور انگلستان که طرفداران مخصوص خود را دارد.
چارسو پرس: فرهنگ عامیانه یا Popular culture معمولا بهعنوان مجموعهای از رفتارها، اعتقادها و هنرها شناخته میشود که عامه مردم جامعه در زندگی روزمره بهشکل جدی با آن سر و کار دارند. رایجترین نوع پاپ-کالچر در حوزه سرگرمی به فیلمها، موسیقی، تلویزیون، ادبیات و بازیهای ویدیویی تقسیم میشود. شاید از خود بپرسید که دلیل آغاز این مقاله با معرفی مفهوم پاپ-کالچر چیست؟ باید به شما بگوییم که علت آن معرفی سریال تلویزیونی معروف و محبوب بریتانیای دکتر هو است که بیش از ۶۰ سال از زمان پخش آن از شبکه بیبیسی میگذرد.
همانطور که گفته شد یکی از محبوبترین سریالهای ژانر علمی-تخیلی که شروع پخش آن به دهه ۶۰ میلادی بازمیگردد، مجموعه دکتر هو (Doctor Who) محصول شبکه بیبیسی است. اثری که در جریان آن شاهد ماجراجوییهای یک تایم لرد یا ارباب زمان از سیارهای بهنام گلیفری هستیم که با استفاده از سفینه خود که تاردیس نام دارد، میتواند در زمان و مکان سفر کند. او در این سفرها با شخصیتهای مختلفی آشنا میشود که بعضا او را در این ماجراجوییها همراهی میکنند. سریال دکتر هو ابتدا در سال ۱۹۶۳ از شبکه بیبیسی پخش شد و پس از وقفهای چندساله، پخش مجدد آن از سال ۲۰۰۵ از سر گرفتهشد.
دکتر هو اولینبار توسط سسیل ادوین وبر (Cecil Edwin Webber)، سیدنی نیومن (Sydney Newman) و دونالد ویلسون (Donald Wilson) خلق شد و اولین بازیگری هم که نقش دکتر را بهعهده گرفت ویلیام هارتنل (William Hartnell) نام داشت که پیش از آن در فیلمهای متعددی نقشآفرینی کرده بود. پس از هاترنل با احتساب مجموعه کلاسیک و جدید دکتر هو جمعه چهارده بازیگر دیگر در نقش این شخصیت ایفای نقش کردهاند که هرکدام ماجراجوییهای سرگرمکننده متفاوتی را پیشروی مخاطبین خود قرار دادهاند. انتقال نقشها از یک بازیگر به دیگری هم توسط فرایندی بهنام بازسازی یا Regeneration صورت میگیرد که در جریان آن در زمانی که آسیب جدی به دکتر وارد میشود، تمامی سلولهای بدن او دچار بازسازی شده و در کالبدی جدید قرار میگیرد.
مجموعه دکتر هو سالیان سال است که بین مردم بریتانیا نامی دستوپا کرده است و بهعنوان جزوی از فرهنگ عامه این کشور و حتی دیگر مناطق شمرده میشود. نسلها و مخاطبین بسیاری با این سریال تلویزیونی بزرگ شدهاند و ماجراهای دکتر و همراهان او را از نزدیک دنبال کردهاند. دکتر هو در کتاب گینس بهعنوان طولانیترین سریال تلویزیونی علمی-تخیلی تاریخ ثبت شده است و همچنین بهعنوان موفقترین محصول علمی-تخیلی براساس میزان پخش و فروش کتاب نیز شناخته میشود.
اشاره کردیم که در جریان داستان مجموعه، دکتر بهعنوان یک ارباب زمان پس از سرقت یک تاردیس ماجراجوییهای خود را در زمان و مکان آغاز میکند. تاردیس (TARDIS یا Time And Relative Dimension In Space) درواقع یک سفینه فضایی با قابلیت سفر در زمان و مکان است که میتواند ظاهر خود را به هر شکلی دربیاورد تا با محیط خود وفق داده شود. اما در طول سریال به علت یک نقص فنی، تاردیس دکتر در ظاهر یک جعبه آبی پلیس بریتانیا ثابت مانده است و به همین دلیل ما همیشه آن را با این ظاهر میبینیم. محیط داخل تاردیس از بیرون آن بسیار بزرگتر است و این موضوع در طول سریال بارها توسط همراهان دکتر یادآوری میشود. در طول سریال بارها مشاهده میکنیم که تاردیس بهنوعی از خود دارای هوش و اختیار مستقل است که در مواقع بحرانی به کمک دکتر میآید یا تصمیم میگیرد که دکتر را به ماجراجویی جدیدی وارد کند. برخلاف ظاهر تاردیس، طراحی داخلی آن معمولا با عوض شدن نقش دکتر هم دچار دگرگونی میشود و در فصلهای اخیر رفتهرفته شاهد پیشرفتهتر شدن ظاهر و امکانات آن بودهایم.
سریال در فصلهای مختلف خود مخاطبان را به زمانها و مکانهای مختلفی میبرد که بعضا رویدادهای واقعی را هم شامل میشود. دکتر در طول سریال شخصیتی بسیار باهوش جلوه میکند که با استفاده از نبوغ و تجهیزات حداقلی خود (همانند یک پیچگوشتی همهکاره صوتی!)، با قرارگیری در مقابل نیروهای پلید، از آسیب رساندن به افراد بیگناه و تغییر در رویدادهای تاریخی جلوگیری میکند. درکنار شخصیت اصلی دکتر، همیشه شخصیتهایی حضور دارند که او را در این ماجراجوییها همراهی میکنند. این همراهان بهدلیل شیفتگی دکتر نسبت به سیاره زمین، اکثرا از بین انسانها انتخاب میشوند. تجسمهای گوناگون دکتر در طول سفر خود با دشمنان گوناگونی روبهرو میشوند که از شاخصترین آنها میتوان به دالکها، سایبرمنها و شخصیت Master اشاره کرد که در ادامه مقاله به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
دکتر هو ابتدا قرار بود که بهعنوان یک برنامه آموزشی هفتگی در مورد سفر در زمان و با رویکرد پرداختن به ایدههای علمی و ارائه لحظههای تاریخی مهم، در مدت زمان ۲۵ دقیقه برای هر اپیزود خانوادهها را مخاطب خود قرار دهد. ۲۳ نوامبر ۱۹۶۳ بود که اولین قسمت این سریال از شبکه بیبیسی پخش شد. ۳۱ ژولای ۱۹۶۳، دیوید ویتکر (David Whitaker) نویسنده ارشد مجموعه، شخص تِری نِیشن (Terry Nation) را مسئول نوشتن داستانی با عنوان The Mutants کرد. در این داستان، Dalek و Thalها قربانی یک بمب نوترونی از جانب بیگانگان میشوند، اما نیومن بعدها ایده حمله بیگانگان را کنار میگذارد و خود دالکها را بهعنوان متجاوز مطرح میکند. نیومن و ویلسون بلافاصله پس از مطالعه فیلمنامه آن را رد میکنند، چرا که علاقهای به حضور موجودات فضایی و هیولاهای چشمحشرهای در مجموعه خود نداشتند! با این وجود فیلمنامه نیومن به دومین سری دکتر هو با نام The Daleks (همچنین با نام The Mutants شناخته میشود) تبدیل شد.در این سری او بیگانگانی را معرفی کرد که به محبوبترین هیولاهای سریال تبدیل شدند که در آن زمان Dalekmania نام داشتند و در واقع همین دالکها بهعنوان عامل اصلی اولین موفق تجاری BBC نیز شناخته شدند.
دپارتمان درام شبکه بیبیسی ۲۶ فصل از سریال دکتر هو را در شبکه BBC One پخش کرد که با استقبال خوبی هم از جانب بینندگان روبهرو شد. البته که در طول این ۲۶ سال شاهد نقشآفرینی بازیگران متعددی در نقش دکتر بودیم. همانطور که گفته شد ویلیام هارتنل اولین بازیگر نقش دکتر بود که بهدلیل مریضی شدید در سال ۱۹۶۶ جای خود را به پاتریک تروتون (Patrick Troughton) داد. در سال ۱۹۷۰ جان پرتوی (Jon Pertwee) جای تروتون را گرفت و سریال پخش رنگی خود را آغاز کرد. در سال ۱۹۷۴ تام بیکر (Tom Baker) عهدهدار نقش دکتر شد و بهدلیل عملکرد فوقالعاده خود مورد توجه بسیاری از مخاطبان قرار گرفت. پس از گذشت هفت سال بالاخره در سال ۱۹۸۱ بود که بیکر هم جای خود را به پیتر دیویسون (Peter Davison) (دکتر پنجم) داد و دوباره در سال ۱۹۸۴ کالین بیکر (Colin Baker) بهعنوان دکتر ششم جایگزین او شد. در سال ۱۹۸۵، مایکل گرید (Michael Grade) کنترل کننده کانال بیبیسی، تلاش کرد تا سریال را کنسل کند، اما پخش سریال پس از وقفهای ۱۸ ماهه، دوباره از سر گرفته شد. او همچنین کالین بیکر را در سال ۱۹۸۶ از نقش دکتر کنار گذاشت و نقش به سیلوستر مککوی (Sylvester McCoy) سپرده شد تا او عهدهدار کاراکتر دکتر هفتم باشد. اما کاهش تعداد تماشاگران، کاهش درک عمومی جامعه از سریال و ایجاد شکاف بین بینندگان و سریال باعث شد پخش سریال بالاخره در سال ۱۹۸۹ توسط پیتر کرِگین (Peter Cregeen) رئیس جدید بخش سریالهای بیبیسی لغو شود.
برای این مجموعه باشد. فیلیپ سیگال (Philip Segal) یک تبعه بریتانیایی که در بخش تلویزیونی استودیو Columbia Pictures فعالیت میکرد، در زمان تولید فصل ۲۶ام سریال در اوایل ژوئیه ۱۹۸۹ به بیبیسی مراجعه کرد. پس از مذاکرات صورت گرفته بین سیگال و بیبیسی قرار بر این شد که با همکاری مشترک استودیوهای فاکس، Universal Pictures و بیبیسی یک فیلم سینمایی از مجموعه دکتر هو بهعنوان یک پایلوت برای سریالی بزرگتر در شبکه Fox Network ساخته و در سال ۱۹۹۶ پخش شود.
درواقع قرار بر این بود که در صورتی که فیلم مخاطب کافی را کسب کند، ساخت دنباله سریال از سر گرفته شود. بالاخره فیلم دکتر هو با بازی پاول مکگن (Paul McGann) بهعنوان دکتر هشتم در ۱۴ ماه مه ۱۹۹۶ در امریکا و ۲۷ ماه مه ۱۹۹۶ در کشور بریتانیا پخش شد. با آنکه این فیلم با ۹.۰۸ میلیون مخاطب در بریتانیا مورد توجه بسیاری قرار گرفت، اما موفق نشد نظر کاربران امریکایی را جلب کند. در نتیجه فاکس علاقهای به ساخت فصل جدید سریال از خود نشان نداد و استودیو یونیورسال هم نتوانست شبکه جدیدی برای میزبانی فصل جدید این سریال پیدا کند.
محتویات مختلفی همانند رمانها و نمایشهای صوتی به ادامه داستانگویی از دنیای دکتر هو ادامه دادند، اما همچنان پخش این مجموعه در سکوت و هالهای از ابهام فرو رفته بود. بالاخره پس چندین و چند سال، در تاریخ سپتامبر ۲۰۰۳، شبکه تلویزیونی BBC Television اعلام کرد که در حال آمادهسازی برای پخش فصل جدیدی از مجموعه دکتر هو است. بالاخره در سال ۲۰۰۵ بود که شاهد بازگشت مجموعه دکتر هو بودیم که دقیقا ماجراهای نسخه پخش شده در سالهای ۱۹۶۳ الی ۱۹۸۹ و فیلم سینمایی پخش شده در سال ۱۹۹۶ را دنبال میکرد.
تهیهکنندگان اجرایی مجموعه جدید، نویسنده مجموعه تلویزیونی Queer as Folk یعنی راسل تی دیویس (Russell T Davies) و سرپرست بخش درام BBC Cymru Wales یعنی جولی گاردنر (Julie Gardner) بودند. پس از ۱۶ سال وقفه، دکتر هوی جدید در تاریخ ۲۶ مارس سال ۲۰۰۵ کار خود را با کریستوفن اکلستون (Christopher Eccleston) بهعنوان نقش دکتر هشتم و با اپیزود جدیدی با عنوان «رز» در شبکه BBC One آغاز کرد.
بهنظرم شروع واقعی سری جدید دکتر هو را باید از فصل دوم آن قلمداد کنیم. تننت نقش یک دکتر جوان، پر انرژی و کنجکاو را بازی میکرد که بیشتر اوقات با دید علمی مسائل پیشروی خود را موشکافی میکرد. بسیاری از طرفداران مجموعه، تننت را یکی از بهترین بازیگرانی قلمداد میکنند که نقش دکتر را در سری جدید بازی کرده است. تننت بالاخره در انتهای فصل چهارم سریال را ترک کرد و در فصل پنجم مت اسمیت (Matt Smith) بازیگر سریال خاندان اژدها در قالب نقش دکتر یازدهم ظاهر شد. اسمیث در زمان ایفای نقش دکتر تنها ۲۷ سال سن داشت و جوانترین بازیگری لقب گرفت که تا آن زمان در قالب این نقش ظاهر شده است.
از سویی دیگر با شروع فصل پنجم در سال ۲۰۱۰، استیون موفات (Steven Moffat) سرپرستی تیم نویسندگی مجموعه را بهعهده گرفت. موفات درخصوص شخصیت دکتر یازدهم معتقد بود که او ویژگیهای مشترک زیادی با دکتر دهم داشته است و از سویی دیگر، ما شاهد یک دکتر سالخورده در قالب بدنی جوان هستیم. دکتر یازدهم، شخصیتی شاد و سرزنده و در عین حال دارای بیشترین خصوصیات همدلی و نوعدوستی بین دیگر دکترها بود. بالاخره در سال ۲۰۱۳ بود که اسمیت هم از نقش دکتر کنارهگیری کرد و در سالگرد ۵۰ سالگی مجموعه، اعلام شد که پیتر کاپالدی (Peter Capaldi) قرار است نقش دکتر دوازدهم را بهعهده بگیرد.
برخلاف دکترهای قبلی، تصویری که کاپالدی از دکتر نشان داد، شخصیتی تند، بیرحم، متفکر و عملگرا بود که در جریان تصمیمگیریهای سخت و بعضا بیرحمانه، احساسات خود را پنهان میکرد. از نکات قابل توجه تغییر شخصیتهای دکتر، تغییر طراحی لباس آنها، فضای داخلی تاردیس و حالوهوای کلی سریال براساس ویژگیهای شخصیتی کاراکتر جدید بوده است که هربار برای مخاطب حسوحالی تازه را محیا میکند. در ژانویه سال ۲۰۱۶، موفات اعلام کرد که قصد دارد پس از پایان فصل جدید از مجموعه کنارهگیری کند و این اتفاق بالاخره در سال ۲۰۱۸ افتاد.
کریس چینبال (Chris Chinball) سرپرست جدید تیم نویسندگی را بهعهده گرفت و همزمان جودی ویتاکر (Jodie Whittaker) بهعنوان اولین بازیگر زن در نقش دکتر سیزدهم معرفی شد. ویتاکر و چینبال برخلاف دیگر بازیگران و نویسندگان و برخلاف سه فصل نقشآفرینی در مجموعه، حضوری کمرنگتری و کممخاطبتری را در مجموعه دکتر هو داشتند و در جریان ویژه برنامه سال ۲۰۲۲ اعلام شد که هر دوی آنها بهزودی از سریال جدا میشوند. برای اولینبار در مجموعه دیوید تننت باری دیگر در نقش دکتر ظاهر شد و عنوان دکتر چهاردهم را در ویژهبرنامه سال ۲۰۲۳ بهعهده گرفت. پس از پخش سه اپیزود ویژه، بالاخره مشخص شد که انشوتی گَتوا (Ncuti Gatwa) قرار است نقش دکتر پانزدهم را بهعهده بگیرد. کمی بعد و در ویژهبرنامه ۶۰ سالگی مجموعه، دیویس بهعنوان شورانر جدید مجموعه بازگشت و استودیو Bad Wolf درکنار مجموعه BBC کار تهیهکنندگی سریال را بهعهده گرفت.
فصل چهاردهم سریال دکتر هو در حال حاضر در حال پخش است و با پخش آن در شبکه استریمینگ Disney+، سازندگان تصمیم گرفتهاند تا آن را تحت عنوان فصل یک پخش کنند. دیویس در جریان مصاحبهای اعلام کرد که دلیل شمارهگذاری مجدد فصل سریال، جذب مخاطبان جدید در پلتفرم جدید دکتر هو بوده است و درواقع دلیل اصلی بقای این مجموعه هم تاکنون بینندگان جدید آن بودهاند.
از زمان احیای مجدد مجموعه دکتر هو در سال ۲۰۰۵ تاکنون شاهد پخش روایتهای داستانی خلاقانه و سرگرمکننده مختلفی بودهایم که نتیجه آن را میتوانیم در نمرات بسیار بالای برخی از اپیزودهای آن ببینیم. بالاترین نمره اپیزود مجموعه در وبسایت IMDB به قسمت دهم از فصل سوم مجموعه با نام Blink اختصاص دارد که نویسندگان در آن برای اولینبار موجوداتی بهنام فرشتگان گریان (Wheeping Angles) را معرفی کردند. در این اپیزود کری مولیگان بهعنوان بازیگر مهمان با قرارگیری در نقش شخصیتی بهنام Sally Sparrow قرار میگیرد که یک پیام اسرارآمیز از دکتر دریافت میکند. مفهوم سفر در زمان و مکان که بهعنوان شالوده اصلی مجموعه معرفی شده است، به نویسندگان اجازه میدهد تا آنجا که میتوانند در استفاده از خلاقیت خود در خلق داستانهای پیچیده و بعضا نفسگیر آزادی عمل داشته باشند. همانطور که گفته شد در طول فصلهای مختلف مجموعه شاهد بازگشت به رویدادهای تاریخی مهم و ملاقات با شخصیتهای واقعی هستیم که نویسندگان به خوبی بارها در استفاده از این فرصت جهت خلق داستانی سرگرمکننده موفق عمل کردهاند.
البته که نمیتوان از تاثیر بازی فوقالعاده بازیگران نقش دکتر در اثرگذاری سریال روی مخاطب چشمپوشی کرد. لحظات بسیاری در طول سریال وجود دارد که مخاطبان با دکتر دهم با بازی دیوید تننت احساس همدلی و حتی دلسوزی میکنند و همزمان از شخصیت پرانرژی او لذت میبرند. در ادامه هم مت اسمیت با آن سن کم خود ثابت میکند که نه تنها بهعنوان جایگزینی شایسته برای تننت قلمداد میشود، بلکه خود نیز شخصیت و کالبدی منحصربهفرد به دکتر جدید میدهد که بیش از پیش به جذابیت سریال اضافه میکند. با اتمام ماجراجوییهای ایمی پاند و روری ویلیامز همراه با دکتر یازدهم، نویسندگان به خوبی قوس شخصیتی او را به پایان میرسانند و حالا نوبت به معرفی دکتر دوازدهم بهعنوان یک دکتر سالخورده، باتجربه و عملگرا میرسد. کاراکتری که بدون شک با بازی پیتر کاپالدی به خوبی هرچه تمامتر مخاطبان را با شخصیتی کاملا جدید روبهرو میکند که برخلاف تجسمهای قبلی خود، رویکردها و تصمیمهای متفاوتی در مقابل شرایط حساس اتخاذ میکند.
البته که نه تنها از نظر من، بلکه از نظر بسیاری از مخاطبان، سریال پس از معرفی دکتر سیزدهم دچار افت محسوسی در روایت داستانی میشود که بسیاری مقصر اصلی آن را نویسنده جدید مجموعه یعنی چینبال و بازیگر جدید دکتر یعنی جودی ویتاکر قلمداد میکنند. با وجود تمامی انتقادها، ویتاکر سه فصل نقش دکتر را بهعهده داشت و سازندگان تصمیم گرفتند پیش از اعطای نقش دکتر به بازیگر جدید، باری دیگر در قالب سه اپیزود ویژه، باری دیگر دیوید تننت محبوب را در بهعنوان دکتر جدید پیشروی مخاطبان قرار دهند.
جالب است بدانید که تعداد قابلیت بازسازی دکتر قرار بود که محدود باشد. درواقع در سریهای The Deadly Assassin سال ۱۹۷۶ و Mawdryn Undead سال ۱۹۸۳ اشاره میشود که یک تایملرد تنها میتواند دوازده بار ریجنریت کند و درواقع سیزده بدن یا تجسم داشته باشد. با اینکه این گفته دیگر در مجموعه تکرار نشد، اما در اذهان عمومی باقی ماند و در زمانیکه دکتر قرار بود بار سیزدهم ریجنریت کند، یک مانع داستانی برای نویسندگان بهوجود آمد.
مسئله دیگری که در طول فصلهای متعدد سریال بدان اشاره میشود، عدم وجود جنسیت برای شخصیت دکتر است که از لحاظ فنی به نویسندگان اجازه میداد تا هرزمان که بخواهند یک بازیگر زن را در نقش دکتر قرار دهند. از اینرو ایده استفاده از یک بازیگر زن بهعنوان نقش دکتر بارها توسط نویسندگان مطرح شد و میتوان از جمله آنها به درخواست نیومن در سال ۱۹۸۶ و درخواست دیویس در سال ۲۰۰۸ اشاره کرد. اما تا سال ۲۰۱۷ تمامی نقشهای دکترها به بازیگران مرد سپرده شده بود. بالاخره در پایان سال ۲۰۱۷ و در اپیزود مخصوص کریسمس، جودی ویتاکر نقش دکتر را بهعهده گرفت و به اولین زنی تبدیل شد که بهعنوان شخصیت دکتر انتخاب میشد. البته که این اولین تغییر جنسیت یک ارباب زمان در طول سریال نبود و این توانایی پیش از این توسط کاراکترهای مستر و The General به تصویر کشیده شده بود.
با آخرین حضور جودی ویتاکر در اپیزود The Power of the Doctor در تاریخ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲، او به دکتر چهاردهم که باری دیگر دیوید تننت نقش آن را بازی میکرد، تبدیل شد و این موضوع باعث شد تننت اولین بازیگری باشد که دو بار در نقش دکتر قرار بگیرد. پس از آن هم که انشوتی گتوا نقش دکتر پانزدهم را بهعهده گرفت و به اولین بازیگر سیاهپوستی تبدیل شد که در این نقش بازی میکند.
از زمان احیای سریال در سال ۲۰۰۵، بیشتر همراهان دکتر خانم بودهاند که نقش روایی بزرگتری را نسبت به گذشته بازی کردهاند. استیون موفات همراهان دکتر را بهعنوان شخصیتهای اصلی مجموعه توصیف میکند، چرا که داستان هر مجموعه با همراهی جدید آغاز میشود و معمولا آنها بیشتر از دکتر دچار تغییرات شخصیتی میشوند. همراهان اصلی دکتر نهم و دهم رز تایلر با بازی بیلی پایپر، مارتا جونز با بازی فریما آگیمن و دونا نابل با بازی کترین تیت اشاره کرد. البته که در کنار آنها شخصیتهایی همانند میکی اسمیت و جک هارکنس هم بهعنوان همراه در ماجراجوییهای دکترها حضور داشتند. در طول فصلهای متعدد مجموعه دکتر هو بارها شاهد ایجاد رابطه احساسی بین دکتر و همراه او بودهایم و این موضوع بهشکل جدی در مورد دکتر دهم و شخصیت رز نیز رخ داد که باعث خلق لحظات دراماتیک دیدنی شده بود.
با پخش سری پنجم، دکتر یازدهم با بازی مت اسمیت خود را مقابل همراه جدیدی بهنام ایمی پاند (با بازی کرن گیلان) دید. ایمی در سریال بارها توسط دکتر با عنوان «دختری که صبر کرد» نامیده میشود. در ادامه ماجراجوییهای دکتر یازدهم و ایمی شاهد اضافه شدن زوج او یعنی روری ویلیامز به مجموعه بودیم که نویسندگان به خوبی از این موقعیت جهت خلق یک داستان عاشقانه ادغام شده با سفر در زمان استفاده کردند. دکتر یازدهم در ادامه ملاقاتهایی ناهماهنگ با شخصیتهای ریور سانگ با بازی الکس کینگاستون و کلارا آزوالد با بازی جنا کولمن داشت که آرک داستانی آنها را در دوره دکتر دوازدهم مشاهده کردیم. علاوهبر این دو شخصیت، یکی دیگر از همراهان دکتر دوازدهم در دهمین سری مجموعه کاراکتری بیگانه به نام Nardole و شخصیتی بهنام بیل پاتس بود.
دکتر سیزدهم نیز ابتدا با سه شخصیت بهعنوان همراه کار خود را شروع کرد که کاراکترهای رایان سینکلیر با بازی توسین کول، گراهام اوبرایان با بازی بردلی والش و یازمین خان با بازی مندیپ گیل آنها را شامل میشدند و در انتها هم شخصیت دن لوییس با بازی جان بیشاب بهعنوان آخرین همراه دکتر سیزدهم معرفی شد.
با توجه به توضیحات داده شده اجازه دهید در قالب یک جدول فهرست تمامی دکترها و همراهان آنها را در کنار یکدیگر قرار دهیم.
با احیای سریال در سال ۲۰۰۵، راسل تی دیویس (Russell T Davis) تهیه کننده اجرایی، قصد خود را برای معرفی مجدد هیولاهای کلاسیک مجموعه دکتر هو اعلام کرد. موجوداتی همانند Autons و Nestene از مجموعه Spearhead from Space سال ۱۹۷۰ و دالکها که اولینبار در سال ۱۹۶۳ معرفی شدند، در فصل اول بازگشتند. جانشین دیویس یعنی موفات این روند با با احیای Silurianها ادامه داد که ابتدا در سری ۵ مجموعه که در سال ۱۹۷۰ پخش شد. او همچنین Zygonها را که اولینبار در سال ۱۹۷۵ نمایش داده شده بودند، در اپیزود ۵۰ سالگی مجموعه باری دیگر به مخاطبان معرفی کرد. علاوهبر موجودات بیگانه قبلی، سری جدید دکتر هو تاکنون نژادهای مختلفی جدیدی را نیز معرفی کرده است که از میان آنها میتوان به Slitheen (Raxacoricofallapatorian) و Ood و Judoon و Weeping Angels و Silence اشاره کرد. در ادامه به شاخصترین دشمنان دکتر که پیشتر بدان اشاره کردیم، میپردازیم.
پس از احیای سریال در سال ۲۰۰۵، درک جاکوبی (Derek Jacobi) نقش این شخصیت را در قسمت Utopia که در سال ۲۰۰۷ پخش شد، بهعهده گرفت. پس از او، جان سیم (John Simm) این نقش را بهعهده گرفت و در طول دوره دکتر دهم، چندین بار در قالب این کاراکتر ظاهر شد. در اپیزود Dark Water که در سال ۲۰۱۴ پخش شد، مشخص شد که مستر در ریجنریشن جدید خود در قالب یک Time Lady ظاهر شده و حالا نام خود را میسی یا Missy (مخفف Mistress معادل زنانه Master) گذاشته است. این نقش توسط میشل گومز (Michelle Gomez) بازی شدو سیم بعدها به نقش خود بهعنوان Master درکنار گومز در سری دهم بازگشت. پس از سیم، در سری دوازدهم، ساشا دوان(Sacha Dhawan) بهعنوان جدیدترین تجسم مستر معرفی شد.
همانطور که گفته شد یکی از محبوبترین سریالهای ژانر علمی-تخیلی که شروع پخش آن به دهه ۶۰ میلادی بازمیگردد، مجموعه دکتر هو (Doctor Who) محصول شبکه بیبیسی است. اثری که در جریان آن شاهد ماجراجوییهای یک تایم لرد یا ارباب زمان از سیارهای بهنام گلیفری هستیم که با استفاده از سفینه خود که تاردیس نام دارد، میتواند در زمان و مکان سفر کند. او در این سفرها با شخصیتهای مختلفی آشنا میشود که بعضا او را در این ماجراجوییها همراهی میکنند. سریال دکتر هو ابتدا در سال ۱۹۶۳ از شبکه بیبیسی پخش شد و پس از وقفهای چندساله، پخش مجدد آن از سال ۲۰۰۵ از سر گرفتهشد.
دکتر هو اولینبار توسط سسیل ادوین وبر (Cecil Edwin Webber)، سیدنی نیومن (Sydney Newman) و دونالد ویلسون (Donald Wilson) خلق شد و اولین بازیگری هم که نقش دکتر را بهعهده گرفت ویلیام هارتنل (William Hartnell) نام داشت که پیش از آن در فیلمهای متعددی نقشآفرینی کرده بود. پس از هاترنل با احتساب مجموعه کلاسیک و جدید دکتر هو جمعه چهارده بازیگر دیگر در نقش این شخصیت ایفای نقش کردهاند که هرکدام ماجراجوییهای سرگرمکننده متفاوتی را پیشروی مخاطبین خود قرار دادهاند. انتقال نقشها از یک بازیگر به دیگری هم توسط فرایندی بهنام بازسازی یا Regeneration صورت میگیرد که در جریان آن در زمانی که آسیب جدی به دکتر وارد میشود، تمامی سلولهای بدن او دچار بازسازی شده و در کالبدی جدید قرار میگیرد.
مجموعه دکتر هو سالیان سال است که بین مردم بریتانیا نامی دستوپا کرده است و بهعنوان جزوی از فرهنگ عامه این کشور و حتی دیگر مناطق شمرده میشود. نسلها و مخاطبین بسیاری با این سریال تلویزیونی بزرگ شدهاند و ماجراهای دکتر و همراهان او را از نزدیک دنبال کردهاند. دکتر هو در کتاب گینس بهعنوان طولانیترین سریال تلویزیونی علمی-تخیلی تاریخ ثبت شده است و همچنین بهعنوان موفقترین محصول علمی-تخیلی براساس میزان پخش و فروش کتاب نیز شناخته میشود.
اشاره کردیم که در جریان داستان مجموعه، دکتر بهعنوان یک ارباب زمان پس از سرقت یک تاردیس ماجراجوییهای خود را در زمان و مکان آغاز میکند. تاردیس (TARDIS یا Time And Relative Dimension In Space) درواقع یک سفینه فضایی با قابلیت سفر در زمان و مکان است که میتواند ظاهر خود را به هر شکلی دربیاورد تا با محیط خود وفق داده شود. اما در طول سریال به علت یک نقص فنی، تاردیس دکتر در ظاهر یک جعبه آبی پلیس بریتانیا ثابت مانده است و به همین دلیل ما همیشه آن را با این ظاهر میبینیم. محیط داخل تاردیس از بیرون آن بسیار بزرگتر است و این موضوع در طول سریال بارها توسط همراهان دکتر یادآوری میشود. در طول سریال بارها مشاهده میکنیم که تاردیس بهنوعی از خود دارای هوش و اختیار مستقل است که در مواقع بحرانی به کمک دکتر میآید یا تصمیم میگیرد که دکتر را به ماجراجویی جدیدی وارد کند. برخلاف ظاهر تاردیس، طراحی داخلی آن معمولا با عوض شدن نقش دکتر هم دچار دگرگونی میشود و در فصلهای اخیر رفتهرفته شاهد پیشرفتهتر شدن ظاهر و امکانات آن بودهایم.
سریال در فصلهای مختلف خود مخاطبان را به زمانها و مکانهای مختلفی میبرد که بعضا رویدادهای واقعی را هم شامل میشود. دکتر در طول سریال شخصیتی بسیار باهوش جلوه میکند که با استفاده از نبوغ و تجهیزات حداقلی خود (همانند یک پیچگوشتی همهکاره صوتی!)، با قرارگیری در مقابل نیروهای پلید، از آسیب رساندن به افراد بیگناه و تغییر در رویدادهای تاریخی جلوگیری میکند. درکنار شخصیت اصلی دکتر، همیشه شخصیتهایی حضور دارند که او را در این ماجراجوییها همراهی میکنند. این همراهان بهدلیل شیفتگی دکتر نسبت به سیاره زمین، اکثرا از بین انسانها انتخاب میشوند. تجسمهای گوناگون دکتر در طول سفر خود با دشمنان گوناگونی روبهرو میشوند که از شاخصترین آنها میتوان به دالکها، سایبرمنها و شخصیت Master اشاره کرد که در ادامه مقاله به معرفی آنها خواهیم پرداخت.
دکتر هوی کلاسیک
دکتر هو ابتدا قرار بود که بهعنوان یک برنامه آموزشی هفتگی در مورد سفر در زمان و با رویکرد پرداختن به ایدههای علمی و ارائه لحظههای تاریخی مهم، در مدت زمان ۲۵ دقیقه برای هر اپیزود خانوادهها را مخاطب خود قرار دهد. ۲۳ نوامبر ۱۹۶۳ بود که اولین قسمت این سریال از شبکه بیبیسی پخش شد. ۳۱ ژولای ۱۹۶۳، دیوید ویتکر (David Whitaker) نویسنده ارشد مجموعه، شخص تِری نِیشن (Terry Nation) را مسئول نوشتن داستانی با عنوان The Mutants کرد. در این داستان، Dalek و Thalها قربانی یک بمب نوترونی از جانب بیگانگان میشوند، اما نیومن بعدها ایده حمله بیگانگان را کنار میگذارد و خود دالکها را بهعنوان متجاوز مطرح میکند. نیومن و ویلسون بلافاصله پس از مطالعه فیلمنامه آن را رد میکنند، چرا که علاقهای به حضور موجودات فضایی و هیولاهای چشمحشرهای در مجموعه خود نداشتند! با این وجود فیلمنامه نیومن به دومین سری دکتر هو با نام The Daleks (همچنین با نام The Mutants شناخته میشود) تبدیل شد.در این سری او بیگانگانی را معرفی کرد که به محبوبترین هیولاهای سریال تبدیل شدند که در آن زمان Dalekmania نام داشتند و در واقع همین دالکها بهعنوان عامل اصلی اولین موفق تجاری BBC نیز شناخته شدند.
دپارتمان درام شبکه بیبیسی ۲۶ فصل از سریال دکتر هو را در شبکه BBC One پخش کرد که با استقبال خوبی هم از جانب بینندگان روبهرو شد. البته که در طول این ۲۶ سال شاهد نقشآفرینی بازیگران متعددی در نقش دکتر بودیم. همانطور که گفته شد ویلیام هارتنل اولین بازیگر نقش دکتر بود که بهدلیل مریضی شدید در سال ۱۹۶۶ جای خود را به پاتریک تروتون (Patrick Troughton) داد. در سال ۱۹۷۰ جان پرتوی (Jon Pertwee) جای تروتون را گرفت و سریال پخش رنگی خود را آغاز کرد. در سال ۱۹۷۴ تام بیکر (Tom Baker) عهدهدار نقش دکتر شد و بهدلیل عملکرد فوقالعاده خود مورد توجه بسیاری از مخاطبان قرار گرفت. پس از گذشت هفت سال بالاخره در سال ۱۹۸۱ بود که بیکر هم جای خود را به پیتر دیویسون (Peter Davison) (دکتر پنجم) داد و دوباره در سال ۱۹۸۴ کالین بیکر (Colin Baker) بهعنوان دکتر ششم جایگزین او شد. در سال ۱۹۸۵، مایکل گرید (Michael Grade) کنترل کننده کانال بیبیسی، تلاش کرد تا سریال را کنسل کند، اما پخش سریال پس از وقفهای ۱۸ ماهه، دوباره از سر گرفته شد. او همچنین کالین بیکر را در سال ۱۹۸۶ از نقش دکتر کنار گذاشت و نقش به سیلوستر مککوی (Sylvester McCoy) سپرده شد تا او عهدهدار کاراکتر دکتر هفتم باشد. اما کاهش تعداد تماشاگران، کاهش درک عمومی جامعه از سریال و ایجاد شکاف بین بینندگان و سریال باعث شد پخش سریال بالاخره در سال ۱۹۸۹ توسط پیتر کرِگین (Peter Cregeen) رئیس جدید بخش سریالهای بیبیسی لغو شود.
برای این مجموعه باشد. فیلیپ سیگال (Philip Segal) یک تبعه بریتانیایی که در بخش تلویزیونی استودیو Columbia Pictures فعالیت میکرد، در زمان تولید فصل ۲۶ام سریال در اوایل ژوئیه ۱۹۸۹ به بیبیسی مراجعه کرد. پس از مذاکرات صورت گرفته بین سیگال و بیبیسی قرار بر این شد که با همکاری مشترک استودیوهای فاکس، Universal Pictures و بیبیسی یک فیلم سینمایی از مجموعه دکتر هو بهعنوان یک پایلوت برای سریالی بزرگتر در شبکه Fox Network ساخته و در سال ۱۹۹۶ پخش شود.
درواقع قرار بر این بود که در صورتی که فیلم مخاطب کافی را کسب کند، ساخت دنباله سریال از سر گرفته شود. بالاخره فیلم دکتر هو با بازی پاول مکگن (Paul McGann) بهعنوان دکتر هشتم در ۱۴ ماه مه ۱۹۹۶ در امریکا و ۲۷ ماه مه ۱۹۹۶ در کشور بریتانیا پخش شد. با آنکه این فیلم با ۹.۰۸ میلیون مخاطب در بریتانیا مورد توجه بسیاری قرار گرفت، اما موفق نشد نظر کاربران امریکایی را جلب کند. در نتیجه فاکس علاقهای به ساخت فصل جدید سریال از خود نشان نداد و استودیو یونیورسال هم نتوانست شبکه جدیدی برای میزبانی فصل جدید این سریال پیدا کند.
محتویات مختلفی همانند رمانها و نمایشهای صوتی به ادامه داستانگویی از دنیای دکتر هو ادامه دادند، اما همچنان پخش این مجموعه در سکوت و هالهای از ابهام فرو رفته بود. بالاخره پس چندین و چند سال، در تاریخ سپتامبر ۲۰۰۳، شبکه تلویزیونی BBC Television اعلام کرد که در حال آمادهسازی برای پخش فصل جدیدی از مجموعه دکتر هو است. بالاخره در سال ۲۰۰۵ بود که شاهد بازگشت مجموعه دکتر هو بودیم که دقیقا ماجراهای نسخه پخش شده در سالهای ۱۹۶۳ الی ۱۹۸۹ و فیلم سینمایی پخش شده در سال ۱۹۹۶ را دنبال میکرد.
تهیهکنندگان اجرایی مجموعه جدید، نویسنده مجموعه تلویزیونی Queer as Folk یعنی راسل تی دیویس (Russell T Davies) و سرپرست بخش درام BBC Cymru Wales یعنی جولی گاردنر (Julie Gardner) بودند. پس از ۱۶ سال وقفه، دکتر هوی جدید در تاریخ ۲۶ مارس سال ۲۰۰۵ کار خود را با کریستوفن اکلستون (Christopher Eccleston) بهعنوان نقش دکتر هشتم و با اپیزود جدیدی با عنوان «رز» در شبکه BBC One آغاز کرد.
احیای مجموعه دکتر هو
پخش سری جدید دکتر هو از چند جهات تغییرات مختلفی را بهخود دیده بود و با احیای سریال فرمت پخش آن نیز دچار دگرگونی شد. با شروع مجدد سریال، حالا هر فصل آن شاهد حدودا سیزده اپیزود ۴۵ دقیقهای بود. در فصل هشتم سریال تعداد اپیزودها به دوازده عدد کاهش یافت و از فصل یازدهم شاهد پخش هر فصل با تنها ده اپیزود بودیم. به مشابه روند دکتر هوی کلاسیک، در مجموعه جدید نیز شاهد عوض شدن بازیگران این شخصیت دوستداشتنی طی فصلهای مختلف بودیم. اکلستون تنها بازیگری بود که فقط یک فصل در نقش دکتر ظاهر شد و در فصل دوم جای خود را به دیوید تننت (David Tennant) ۳۴ ساله بهعنوان دکتر دهم داد.بهنظرم شروع واقعی سری جدید دکتر هو را باید از فصل دوم آن قلمداد کنیم. تننت نقش یک دکتر جوان، پر انرژی و کنجکاو را بازی میکرد که بیشتر اوقات با دید علمی مسائل پیشروی خود را موشکافی میکرد. بسیاری از طرفداران مجموعه، تننت را یکی از بهترین بازیگرانی قلمداد میکنند که نقش دکتر را در سری جدید بازی کرده است. تننت بالاخره در انتهای فصل چهارم سریال را ترک کرد و در فصل پنجم مت اسمیت (Matt Smith) بازیگر سریال خاندان اژدها در قالب نقش دکتر یازدهم ظاهر شد. اسمیث در زمان ایفای نقش دکتر تنها ۲۷ سال سن داشت و جوانترین بازیگری لقب گرفت که تا آن زمان در قالب این نقش ظاهر شده است.
از سویی دیگر با شروع فصل پنجم در سال ۲۰۱۰، استیون موفات (Steven Moffat) سرپرستی تیم نویسندگی مجموعه را بهعهده گرفت. موفات درخصوص شخصیت دکتر یازدهم معتقد بود که او ویژگیهای مشترک زیادی با دکتر دهم داشته است و از سویی دیگر، ما شاهد یک دکتر سالخورده در قالب بدنی جوان هستیم. دکتر یازدهم، شخصیتی شاد و سرزنده و در عین حال دارای بیشترین خصوصیات همدلی و نوعدوستی بین دیگر دکترها بود. بالاخره در سال ۲۰۱۳ بود که اسمیت هم از نقش دکتر کنارهگیری کرد و در سالگرد ۵۰ سالگی مجموعه، اعلام شد که پیتر کاپالدی (Peter Capaldi) قرار است نقش دکتر دوازدهم را بهعهده بگیرد.
برخلاف دکترهای قبلی، تصویری که کاپالدی از دکتر نشان داد، شخصیتی تند، بیرحم، متفکر و عملگرا بود که در جریان تصمیمگیریهای سخت و بعضا بیرحمانه، احساسات خود را پنهان میکرد. از نکات قابل توجه تغییر شخصیتهای دکتر، تغییر طراحی لباس آنها، فضای داخلی تاردیس و حالوهوای کلی سریال براساس ویژگیهای شخصیتی کاراکتر جدید بوده است که هربار برای مخاطب حسوحالی تازه را محیا میکند. در ژانویه سال ۲۰۱۶، موفات اعلام کرد که قصد دارد پس از پایان فصل جدید از مجموعه کنارهگیری کند و این اتفاق بالاخره در سال ۲۰۱۸ افتاد.
کریس چینبال (Chris Chinball) سرپرست جدید تیم نویسندگی را بهعهده گرفت و همزمان جودی ویتاکر (Jodie Whittaker) بهعنوان اولین بازیگر زن در نقش دکتر سیزدهم معرفی شد. ویتاکر و چینبال برخلاف دیگر بازیگران و نویسندگان و برخلاف سه فصل نقشآفرینی در مجموعه، حضوری کمرنگتری و کممخاطبتری را در مجموعه دکتر هو داشتند و در جریان ویژه برنامه سال ۲۰۲۲ اعلام شد که هر دوی آنها بهزودی از سریال جدا میشوند. برای اولینبار در مجموعه دیوید تننت باری دیگر در نقش دکتر ظاهر شد و عنوان دکتر چهاردهم را در ویژهبرنامه سال ۲۰۲۳ بهعهده گرفت. پس از پخش سه اپیزود ویژه، بالاخره مشخص شد که انشوتی گَتوا (Ncuti Gatwa) قرار است نقش دکتر پانزدهم را بهعهده بگیرد. کمی بعد و در ویژهبرنامه ۶۰ سالگی مجموعه، دیویس بهعنوان شورانر جدید مجموعه بازگشت و استودیو Bad Wolf درکنار مجموعه BBC کار تهیهکنندگی سریال را بهعهده گرفت.
فصل چهاردهم سریال دکتر هو در حال حاضر در حال پخش است و با پخش آن در شبکه استریمینگ Disney+، سازندگان تصمیم گرفتهاند تا آن را تحت عنوان فصل یک پخش کنند. دیویس در جریان مصاحبهای اعلام کرد که دلیل شمارهگذاری مجدد فصل سریال، جذب مخاطبان جدید در پلتفرم جدید دکتر هو بوده است و درواقع دلیل اصلی بقای این مجموعه هم تاکنون بینندگان جدید آن بودهاند.
از زمان احیای مجدد مجموعه دکتر هو در سال ۲۰۰۵ تاکنون شاهد پخش روایتهای داستانی خلاقانه و سرگرمکننده مختلفی بودهایم که نتیجه آن را میتوانیم در نمرات بسیار بالای برخی از اپیزودهای آن ببینیم. بالاترین نمره اپیزود مجموعه در وبسایت IMDB به قسمت دهم از فصل سوم مجموعه با نام Blink اختصاص دارد که نویسندگان در آن برای اولینبار موجوداتی بهنام فرشتگان گریان (Wheeping Angles) را معرفی کردند. در این اپیزود کری مولیگان بهعنوان بازیگر مهمان با قرارگیری در نقش شخصیتی بهنام Sally Sparrow قرار میگیرد که یک پیام اسرارآمیز از دکتر دریافت میکند. مفهوم سفر در زمان و مکان که بهعنوان شالوده اصلی مجموعه معرفی شده است، به نویسندگان اجازه میدهد تا آنجا که میتوانند در استفاده از خلاقیت خود در خلق داستانهای پیچیده و بعضا نفسگیر آزادی عمل داشته باشند. همانطور که گفته شد در طول فصلهای مختلف مجموعه شاهد بازگشت به رویدادهای تاریخی مهم و ملاقات با شخصیتهای واقعی هستیم که نویسندگان به خوبی بارها در استفاده از این فرصت جهت خلق داستانی سرگرمکننده موفق عمل کردهاند.
البته که نمیتوان از تاثیر بازی فوقالعاده بازیگران نقش دکتر در اثرگذاری سریال روی مخاطب چشمپوشی کرد. لحظات بسیاری در طول سریال وجود دارد که مخاطبان با دکتر دهم با بازی دیوید تننت احساس همدلی و حتی دلسوزی میکنند و همزمان از شخصیت پرانرژی او لذت میبرند. در ادامه هم مت اسمیت با آن سن کم خود ثابت میکند که نه تنها بهعنوان جایگزینی شایسته برای تننت قلمداد میشود، بلکه خود نیز شخصیت و کالبدی منحصربهفرد به دکتر جدید میدهد که بیش از پیش به جذابیت سریال اضافه میکند. با اتمام ماجراجوییهای ایمی پاند و روری ویلیامز همراه با دکتر یازدهم، نویسندگان به خوبی قوس شخصیتی او را به پایان میرسانند و حالا نوبت به معرفی دکتر دوازدهم بهعنوان یک دکتر سالخورده، باتجربه و عملگرا میرسد. کاراکتری که بدون شک با بازی پیتر کاپالدی به خوبی هرچه تمامتر مخاطبان را با شخصیتی کاملا جدید روبهرو میکند که برخلاف تجسمهای قبلی خود، رویکردها و تصمیمهای متفاوتی در مقابل شرایط حساس اتخاذ میکند.
البته که نه تنها از نظر من، بلکه از نظر بسیاری از مخاطبان، سریال پس از معرفی دکتر سیزدهم دچار افت محسوسی در روایت داستانی میشود که بسیاری مقصر اصلی آن را نویسنده جدید مجموعه یعنی چینبال و بازیگر جدید دکتر یعنی جودی ویتاکر قلمداد میکنند. با وجود تمامی انتقادها، ویتاکر سه فصل نقش دکتر را بهعهده داشت و سازندگان تصمیم گرفتند پیش از اعطای نقش دکتر به بازیگر جدید، باری دیگر در قالب سه اپیزود ویژه، باری دیگر دیوید تننت محبوب را در بهعنوان دکتر جدید پیشروی مخاطبان قرار دهند.
بیشتر بخوانید: مطالب مربوط به سریالهای خارجی
دکتر؛ از سمت چپ به راست: دکتر نهم، دکتر دهم، دکتر یازدهم، دکتر دوازدهم، دکتر سیزدهم، دکتر پانزدهم
دکتر و بازسازی در طول زمان
همانطور که پیشتر گفته شد، سازندگان در این سریال مفهومی بهنام Regeneration یا بازسازی را معرفی کردند که بهوسیله آن امکان انتخاب مجدد بازیگر نقش دکتر را داشته باشند. این موضوع درواقع اولینبار پس از وضعیت سلامتی وخیم ستاره اصلی مجموعه یعنی ویلیام هارتنل پیش آمد. استفاده از این ویژگی به سازندگان اجازه داد تا در دورههای مختلف پخش سریال بهراحتی بازیگران جدیدی را برای نقش دکتر انتخاب کنند و حتی در مواردی هم شاهد دیگر دکترها از زمان گذشته یا آینده بودیم.جالب است بدانید که تعداد قابلیت بازسازی دکتر قرار بود که محدود باشد. درواقع در سریهای The Deadly Assassin سال ۱۹۷۶ و Mawdryn Undead سال ۱۹۸۳ اشاره میشود که یک تایملرد تنها میتواند دوازده بار ریجنریت کند و درواقع سیزده بدن یا تجسم داشته باشد. با اینکه این گفته دیگر در مجموعه تکرار نشد، اما در اذهان عمومی باقی ماند و در زمانیکه دکتر قرار بود بار سیزدهم ریجنریت کند، یک مانع داستانی برای نویسندگان بهوجود آمد.
مسئله دیگری که در طول فصلهای متعدد سریال بدان اشاره میشود، عدم وجود جنسیت برای شخصیت دکتر است که از لحاظ فنی به نویسندگان اجازه میداد تا هرزمان که بخواهند یک بازیگر زن را در نقش دکتر قرار دهند. از اینرو ایده استفاده از یک بازیگر زن بهعنوان نقش دکتر بارها توسط نویسندگان مطرح شد و میتوان از جمله آنها به درخواست نیومن در سال ۱۹۸۶ و درخواست دیویس در سال ۲۰۰۸ اشاره کرد. اما تا سال ۲۰۱۷ تمامی نقشهای دکترها به بازیگران مرد سپرده شده بود. بالاخره در پایان سال ۲۰۱۷ و در اپیزود مخصوص کریسمس، جودی ویتاکر نقش دکتر را بهعهده گرفت و به اولین زنی تبدیل شد که بهعنوان شخصیت دکتر انتخاب میشد. البته که این اولین تغییر جنسیت یک ارباب زمان در طول سریال نبود و این توانایی پیش از این توسط کاراکترهای مستر و The General به تصویر کشیده شده بود.
با آخرین حضور جودی ویتاکر در اپیزود The Power of the Doctor در تاریخ ۲۳ اکتبر ۲۰۲۲، او به دکتر چهاردهم که باری دیگر دیوید تننت نقش آن را بازی میکرد، تبدیل شد و این موضوع باعث شد تننت اولین بازیگری باشد که دو بار در نقش دکتر قرار بگیرد. پس از آن هم که انشوتی گتوا نقش دکتر پانزدهم را بهعهده گرفت و به اولین بازیگر سیاهپوستی تبدیل شد که در این نقش بازی میکند.
همراهان دکتر؛ از سمت چپ به راست: رُز تایلر، ایمی پاند، کلارا آزوالد، گراهام اوبرایان، روبی ساندی
همراهان دکتر هو
اگر تنها تصاویر سریال دکتر هو را هم دیده باشید، حتما متوجه شدهاید که همیشه در کنار شخصیت اصلی دکتر، همراه یا همراهانی حضور دارند که در کنار او در زمان و مکان به ماجراجویی میپردازند. درواقع شخصیت همراه از همان زمان شروع سریال در سال ۱۹۶۳ یکی از ویژگیهای ثابت این مجموعه بوده است. چرا که درواقع نویسندگان از همان ابتدا قصد داشتند تا شخصیتهای همراه با بهعنوان عنصری جهت یادآوری ویژگیهای «اخلاقمحور» دکتر در طول سریال درنظر گیرند. از اولین همراهان دکتر در که در مجموعه نشان داده شدند، میتوان به نوه او سوزان فورمن (با بازی کرول ان فورد) و معلم او باربارا رایت (با بازی جاکلین هیل) و یان چسترتون (با بازی ویلیام راسل) اشاره کرد. این شخصیتها قرار بود بهعنوان شخصیت جانشین مخاطب عمل کنند که ازطریق آنها اطلاعات تکمیلی از دکتر در اختیار آنها قرار گیرد. تنها داستان از سری اصلی که در آن دکتر بهتنهایی سفر میکرد، مجموعه The Deadly Assassin بود که در سال ۱۹۷۶ پخش شد.از زمان احیای سریال در سال ۲۰۰۵، بیشتر همراهان دکتر خانم بودهاند که نقش روایی بزرگتری را نسبت به گذشته بازی کردهاند. استیون موفات همراهان دکتر را بهعنوان شخصیتهای اصلی مجموعه توصیف میکند، چرا که داستان هر مجموعه با همراهی جدید آغاز میشود و معمولا آنها بیشتر از دکتر دچار تغییرات شخصیتی میشوند. همراهان اصلی دکتر نهم و دهم رز تایلر با بازی بیلی پایپر، مارتا جونز با بازی فریما آگیمن و دونا نابل با بازی کترین تیت اشاره کرد. البته که در کنار آنها شخصیتهایی همانند میکی اسمیت و جک هارکنس هم بهعنوان همراه در ماجراجوییهای دکترها حضور داشتند. در طول فصلهای متعدد مجموعه دکتر هو بارها شاهد ایجاد رابطه احساسی بین دکتر و همراه او بودهایم و این موضوع بهشکل جدی در مورد دکتر دهم و شخصیت رز نیز رخ داد که باعث خلق لحظات دراماتیک دیدنی شده بود.
با پخش سری پنجم، دکتر یازدهم با بازی مت اسمیت خود را مقابل همراه جدیدی بهنام ایمی پاند (با بازی کرن گیلان) دید. ایمی در سریال بارها توسط دکتر با عنوان «دختری که صبر کرد» نامیده میشود. در ادامه ماجراجوییهای دکتر یازدهم و ایمی شاهد اضافه شدن زوج او یعنی روری ویلیامز به مجموعه بودیم که نویسندگان به خوبی از این موقعیت جهت خلق یک داستان عاشقانه ادغام شده با سفر در زمان استفاده کردند. دکتر یازدهم در ادامه ملاقاتهایی ناهماهنگ با شخصیتهای ریور سانگ با بازی الکس کینگاستون و کلارا آزوالد با بازی جنا کولمن داشت که آرک داستانی آنها را در دوره دکتر دوازدهم مشاهده کردیم. علاوهبر این دو شخصیت، یکی دیگر از همراهان دکتر دوازدهم در دهمین سری مجموعه کاراکتری بیگانه به نام Nardole و شخصیتی بهنام بیل پاتس بود.
دکتر سیزدهم نیز ابتدا با سه شخصیت بهعنوان همراه کار خود را شروع کرد که کاراکترهای رایان سینکلیر با بازی توسین کول، گراهام اوبرایان با بازی بردلی والش و یازمین خان با بازی مندیپ گیل آنها را شامل میشدند و در انتها هم شخصیت دن لوییس با بازی جان بیشاب بهعنوان آخرین همراه دکتر سیزدهم معرفی شد.
با توجه به توضیحات داده شده اجازه دهید در قالب یک جدول فهرست تمامی دکترها و همراهان آنها را در کنار یکدیگر قرار دهیم.
بازیگر | تجسم | فصل حضور | همراهان (همراه اصلی) |
---|---|---|---|
ویلیام هارتنل | دکتر اول | فصل ۱، ۲ و ۳ | سوزان فورمن، باربارا رایت، ایان چسترتون، ویکی، استیون تیلور، کاتارینا، سارا کینگدوم، پالی، بن جکسون |
پاتریک تروتون | دکتر دوم | فصل ۴، ۵ و ۶ | پالی، بن جکسون، جیمی مککریمون، ویکتوریا واترفیلد، زوئی هریوت |
جان پِرتوی | دکتر سوم | فصل ۷ الی ۱۰ | لیز شاو، جو گرانت، سارا جین اسمیت |
تام بیکر | دکتر چهارم | فصل ۱۲ الی ۱۸ | سارا جین اسمیت، هری سالیوان، لیلا، K9، رومانا، ادریک، نیسا، تگان یوانکا |
پیتر دِیویسون | دکتر پنجم | فصل ۱۹، ۲۰ و ۲۱ | ادریک، نیسا، تگان یوانکا، ویسلور ترلاف، پری براون |
کالین بیکر | دکتر ششم | فصل ۲۲ و ۲۳ | پری براون، مل بوش |
سیلوستر مککوی | دکتر هفتم | فصل ۲۴، ۲۵ و ۲۶ | مل بوش، ایس |
پاول مکگان | دکتر هشتم | فیلم تلویزیونی | گریس هالووی، لوسی میلر |
کریستوفر اکلستون | دکتر نهم | سری اول | رز تایلر، ادام میچل، جک هارکنس |
دیوید تننت | دکتر دهم | سری دوم، سوم و چهارم | رز تایلر، میکی اسمیت، دونا نوبل، ماتا جونز، جک هارکنس |
مت اسمیت | دکتر یازدهم | سری پنجم، ششم و هفتم | ایمی پاند، روری ویلیامز، ریور سانگ، کریگ اونز، کلارا آزوالد |
پیتر کاپالدی | دکتر دوازدهم | سری هشتم، نهم و دهم | کلارا آزوالد، ریور سانگ، ناردول، بیل پاتس |
جودی ویتاکر | دکتر سیزدهم | سری یازدهم، دوازدهم و سیزدهم | گراهام اوبرایان، رایان سینکلیر، یازمین خان، دن لوییس |
دیوید تننت | دکتر چهاردهم | اپیزود ویژه بین فصل سیزدهم و چهاردهم | دونا نوبل |
اشنوتی گتوا | دکتر پانزدهم | سری چهاردهم و پانزدهم | روبی ساندی |
دشمنان دکتر
همانطور که در ابتدای مقاله اشاره کردیم، زمانیکه سیدنی نیومن سفارش ساخت سریال را داد، بههیچوجه دوست نداشت که «هیولای چشم حشرهای» داستانهای علمی تخیلی را در سریال خود جای دهد. با این وجود وجود، حضور موجودات بیگانه در مجموعهای تلویزیونی با محوریت یک کاراکتر فضایی اجتنابناپذیر بودند. البته که هیولاها و موجودات تخیلی مجموعه دکتر هو از همان ابتدا طراحیهای متفاوتی از هیولاهای آثار دیگر داشتند. این هیولاها در میان مخاطبان محبوب بودند و بنابراین تقریبا از همان ابتدا به یکی از اصلیترین بخشهای مجموعه دکتر هو تبدیل شدند. از جمله دشمنان بسیار معروف دکتر میتوان به سایبرمنها، دالکها و شخصیت مستر اشاره کرد.با احیای سریال در سال ۲۰۰۵، راسل تی دیویس (Russell T Davis) تهیه کننده اجرایی، قصد خود را برای معرفی مجدد هیولاهای کلاسیک مجموعه دکتر هو اعلام کرد. موجوداتی همانند Autons و Nestene از مجموعه Spearhead from Space سال ۱۹۷۰ و دالکها که اولینبار در سال ۱۹۶۳ معرفی شدند، در فصل اول بازگشتند. جانشین دیویس یعنی موفات این روند با با احیای Silurianها ادامه داد که ابتدا در سری ۵ مجموعه که در سال ۱۹۷۰ پخش شد. او همچنین Zygonها را که اولینبار در سال ۱۹۷۵ نمایش داده شده بودند، در اپیزود ۵۰ سالگی مجموعه باری دیگر به مخاطبان معرفی کرد. علاوهبر موجودات بیگانه قبلی، سری جدید دکتر هو تاکنون نژادهای مختلفی جدیدی را نیز معرفی کرده است که از میان آنها میتوان به Slitheen (Raxacoricofallapatorian) و Ood و Judoon و Weeping Angels و Silence اشاره کرد. در ادامه به شاخصترین دشمنان دکتر که پیشتر بدان اشاره کردیم، میپردازیم.
دالکها
دالکها که برای اولینبار در سری دوم سریال در سال ۱۹۶۳ معرفی شدند، قدیمیترین شخصیتهای منفی و شرور مجموعه دکتر هو بهشمار میروند. این موجودات توسط تری نیشن و طراح بیبیسی یعنی ریموند کوزیک(Raymond Cusick) خلق شدند. دالکها درواقع موجوداتی بهنام Kaled هستند که از سیارهای بهنام Skaro میآیند و توسط دانشمندی بهنام Davros جهش یافتهاند و در پوستههای زرهای و مکانیکی خاصی نگهداری میشوند. کالبد اصلی دالکها موجوداتی اختاپوسمانند با مغزهای بزرگ و برجسته هستند که از هوش و ادراک بالایی برخوردار هستند. نقش اصلی آنها در طرح سریال، همانطور که اغلب در صدای فلزی قابل تشخیص خود به آن اشاره میکنند، «نابودی» یا Exterminate تمامی موجودات غیر از خود است. در طول سری جدید سریال بارها شاهد حضور دالکها و حتی تکامل آنها در طول سریال بودهایم که داستانهای جذابی را برای مخاطب خلق کردهاند.سایبرمنها
دشمن بعدی دکتر، سایبرمنها هستند که هم در سری کلاسیک و هم در سری جدید بارها شاهد حضور آنها بهعنوان نقش مقابل دکتر بودهایم. سایبرمنها انسانهای روباتیک هستند که از سیاره دوقلوی زمین یعنی Mondas سرچشمه گرفتهاند و با گذشت زمان از انسانیت آنها کاسته و به روباتیک بودن آنها افزوده شده است. با این اتفاق، سایبرمنها رفتهرفته به موجوداتی کاملا بیاحساس تبدیل شدهاند و پس از نابودی سیاره Mondas، سیاره جدیدی بهنام Telos را برای سکونت خود انتخاب کردهاند. در طول سریال، شاهد پیشرفت قابل ملاحظه نژاد سایبرمنها هستیم و نویسندگان در سری جدید مجموعه در سال ۲۰۰۶، پیشزمینه داستانی کاملا جدیدی از آنها را پیشروی مخاطبان قرار میدهند. در فصل دوازدهم که در سال ۲۰۲۰ پخش شد، سایبرمنها خود را با The Master ادغام کرده و توانایی ریجنریشن اربابان زمان را بهدست میآورند.مَستر
مَستر (The Master)، اصلیترین دشمن قسمخورده دکتر در مجموعه است که بهعنوان یک ارباب زمان ترد شده همیشه قصد داشته است تا بتواند بر جهان حکومت کند. مستر اولینبار در سال ۱۹۷۱ معرفی شد و همانند کاراکتر دکتر، باتوجهبه توانایی ریجنریشن تاکنون توسط بازیگران متعددی بهتصویر کشیده شده است. اولین بازیگری که این نقش را بهعهده گرفت، راجر دلگادو (Roger Delgado) بود که تا زمان مرگ خود در سال ۱۹۷۳ این نقش را بهعهده داشت.پس از احیای سریال در سال ۲۰۰۵، درک جاکوبی (Derek Jacobi) نقش این شخصیت را در قسمت Utopia که در سال ۲۰۰۷ پخش شد، بهعهده گرفت. پس از او، جان سیم (John Simm) این نقش را بهعهده گرفت و در طول دوره دکتر دهم، چندین بار در قالب این کاراکتر ظاهر شد. در اپیزود Dark Water که در سال ۲۰۱۴ پخش شد، مشخص شد که مستر در ریجنریشن جدید خود در قالب یک Time Lady ظاهر شده و حالا نام خود را میسی یا Missy (مخفف Mistress معادل زنانه Master) گذاشته است. این نقش توسط میشل گومز (Michelle Gomez) بازی شدو سیم بعدها به نقش خود بهعنوان Master درکنار گومز در سری دهم بازگشت. پس از سیم، در سری دوازدهم، ساشا دوان(Sacha Dhawan) بهعنوان جدیدترین تجسم مستر معرفی شد.
https://teater.ir/news/62518