وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در تازه‌ترین صحبت‌های خود ضمن اظهارنظر درباره بازگشت «پرستو صالحی» به کشور، جزئیات بیشتری را از تشکیل یک نهاد برای شفاف‌سازی وضعیت هنرمندانی که برای فعالیت دچار مشکل می‌شوند، ارائه کرد.
چارسو پرس: محمدمهدی اسماعیلی شامگاه جمعه ۱۲ مردادماه، مهمان بهروز افخمی در برنامه تلویزیونی هفت بود که در آن به بررسی عملکرد سه ساله وزارت ارشاد پرداخته شد و اسماعیلی تاکید کرد: ما در این سه سال با ۱۲۴ برنامه عملیاتی که در پایگاه اطلاع‌رسانی‌مان هم هست، جلو رفتیم و می‌توانیم نتایجش را اعلام کنیم.
برنامه فرهنگی و اجتماعی آقای رئیسی را من نوشتم
اسماعیلی با اشاره به همکاری طولانی مدت خود با شهید رئیسی گفت: از دوره آستان قدس همکار نزدیک ایشان بودم. برنامه فرهنگی و اجتماعی آقای رئیسی را من نوشتم و مسئول رسانه‌های ایشان در سال ۱۴۰۰ بودم. در این سه سال اگر مجموعه ما موفقیتی داشته حاصل اعتماد بین دو طرف است. کسانی که وزارت ارشاد را تجربه کرده‌اند، معتقدند که در هیچ دوره‌ای میان رئیس‌جمهور و وزیر ارشاد انقدر اعتماد و تفاهم کامل نبوده است.
اسماعیلی درباره قانونمند کردن سینما و برنامه‌هایی که در این زمینه مطرح کرده نیز بیان کرد: زمان تدوین برنامه‌های وزارتخانه فهمیدیم که توان حکمرانی وزارت ارشاد به شدت کاهش پیدا کرده است. طی مسائلی وزارت ارشاد نه نقش حمایت‌گری و نه نقش تنظیم‌گری را به درستی نمی‌توانست اجرا کند. در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقریبا ۲۰ حوزه موضوعی داریم؛ مانند حجاب، نماز، تئاتر، سینما که تقریبا حاکمیت در اینجا با مخاطبان خیلی زیادی ارتباط می‌گیرد. مثلا در تئاتر و موسیقی برنامه‌هایی هست که مخاطبانش با نقاط دیگری با حاکمیت نقطه مشترکی ندارند.
وی که در ابتدای حضورش در وزارت ارشاد بر بازپس‌گیری مدیریت و نظارت شبکه نمایش خانگی از صدا و سیما و ساترا تاکید داشت ولی نتوانست در این زمینه موفق باشد، در پاسخ به اینکه چه کسی مسئول تضعیف حاکمیت این وزارتخانه است؟ گفت: من نگاهی دارم و به آقای پزشکیان هم عرض کردم. هروقت در خدمات میان دولت و اسناد بالادستی اتفاق نظری در حوزه فرهنگ وجود نداشته باشد، طبیعتا نهاد تنظیم‌گر دولت تضعیف می‌شود. در دوره هشت سال قبلی این مساله شدت گرفته بود؛ مثلا یک بخش حوزه نمایش خانگی، سریال است اما بخش‌های رسانه، تئاتر، موسیقی و... به دلیل عدم تحرک در وزارتخانه صفر تا صد کار از دستشان خارج شده بود. ما در این مدت بیش از ۹۵ درصد حکمرانی در همه بخش‌ها را به وزارتخانه بازگرداندیم. سالی که وزارت را گرفتم، هزار و ۲۰۰ میلیارد بودجه وزارت ارشاد بود و من همان سال در روز سینما از رئیس جمهور شهید ۵۰۰ میلیارد برای کمک به صندوق هنرمندان بودجه دریافت کردم. امسال هم بودجه وزارت فرهنگ ۲۰ هزار میلیارد است و این عدد تقریبا ۵ برابر رشد صعودی داشته است.
در کجای دنیا هنرمندان به نیروی امنیتی و پلیس می‌گویند، تفنگت را زمین بگذار؟
وزیر ارشاد درباره عبور از ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ نیز گفت: واقعا اتفاقات عجیبی بود. ابتدا جنبشی به نام me too فضای ناامنی و بدبینی را در خود اهالی سینما ایجاد کرده بود. بعد از آن یک بیانیه صادر کردند که تفنگت را زمین بگذار. در کجای دنیا هنرمندان به نیروی امنیتی و پلیس می گویند که تفنگت را زمین بگذار؟ بعد از آن به اتفاقات پاییز ۱۴۰۱ رسیدیم و ما واقعا گرفتار بحثی شدیم که نقطه ثقلش فرهنگ بود. خیلی از هنرمندان و بازیگران ما درگیر این موضوع شدند و سردمداران این مساله بودند. من و دوستانم ایستادیم و هنرمندان همراهی کردند. اگر می‌خواستیم مانند قبل رفتار کنیم فقط در حوزه موسیقی ۱۰۰ نفر ممنوع‌الکار می‌شدند. ما دوره شفافی داشتیم. اکنون تعداد ممنوع‌الکارها کمتر از انگشتان ۲ دست است.
از امکان بازگشت معین تا پرستو صالحی
اسماعیلی در ادامه درباره بازگشت پرستو صالحی (بازیگر) و ویدیوی منتشر شده از او بیان کرد: درباره خانم صالحی در افکار عمومی شنیدم. ما یک قاعده کلی داریم که همه ایرانیان می‌توانند به کشور وارد شوند. خانم صالحی تا همین اواخر کنش‌های براندازانه داشتند. بنای ما این است که حداکثر رفاقت را در حوزه فرهنگ اینجاد کنیم. بازیگری مانند ایشان بود که کشف حجاب کرده بود اما بعد از محکومیت دوباره برگشت و ابراز ندامت کرد. پیش خود من هم آمده بود و دستگاه قضایی هم همراهی بسیار خوبی ایجاد کرد. ما برای بازیگری که ۴۰ سال ممنوع‌الکار بود، فضای فعالیت عادی را بدون سروصدا ایجاد کردیم.
وی درباره بازگشت معین (خواننده) نیز توضیح داد: این سوال عادی یک خبرنگار بود و من هم پاسخ دادم. آقای معین هم یک ایرانی هستند و هرزمان که بخواهند می‌توانند وارد ایران شوند و اجراهایشان هم تابع قوانین کشور باشد ولی از طرفی مثلا یکی از بازیگرانی که قرار بود به ایران برگردد شاکی خصوصی داشت و این موضوع دیگر ربطی به حاکمیت ندارد. یکی از شعارهای رئیس جمهور شهید، بازگشت ایرانیان خارج از کشور بوده است. من هم همه جا اعلام کردم که فضای بازگشت همه ایرانیان را فراهم می‌کنیم و این کار را هم کردیم. خواننده‌ای داشتیم که ۴۵ سال در ایران اجازه فعالیت نداشت اما مشکلش را برطرف کردیم. این خصلت شهید رئیسی بود هرچند که رسانه می‌خواست او را بداخلاق نشان دهد. ایشان حتی جلوی سخت‌گیری من را می‌گرفت.
تشکیل یک هیأت منصفه برای هنرمندان به ریاست نماینده دادستان کشور
اسماعیلی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود تاکید کرد: هنرمندان یک نهاد صنفی قدرتمند می‌خواهند که در کنش با حاکمیت امنیت کاری آن‌ها حفظ شود. ما این کار را به شکل دیگری پیش بردیم. من در برنامه هفتم یک حکم برای این کار درنظر گرفتم. ما برای اولین بار یک نهاد متعلق به هنرمندان تشکیل دادیم که یک جمع هفت نفره متشکل از نماینده اصناف، وزارت ارشاد، مجلس است و رئیس آن نیز نماینده دادستان کل کشور است. دیگر کسی نمی‌تواند در گوشی بگوید که فلانی نمی‌تواند فیلم بسازد. این موضوع‌ها باید شفاف مطرح شوند. در آنجا رسما از هنرمند دعوت و مشکل را بررسی می‌کنند؛ یعنی هیات منصفه مخصوص به اهالی فرهنگ و هنر داریم که در اینجا هیات منصفه رأی صادر می‌کند. ما برای اولین بار به این سمت رفتیم که شأن اهالی فرهنگ و هنر و رسانه حفظ شود.
مدیرانی از جنس سینما آوردیم ولی ما را ضد جریان سینما نشان دادند
اسماعیلی ادامه داد: در جریان کنسرت اصفهان کلی پیامک به ما داده شد که خیلی از آن‌ها را حتی نخواندم چون نمی‌خواستم دل‌چرکین شوم ولی فشارهایی وارد شد. سند ملی موسیقی اعلام شد که دیگر هیچ استانداری حق ورود به مسائل هنری را ندارد به جز وزارت ارشاد، این بازگشت اقتدار وزارت ارشاد است. در سینما هم ما نیازمند تنظیم‌گری از جنس خود سینما هستیم و متخصص‌ترین افراد را داشته‌ایم که این برگرفته از نگاه ما بوده است. آقای خزاعی (رییس سازمان سینمایی) تهیه‌کننده است، آقای زین‌العابدین (مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی) مدیر سینمایی بودند، آقای حمیدی مقدم (مدیرعامل مرکز گسترش) کارگردان و مدیر بوده و همه از همین جنس هستند. برخلاف افرادی که قبلا حتی یک روز هم در سینما و هنر نبودند. آن‌ها حامی معرفی می‌شدند اما ما را ضدجریان سینما و فرهنگ نشان می‌دادند. ما همه را از خود صنف انتخاب کرده‌ایم. این صنف اگر متصدی رسیدگی شود، برخلاف نظر هنرمندان موجب ارتقا خواهد شد و قطعا به پیشرفت منجر می‌شود. شما موسیقی ما را نگاه کنید. یک موزیسین که خودش هنرمند بوده است در کار است، معاون فرهنگی ما خودش ناشر بوده، معاون مطبوعاتی ما خودش روزنامه‌نگار بوده است. ما همه افراد را از همان صنف انتخاب کردیم. من زمانی که وزارت ارشاد را تحویل گرفتم در موسیقی ۱۰۰ نفر ممنوع الکار بودند. در سینما حتی یک فیلم توقیفی نداریم و هر پروانه ساختی که دادیم پروانه نمایش نیز دریافت کرد.
البته اسماعیلی نبود حتی یک فیلم توقیفی را در حالی بیان کرده که یکی از پرخرج‌ترین فیلم‌های تولید شده در دوران مدیریت او در وزارت ارشاد یعنی «سینما متروپل» -به کارگردانی محمدعلی باشه آهنگر که در سال ۱۴۰۱ ساخته و در چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر رونمایی شد- در توقیف به سر می‌برد و بدون اعمال ممیزی‌های متعدد شورای پروانه نمایش اجازه اکران ندارد.
اگر ما نبودیم همه فقط فیلم طنز می‌ساختند
وی در این برنامه به برگزاری جشنواره فیلم خزر نیز اشاره کرد که البته هنوز برگزار نشده و پیش‌تر برنامه‌ریزی‌ها برای برپایی آن در پاییز انجام شده بود.
او درباره تولیدات سینمایی این دوران هم گفت: آقای افخمی «صبح اعدام» را برای تاریخ کشور ساختند، «پروین»، «مجنون»، «آسمان غرب» و... برای تاریخ کشور ساخته شدند. ممکن است این فیلم‌ها کم فروخته شود اما باید ساخته شوند؛ اگر ما نبودیم همه فقط فیلم طنز می‌ساختند. نظر من هم همین است که فیلم خوب باید ساخته شود.
برنامه فرهنگی و اجتماعی آقای رئیسی را من نوشتم
اسماعیلی با اشاره به همکاری طولانی مدت خود با شهید رئیسی گفت: از دوره آستان قدس همکار نزدیک ایشان بودم. برنامه فرهنگی و اجتماعی آقای رئیسی را من نوشتم و مسئول رسانه‌های ایشان در سال ۱۴۰۰ بودم. در این سه سال اگر مجموعه ما موفقیتی داشته حاصل اعتماد بین دو طرف است. کسانی که وزارت ارشاد را تجربه کرده‌اند، معتقدند که در هیچ دوره‌ای میان رئیس‌جمهور و وزیر ارشاد انقدر اعتماد و تفاهم کامل نبوده است.
اسماعیلی درباره قانونمند کردن سینما و برنامه‌هایی که در این زمینه مطرح کرده نیز بیان کرد: زمان تدوین برنامه‌های وزارتخانه فهمیدیم که توان حکمرانی وزارت ارشاد به شدت کاهش پیدا کرده است. طی مسائلی وزارت ارشاد نه نقش حمایت‌گری و نه نقش تنظیم‌گری را به درستی نمی‌توانست اجرا کند. در وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تقریبا ۲۰ حوزه موضوعی داریم؛ مانند حجاب، نماز، تئاتر، سینما که تقریبا حاکمیت در اینجا با مخاطبان خیلی زیادی ارتباط می‌گیرد. مثلا در تئاتر و موسیقی برنامه‌هایی هست که مخاطبانش با نقاط دیگری با حاکمیت نقطه مشترکی ندارند.
وی که در ابتدای حضورش در وزارت ارشاد بر بازپس‌گیری مدیریت و نظارت شبکه نمایش خانگی از صدا و سیما و ساترا تاکید داشت ولی نتوانست در این زمینه موفق باشد، در پاسخ به اینکه چه کسی مسئول تضعیف حاکمیت این وزارتخانه است؟ گفت: من نگاهی دارم و به آقای پزشکیان هم عرض کردم. هروقت در خدمات میان دولت و اسناد بالادستی اتفاق نظری در حوزه فرهنگ وجود نداشته باشد، طبیعتا نهاد تنظیم‌گر دولت تضعیف می‌شود. در دوره هشت سال قبلی این مساله شدت گرفته بود؛ مثلا یک بخش حوزه نمایش خانگی، سریال است اما بخش‌های رسانه، تئاتر، موسیقی و... به دلیل عدم تحرک در وزارتخانه صفر تا صد کار از دستشان خارج شده بود. ما در این مدت بیش از ۹۵ درصد حکمرانی در همه بخش‌ها را به وزارتخانه بازگرداندیم. سالی که وزارت را گرفتم، هزار و ۲۰۰ میلیارد بودجه وزارت ارشاد بود و من همان سال در روز سینما از رئیس جمهور شهید ۵۰۰ میلیارد برای کمک به صندوق هنرمندان بودجه دریافت کردم. امسال هم بودجه وزارت فرهنگ ۲۰ هزار میلیارد است و این عدد تقریبا ۵ برابر رشد صعودی داشته است.
در کجای دنیا هنرمندان به نیروی امنیتی و پلیس می‌گویند، تفنگت را زمین بگذار؟
وزیر ارشاد درباره عبور از ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ نیز گفت: واقعا اتفاقات عجیبی بود. ابتدا جنبشی به نام me too فضای ناامنی و بدبینی را در خود اهالی سینما ایجاد کرده بود. بعد از آن یک بیانیه صادر کردند که تفنگت را زمین بگذار. در کجای دنیا هنرمندان به نیروی امنیتی و پلیس می گویند که تفنگت را زمین بگذار؟ بعد از آن به اتفاقات پاییز ۱۴۰۱ رسیدیم و ما واقعا گرفتار بحثی شدیم که نقطه ثقلش فرهنگ بود. خیلی از هنرمندان و بازیگران ما درگیر این موضوع شدند و سردمداران این مساله بودند. من و دوستانم ایستادیم و هنرمندان همراهی کردند. اگر می‌خواستیم مانند قبل رفتار کنیم فقط در حوزه موسیقی ۱۰۰ نفر ممنوع‌الکار می‌شدند. ما دوره شفافی داشتیم. اکنون تعداد ممنوع‌الکارها کمتر از انگشتان ۲ دست است.
بیشتر بخوانید: وزیر ارشاد: فیلمی که بازیگرش کشف حجاب کرده باشد، مجوز ساخت نمی گیرد
از امکان بازگشت معین تا پرستو صالحی
اسماعیلی در ادامه درباره بازگشت پرستو صالحی (بازیگر) و ویدیوی منتشر شده از او بیان کرد: درباره خانم صالحی در افکار عمومی شنیدم. ما یک قاعده کلی داریم که همه ایرانیان می‌توانند به کشور وارد شوند. خانم صالحی تا همین اواخر کنش‌های براندازانه داشتند. بنای ما این است که حداکثر رفاقت را در حوزه فرهنگ اینجاد کنیم. بازیگری مانند ایشان بود که کشف حجاب کرده بود اما بعد از محکومیت دوباره برگشت و ابراز ندامت کرد. پیش خود من هم آمده بود و دستگاه قضایی هم همراهی بسیار خوبی ایجاد کرد. ما برای بازیگری که ۴۰ سال ممنوع‌الکار بود، فضای فعالیت عادی را بدون سروصدا ایجاد کردیم.
وی درباره بازگشت معین (خواننده) نیز توضیح داد: این سوال عادی یک خبرنگار بود و من هم پاسخ دادم. آقای معین هم یک ایرانی هستند و هرزمان که بخواهند می‌توانند وارد ایران شوند و اجراهایشان هم تابع قوانین کشور باشد ولی از طرفی مثلا یکی از بازیگرانی که قرار بود به ایران برگردد شاکی خصوصی داشت و این موضوع دیگر ربطی به حاکمیت ندارد. یکی از شعارهای رئیس جمهور شهید، بازگشت ایرانیان خارج از کشور بوده است. من هم همه جا اعلام کردم که فضای بازگشت همه ایرانیان را فراهم می‌کنیم و این کار را هم کردیم. خواننده‌ای داشتیم که ۴۵ سال در ایران اجازه فعالیت نداشت اما مشکلش را برطرف کردیم. این خصلت شهید رئیسی بود هرچند که رسانه می‌خواست او را بداخلاق نشان دهد. ایشان حتی جلوی سخت‌گیری من را می‌گرفت.
تشکیل یک هیأت منصفه برای هنرمندان به ریاست نماینده دادستان کشور
اسماعیلی در بخشی دیگر از صحبت‌های خود تاکید کرد: هنرمندان یک نهاد صنفی قدرتمند می‌خواهند که در کنش با حاکمیت امنیت کاری آن‌ها حفظ شود. ما این کار را به شکل دیگری پیش بردیم. من در برنامه هفتم یک حکم برای این کار درنظر گرفتم. ما برای اولین بار یک نهاد متعلق به هنرمندان تشکیل دادیم که یک جمع هفت نفره متشکل از نماینده اصناف، وزارت ارشاد، مجلس است و رئیس آن نیز نماینده دادستان کل کشور است. دیگر کسی نمی‌تواند در گوشی بگوید که فلانی نمی‌تواند فیلم بسازد. این موضوع‌ها باید شفاف مطرح شوند. در آنجا رسما از هنرمند دعوت و مشکل را بررسی می‌کنند؛ یعنی هیات منصفه مخصوص به اهالی فرهنگ و هنر داریم که در اینجا هیات منصفه رأی صادر می‌کند. ما برای اولین بار به این سمت رفتیم که شأن اهالی فرهنگ و هنر و رسانه حفظ شود.
مدیرانی از جنس سینما آوردیم ولی ما را ضد جریان سینما نشان دادند
اسماعیلی ادامه داد: در جریان کنسرت اصفهان کلی پیامک به ما داده شد که خیلی از آن‌ها را حتی نخواندم چون نمی‌خواستم دل‌چرکین شوم ولی فشارهایی وارد شد. سند ملی موسیقی اعلام شد که دیگر هیچ استانداری حق ورود به مسائل هنری را ندارد به جز وزارت ارشاد، این بازگشت اقتدار وزارت ارشاد است. در سینما هم ما نیازمند تنظیم‌گری از جنس خود سینما هستیم و متخصص‌ترین افراد را داشته‌ایم که این برگرفته از نگاه ما بوده است. آقای خزاعی (رییس سازمان سینمایی) تهیه‌کننده است، آقای زین‌العابدین (مدیرعامل بنیاد سینمایی فارابی) مدیر سینمایی بودند، آقای حمیدی مقدم (مدیرعامل مرکز گسترش) کارگردان و مدیر بوده و همه از همین جنس هستند. برخلاف افرادی که قبلا حتی یک روز هم در سینما و هنر نبودند. آن‌ها حامی معرفی می‌شدند اما ما را ضدجریان سینما و فرهنگ نشان می‌دادند. ما همه را از خود صنف انتخاب کرده‌ایم. این صنف اگر متصدی رسیدگی شود، برخلاف نظر هنرمندان موجب ارتقا خواهد شد و قطعا به پیشرفت منجر می‌شود. شما موسیقی ما را نگاه کنید. یک موزیسین که خودش هنرمند بوده است در کار است، معاون فرهنگی ما خودش ناشر بوده، معاون مطبوعاتی ما خودش روزنامه‌نگار بوده است. ما همه افراد را از همان صنف انتخاب کردیم. من زمانی که وزارت ارشاد را تحویل گرفتم در موسیقی ۱۰۰ نفر ممنوع الکار بودند. در سینما حتی یک فیلم توقیفی نداریم و هر پروانه ساختی که دادیم پروانه نمایش نیز دریافت کرد.
البته اسماعیلی نبود حتی یک فیلم توقیفی را در حالی بیان کرده که یکی از پرخرج‌ترین فیلم‌های تولید شده در دوران مدیریت او در وزارت ارشاد یعنی «سینما متروپل» -به کارگردانی محمدعلی باشه آهنگر که در سال ۱۴۰۱ ساخته و در چهل‌ویکمین جشنواره فیلم فجر رونمایی شد- در توقیف به سر می‌برد و بدون اعمال ممیزی‌های متعدد شورای پروانه نمایش اجازه اکران ندارد.
اگر ما نبودیم همه فقط فیلم طنز می‌ساختند
وی در این برنامه به برگزاری جشنواره فیلم خزر نیز اشاره کرد که البته هنوز برگزار نشده و پیش‌تر برنامه‌ریزی‌ها برای برپایی آن در پاییز انجام شده بود.
او درباره تولیدات سینمایی این دوران هم گفت: آقای افخمی «صبح اعدام» را برای تاریخ کشور ساختند، «پروین»، «مجنون»، «آسمان غرب» و... برای تاریخ کشور ساخته شدند. ممکن است این فیلم‌ها کم فروخته شود اما باید ساخته شوند؛ اگر ما نبودیم همه فقط فیلم طنز می‌ساختند. نظر من هم همین است که فیلم خوب باید ساخته شود.
https://teater.ir/news/63694
