آیا «مگالوپلیس» آخرین فیلم فرانسیس فورد کوپولا خواهد بود؟

چارسو پرس: اواخر سال ۱۹۷۹ بود که ایده‌ی ساخت یک فیلم حماسی جاه‌طلبانه به نام «مگالوپلیس» به ذهن فرانسیس فورد کوپولا رسید. آن روزها، او پس از فراز و نشیب‌های فراوان، سرانجام تولید پروژه‌ی «اینک آخرالزمان» را به اتمام رسانده بود، فیلمی که بر خلاف انتظارش، نقدهای ضدونقیضی دریافت کرد. آن پروژه‌ی دیوانه‌وار، حالا یکی از بهترین فیلم‌های تاریخ سینما در نظر گرفته می‌شود و فرانسیس فورد کوپولا امیدوار است که آخرین فیلم او، «مگالوپلیس» هم مسیر مشابهی را طی کند.

اما ما حالا در جهان متفاوتی زندگی می‌کنیم و «مگالوپلیس» هم شباهتی به اثری ندارد که چند دهه‌ی بعد از آن به عنوان شاهکار ابدی کوپولا نام برده شود. فیلمی که بعد از ۴۰ سال و با بودجه‌ی ۱۲۰ میلیون دلاری -که خود کوپولا آن را تقبل کرد- سرانجام ساخته شد و بعد از اولین نمایش در جشنواره فیلم کن، با واکنش‌های منفی متعددی روبه‌رو شد؛ به شدت منفی‌تر نسبت به «اینک آخرالزمان» که از قضا آن هم نخستین بار در کن به نمایش گذاشته شده بود. حتی اگر نمرات و نقدهای فیلم را نایده بگیریم، فیلم مگالوپلیس تا اینجا ۱۰.۸ میلیون دلار فروخته است، یعنی یک شکست تجاری مطلق (این فیلم برای اینکه بودجه‌اش را جبران کند، باید حداقل ۲۵۰ میلیون دلار می‌فروخت). با وضعیت فعلی، منطقی است که بپرسیم آیا این آخرین فیلم فرانسیس فورد کوپولا در مقام کارگردان است؟

بیشتر بخوانید: اخبار و مطالب سینمای جهان

اگر صادق باشیم، کوپولا نه از ساخت این فیلم پشیمان است و نه به خاطر عملکرد تجاری تراژیکِ آن ناراحت. او دهه‌ها با عشق و علاقه، ساخت این پروژه را دنبال کرد و حتی برای اینکه بودجه‌اش را تأمین کند، مجبور شد پروژه‌های کارگردانی دیگری مانند «دراکولای برام استوکر» (۱۹۹۳) و «جک» (۱۹۹۶) -با بازی رابین ویلیامز- را برای خروج از بدهی و تأمین مالی «مگالوپلیس» بپذیرد. این پروژه اما گویی طلسم شده بود و باز هم دهه‌ها به تعویق افتاد تا اینکه در سال ۲۰۱۹، کوپولا سرانجام تصمیم گرفت که زمانش فرا رسیده تا رویای خود از سال ۱۹۷۷ را پیش از مرگ، به واقعیت تبدیل کند.

او بخشی از سهام امپراتوری شراب‌سازی خود را فروخت و از آن پول برای تولید این پروژه استفاده کرد، تقریبا ۱۲۰ میلیون دلار. پس از اینکه نقدهای مگالوپلیس آن را فاجعه و آشفته توصیف کردند و استودیوهای ناشر هم حاضر نشدند تا وظیفه‌ی اکران فیلم را برعهده بگیرند، بازهم کوپولا چندان ناراحت نشد، او گفت همان چیزی را ساخته که قصد داشته بسازد و اینکه ایده‌ای در ذهن دارد که برای رسیدن به آن حاضر است از طوفان عبور کند! کوپولا احتمالا فکر می‌کند که فیلمش دهه‌ها بعد بهتر درک خواهد شد، یعنی همان اتفاقی که برای «اینک آخرالزمان» رخ داد. او در این رابطه می‌گوید: «اینک آخرالزمان بعد از ۴۰ سال، هنوز هم دیده می‌شود، امیدوارم که مگالوپلیس هم شبیه آن شود، چیزی که هر چه بیشتر [در گذر زمان] آن را تماشا می‌کنید، بیشتر ذهن شما را تغییر می‌دهد.»

آیا «مگالوپلیس» آخرین فیلم فرانسیس فورد کوپولا است؟

با وجود اینکه فرانسیس فورد کوپولا بخش اعظمی از سرمایه و ثروت خود را به واسطه‌ی شکست «مگالوپلیس» از دست داده و احتمالا هیچ استودیویی دیگر حاضر نخواهد شد تا بودجه‌ای در اختیار او قرار دهد اما این فیلمساز بزرگ ۸۵ ساله، نه تنها ناامید نیست، بلکه خوش‌بین است و امیدوار که فیلمسازی را ادامه دهد و حتی در حال حاضر می‌خواهد خودش را برای پروژه‌ی بعدی‌اش آماده کند. کوپولا اعتقاد دارد که فیلمسازی حد و مرز نمی‌شناسد، او مدیوم سینما را به چشم چیزی «زنده و در حال رشد و تغییر» می‌بیند و فکر می‌کند آینده‌ی سینما به کلی متفاوت خواهد بود: «فیلم‌هایی که نوه‌های شما خواهند ساخت، به فرمول‌ها [و ساختارهای سینمایی] که این روزها می‌بینیم هیچ شباهتی نخواهند داشت. ما حتی نمی‌توانیم تصور کنیم که چه اتفاقی رخ خواهد داد و همین مسئله آن را شگفت‌انگیز می‌کند.»

آیا «مگالوپلیس» در گذر زمان به شاهکاری که کوپولا در ذهن داشت تبدیل می‌شود؟ آیا میراث واقعی او این فیلم است؟ ما در مورد یکی از بزرگترین فیلمسازان تاریخ حرف می‌زنیم که «پدرخوانده» را در کارنامه دارد. در هر صورت، تلاش‌های فرانسیس فورد کوپولا را باید تحسین کرد، حتی اگر «مگالوپلیس» آخرین فیلم او باشد و پرونده‌ی هنری‌اش با آن بسته شود. اما اگر با شانس و اقبال، فیلم دیگری هم ساخت، اتفاق هیجان‌انگیزی است که باید آن را به فال نیک گرفت، همان‌طور که خودش می‌گوید، هیچکس حق ندارد فیلمسازان را محدود کند.