چارسو پرس: در جشنواره فیلم کلاسیک TCM در سال ۲۰۲۵، فرمت قدیمی و نادر ویستاویژن (VistaVision) پس از حدود ۷۰ سال دوباره به پرده‌های سینما بازگشت. در این رویداد ویژه که در سالن TCL Chinese Theatre (که اکنون سالن آی‌مکس است) برگزار شد، دو فیلم کلاسیک دهه ۱۹۵۰، «ما فرشته نیستیم» (We’re No Angels) و «تیراندازی در او.کی. کرال» (Gunfight at the O.K. Corral)، با استفاده از پروژکتورهای اصلی و افقی ویستاویژن نمایش داده شدند.
این پروژکتورها فیلم را به صورت افقی و با هشت سوراخ (8-perf) نمایش می‌دهند، چیزی مشابه با فرمت آی‌مکس امروزی، اما با جلوه بصری فیلم سلولوئیدی اصیل.
شارلوت بارکر، مدیر بازسازی فیلم در کمپانی پارامونت، پشت این پروژه بود. او نسخه‌های نادری از این فیلم‌ها را در آرشیو کشف کرد و با همکاری تیمی از جمله شرکت Boston Light & Sound توانست دو پروژکتور قدیمی ویستاویژن را بازسازی و آماده نمایش کند. این دو از تنها شش پروژکتور اصلی هستند که در دهه ۱۹۵۰ ساخته شده بودند.
ویستاویژن در اصل به عنوان پاسخی از سوی پارامونت به فرمت CinemaScope ساخته شد و به جای اینکه فیلم به صورت عمودی حرکت کند، به صورت افقی از میان دوربین عبور می‌کرد و تصویری با کیفیت بسیار بالا ثبت می‌کرد — چیزی شبیه به 4K یا 8K در زمان خود.
تماشاگران گزارش دادند که کیفیت تصویر به شکل چشمگیری شفاف، عمیق و پرجزئیات بود، حتی در مقایسه با نسخه‌های استاندارد ۳۵میلی‌متری که معمولاً دیده می‌شوند.
فیلم‌سازانی مانند پل توماس اندرسون نیز به این فرمت علاقه‌مند شده‌اند؛ او فیلم جدیدش One Battle After Another را با دوربین‌های ویستاویژن فیلم‌برداری کرده و حتی تریلر آن را نیز برای نمایش در پروژکتورهای اصلی ویستاویژن آماده کرده است.
ویستاویژن (VistaVision) یک فرمت فیلم سینمایی بود که در اوایل دهه ۱۹۵۰ توسط کمپانی پارامونت به منظور رقابت با فرمت سینماسکوپ (CinemaScope) ایجاد شد. این فرمت به‌ویژه برای جذب تماشاگران به سینماهای بزرگ و استفاده از تصویر عریض‌تر طراحی شد.
ویژگی‌های فنی ویستاویژن:
فرمت افقی: برخلاف فیلم‌های سنتی ۳۵ میلی‌متری که به صورت عمودی (vertical) عبور می‌کنند، در ویستاویژن فیلم به صورت افقی (horizontal) از دوربین عبور می‌کند. این روش به فیلم‌سازان این امکان را می‌داد که از دو فریم ۳۵ میلی‌متری به‌طور همزمان استفاده کنند، که تصویر بزرگ‌تری نسبت به فرمت‌های دیگر تولید می‌کرد.
۸ سوراخ (8-perf): در حالی که فیلم ۳۵ میلی‌متری معمولی دارای ۴ سوراخ (4-perf) است، ویستاویژن از ۸ سوراخ استفاده می‌کند، که به معنای سطح تصویر بزرگ‌تر و دقت بالاتر در ثبت جزئیات است.
کیفیت بالا: این فرمت به دلیل استفاده از یک منفی بزرگ‌تر برای ثبت تصویر، قادر بود تصاویری با کیفیت بالا ارائه دهد. به همین دلیل به نوعی می‌توان گفت که ویستاویژن در زمان خود شبیه به فرمت‌های دیجیتال با کیفیت بسیار بالا (مثل 4K و 8K) بود.
استفاده در سینما: برخلاف سایر فرمت‌ها که بیشتر برای تولید فیلم‌ها به کار می‌رفتند، ویستاویژن به طور خاص برای نمایش سینمایی و نمایش‌های ویژه طراحی شده بود. با این حال، به دلیل هزینه‌بر بودن و نیاز به تجهیزات خاص، فقط در تعداد کمی از سینماها به نمایش در می‌آمد.
ویستاویژن و سینما:
ویستاویژن به‌ویژه در دهه ۵۰ در فیلم‌های بزرگ و سینمایی که نیاز به تصاویر عریض داشتند، مورد استفاده قرار گرفت. برخی از مشهورترین فیلم‌هایی که با این فرمت ساخته شدند عبارتند از:
«وایت کریسمس» (White Christmas) (1954) — اولین فیلمی که با این فرمت در سینماها به نمایش درآمد.
«ورتیگو» (Vertigo) (1958) — یکی از فیلم‌های برجسته آلفرد هیچکاک که به دلیل استفاده از ویستاویژن، تصویرهای شگفت‌انگیزی را به نمایش گذاشت.
«10 فرمان» (The Ten Commandments) (1956) — فیلمی به کارگردانی سیسیل بی. دمیل که به‌طور برجسته از ویستاویژن استفاده کرد.
افول و بازگشت:
ویستاویژن به سرعت جای خود را به فرمت‌های جدیدتر داد و تا اوایل دهه ۶۰ به مرور از رده خارج شد. با این حال، به دلیل ویژگی‌های خاص تصویری‌اش، همیشه طرفداران خاص خود را داشت و در برخی از تولیدات خاص سینمایی و ویژه‌سازی‌ها استفاده می‌شد.
در سال‌های اخیر، ویستاویژن باز هم مورد توجه قرار گرفته است. پل توماس اندرسون یکی از فیلم‌سازانی است که اخیراً علاقه‌مندی خود را به این فرمت اعلام کرده و فیلم‌هایش را با این فرمت فیلم‌برداری می‌کند. همچنین، فیلم‌هایی مانند «براتالیست» (The Brutalist) نیز با دوربین‌های ویستاویژن ساخته شده‌اند.
تاثیرات:
ویستاویژن به نوعی به‌عنوان الهام‌بخش فرمت‌های عریض‌تر مدرن مانند آی‌مکس (IMAX) شناخته می‌شود. به همین دلیل، نمایش‌های اخیر در جشنواره فیلم کلاسیک TCM نشان می‌دهد که هنوز هم این فرمت توانایی شگفت‌انگیز کردن تماشاگران را دارد.
منبع: ورایتی
نویسنده: نسرین پورمند
