درباره آنتونین دورژاک/ این آهنگساز برترین آثارش را پیش از مرگ خلق کرد!

چارسو پرس: آنتونین دورژاک آهنگساز اهل جمهوری چک، که برای سمفونی شماره ۹ خود به نام «از دنیای نو» مشهور است، هنرمندی بود که نسبت به سرزمین مادری خود، موسیقی آن و البته قطارها شور و اشتیاق زیادی داشت.

آنتونین لئوپولد دورژاک که در ۸ سپتامبر ۱۸۴۱ در روستای کوچکی در شمال پراگ به دنیا آمد، بزرگترین فرزند در بین ۱۴ فرزند خانواده بود. پدرش یک نوازنده حرفه‌ای زیتر، مسافرخانه دار و قصاب بود. پدرش هر مناسبت خانوادگی را با موسیقی محلی همراهی می‌کرد که آنتونین جوان بعد از مدتی به پدرش در گروه موسیقی محلی پیوست و به عنوان یک شاگرد قصاب در کنار او کار کرد.

دورژاک جوان به مطالعه ارگ، ویلن، پیانو و زبان آلمانی پرداخت که در یادگیری این زبان موفقیت کمتری کسب کرد.

او در ارکستر پراگ ویولا می‌نواخت و در رستوران‌ها و باله‌ها اجرا می‌کرد. در سال ۱۸۷۱، او از ارکستر استعفا داد تا بر آهنگسازی تمرکز و با آموزش پیانو، امرار معاش کند.

او در سال ۱۸۷۳ با همسرش آنا چرماکوا ازدواج کرد، زنی که پیش‌تر از خواهر او خواستگاری کرده و رد شده بود.

دورژاک و همسرش در مجموع ۹ فرزند داشتند که ۶ فرزند از دوران نوزادی جان سالم به در بردند. پس از ازدواج، او ارکستر را ترک کرد تا نوازنده کلیسا باشد؛ شغلی که درآمد و موقعیت اجتماعی بهتر داشت و زمان بیشتری را برای آهنگسازی تضمین می‌کرد.

اولین تلاش‌های دورژاک برای آهنگسازی با اقبال منتقدان یا اجرای عمومی مواجه نشد. این آهنگساز خودانتقادگر حتی برخی از آثار اولیه خود را سوزاند. اما پس از مدتی موسیقی او توجه ادوارد هانسلیک (منتقد موسیقی) و یوهانس برامس (آهنگساز) جلب کرد که موجب پیشرفت حرفه شد.

در سال ۱۸۷۷، یک ناشر موسیقی به توصیه برامس، دورژاک را مأمور ساخت تا چند رقص اسلاوونی برای دوئت پیانو بسازد. در نهایت هشت اثر رقص او در یک روز فروخته شدند.

زمانی که ناشر او نتوانست برای سمفونی شماره هفت این هنرمند پیش‌پرداخت بفرستد، دورژاک از او بابت این امر شکایت کرد؛ چراکه در آن زمان برداشت محصول سیب‌‎زمینی او بد بوده و برای همین به پول پیش پرداخت نیاز داشته است. این امر باعث شد که ناشر او نام دورژاک را روی اثر اصلاح نکند و بر آلمانی بودن آن اصرار کند.

او به جز کار موسیقی، یک ناظر متعهد قطار بود و ساعت‌ها در ایستگاه راه‌آهن پراگ سپری می‌کرد. علاقه او به این کار در حدی بود که گفته می‌شود از جدول زمانی سفر قطارها به صورت قلبی آگاه بود و هنگام تدریس موسیقی از شاگردانش می‌خواست که آخرین سفر خود با قطار را برای او شرح دهند.

دورژاک در بریتانیا محبوبیت خاصی داشت. او ۹ بار از انگلستان بازدید کرد و برخی از آثار مهم او در بیرمنگام، لندن و لیدز به نمایش درآمدند. در یک مورد خاص، زمانی که دورژاک برای نظارت بر اجرای کنسرتو پیانو خود در کریستال پالاسِ لندن بود، او را از باشگاه Athenaeum بیرون انداختند. در حقیقت او آنجا را با یک میخانه اشتباه گرفته بود؛ به همین دلیل بلافاصله از آنجا بیرون رانده شد.

وسوسه یک دستمزد شگفت انگیز موجب شد که دووراک متقاعد شود که به نیویورک سفر کند. برای اندکی تدریس و رهبری ارکستر، با تعطیلات چهار ماهه، به او وعده دستمزد غیرقابل تصور ۱۵۰۰۰ دلار داده شد؛ ۲۵ برابر حقوقی که در پراگ می‌گرفت و ارزشی معادل ۵۰۰۰۰۰ پوند به ارزش پول امروزی. زمانی که آنجا بود، اشتیاق جدیدی به کشتی‌های بخار و کبوترها پیدا کرد.

دورژاک در طول مدت اقامت خود در آمریکا، سه نمونه از مشهورترین آثار خود را تولید کرد؛ کوارتت زهی شماره ۱۲ معروف به «آمریکایی»، کنسرتو ویلنسل در ب مینور و سمفونی «دنیای نو». هنگامی که او سمفونی شماره ۹ خود را برای اولین بار اجرا کرد، منتقدان در مورد اینکه آیا این سمفونی کاملا آمریکایی است یا یکی از آثار معمول این هنرمند است اختلاف نظر داشتند.

دورژاک در حالی که در ایالات متحده آمریکا بود، زمان زیادی را در حسرت سرزمین مادری خود سپری می‌کرد، به ندرت بیرون می رفت و حتی تابستان خود را با تعدادی از هموطنان خود در آیووا (ایالتی در غرب امریکا) گذراند. در سال ۱۸۹۵، مشکلاتی بر سر حقوق او به وجود آمد و او تصمیم گرفت به کشورش بازگردد. دورژاک‌ها نیویورک را قبل از پایان فصل بهار ترک کردند و قصد بازگشت هم نداشتند.

دورژاک اپرای روسالکای خود را در ۶۰ سالگی نوشت، زمانی که تنها سه سال از زندگی‌اش باقی مانده بود. اولین نمایش در تئاتر ملی پراگ برگزار شد، جایی که خود او زمانی به عنوان نوازنده کار می‌کرد.

دورژاک به آغاز کار آهنگسازان جوان کشورش مانند یوزف سوک کمک کرد. در سال ۱۸۹۷ دختر دورژاک، با سوک ازدواج کرد. در همان سال، دورژاک به عنوان عضو هیئت داوران جایزه هنرمند وین منصوب شد و بعداً با یک مدال تجلیل شد.

دورژاک در ۱ مه ۱۹۰۴ پس از پنج هفته بیماری در ۶۲ سالگی بر اثر سکته مغزی درگذشت، درحالی که کارهای ناتمام زیادی از خود به جای گذاشت. در سال ۱۹۴۳، یک کشتی آمریکایی نیروی دریایی ایالات متحده به افتخار او USNS Antonín Dvořák نام گرفت.