جشنواره انسی؛ نقطه تلاقی جهانی هنر انیمیشن

چارسو پرس وقتی صحبت از جشنواره‌های سینمایی می‌شود، بیشتر مردم به کن، ونیز یا برلین فکر می‌کنند؛ با فرش قرمزهای باشکوه، تشویق‌های ده دقیقه‌ای ایستاده و مجسمه‌های طلایی. اما برای من، انتخابی دیگر در صدر جدول قرار دارد: جشنواره بین‌المللی انیمیشن انسی در فرانسه. این رویداد ترکیبی است از شور و شوق کامیک‌کان و اعتبار هنری کن، که انیمیشن را به عنوان خالص‌ترین شکل سینما تجلیل می‌کند.

برای من، انیمیشن ناب‌ترین شکل سینماست. برخلاف فیلم‌های زنده که دوربین را به‌سوی واقعیت می‌گیرند، در انیمیشن همه‌چیز از صفحه‌ای سفید آغاز می‌شود. هر چیزی که بیننده می‌بیند باید خلق شود؛ طراحی، مدلسازی یا ساخت از هیچ. از «سفیدبرفی» دیزنی گرفته تا تکنیک‌های استاپ‌موشن یا نقاشی‌های زنده در فیلمی مانند Loving Vincent، همه از تخیل مستقیم هنرمند سرچشمه می‌گیرند.

این جادوست. و هیچ‌جایی بهتر از انسی این جادو را جشن نمی‌گیرد.

انسی جشنواره‌ای است برای همه نوع انیمیشن؛ کوتاه و بلند، برای سینما یا تلویزیون، دستی یا کامپیوتری. از سبک بریده‌کاغذی میشل اوسلو گرفته تا رویکرد نقاشانه‌ی Loving Vincent، همه جایی در این جشنواره دارند.

چند دهه پیش، انیمیشن رسانه‌ای در حال محو شدن به نظر می‌رسید. دوران طلایی دیزنی به پایان رسیده بود و دریم‌ورکس و برادران وارنر با بحران مواجه بودند. اما با ظهور «داستان اسباب‌بازی» از پیکسار، انیمیشن دوباره متولد شد و ثابت کرد که هیچ محدودیتی ندارد.

در سال گذشته، چهار مورد از شش فیلم پرفروش جهانی، انیمیشنی بودند. «درون بیرون ۲» و «موانا ۲» هر دو بیش از یک میلیارد دلار فروش کردند و «من نفرت‌انگیز ۴» و «موفاسا: شیرشاه» نیز در تعقیب آن‌ها بودند. حتی انیمیشن چینی «Ne Zha 2» به فروش تاریخی ۱.۹ میلیارد دلار رسید. به قول Porky Pig، این‌ها همه با «بی» آغاز می‌شوند؛ میلیارد!

۱۰ انیمیشن کوتاه برتر جشنواره انسی ۲۰۲۵ که نباید از دست داد

شهر انسی خودش نیز جواهری است، فقط نیم‌ساعت با ژنو فاصله دارد، و سالن اصلی جشنواره، بونلیو، رو به دریاچه‌ای آلپی و یخ‌زده حتی در تابستان دارد. شب‌ها، پرده‌ی بادی بزرگی در فضای باز کنار دریاچه کلاسیک‌های انیمیشن را نمایش می‌دهد که جمعیتی مشتاق را به خود جذب می‌کند — تجربه‌ای که حتی سینمای ساحلی کن را شرمنده می‌کند.

اگرچه کن در سال‌های اخیر جای بیشتری به انیمیشن داده، اما همچنان در میان ۱۰۰ فیلم حاضر، انیمیشن‌ها گم می‌شوند. اما در انسی، همان فیلم‌ها در مرکز توجه‌اند. این جشنواره به روی عموم باز است — برخلاف کن که فقط برای اهالی صنعت سینماست — و سال گذشته بیش از ۱۷٬۴۰۰ شرکت‌کننده داشت.

من اولین‌بار در سال ۲۰۱۰، همزمان با پنجاهمین سالگرد جشنواره و نمایش جهانی «من نفرت‌انگیز» به انسی رفتم. آن سال نقطه عطفی بود. اکنون انسی میزبان نمایش‌های جهانی بزرگی شده — از «خاطرات یک حلزون» تا «روزی که زمین منفجر شد» در ۲۰۲۴. امسال هم نتفلیکس فیلم «Fixed» از گندی تارتاکوفسکی را در انسی رونمایی خواهد کرد.

در حالی که هر سال مسن‌تر می‌شوم، انسی همیشه جوان می‌ماند — پر از دانشجویان انیمیشن و طرفداران کارتون‌ها که از سراسر جهان می‌آیند. بیشترشان از فرانسه‌اند و از مدارسی مانند Gobelins، MoPA و ESMA. انسی مکانی منطقی برای چنین جشنواره‌ای است، چرا که فرانسه انیمیشن و کمیک را جدی می‌گیرد، بر خلاف کشورهایی که آن را درجه دوم می‌دانند.

یکی از ویژگی‌های خاص جشنواره، انرژی دانشجویان است؛ از هوا انداختن موشک‌های کاغذی قبل از نمایش گرفته تا فریاد دسته‌جمعی «Lapin!» (خرگوش!) وقتی خرگوشی روی پرده ظاهر می‌شود. این جو، همزمان کودکانه، حرفه‌ای و بی‌نهایت صمیمی است.

اخبار سینمای جهان

در انسی، انیماتورها ستاره‌اند، قهرمانانی برای نسل بعدی. امسال از مت گرونینگ (خالق «سیمپسون‌ها»)، جوانا کوئین (نامزد اسکار) و میشل گوندری تجلیل می‌شود که فیلم جدیدش «Maya, Give Me a Title» را هم به نمایش می‌گذارد. گاهی هم چهره‌هایی مثل گیلرمو دل‌تورو در کافه‌ای به نام Café des Arts جمع می‌شوند، جایی که شب‌ها پر از هیجان و گفتگو است.

امسال شاید جشنواره آرام‌تری باشد، اما همچنان با رونمایی از اقتباس انیمیشنی اندی سرکیس از «قلعه حیوانات» و نگاه اولیه به نسخه زنده‌-انیمیشنی دین دبلوا از «چگونه اژدهای خود را تربیت کنیم» جذابیت دارد. از همه مهم‌تر، پروژه‌ای است برای بازسازی اصطبل تاریخی Haras که قرار است به مکانی دائمی برای نمایش و نمایشگاه‌های انیمیشن تبدیل شود.

به گزارش چارسو پرس: جشنواره انیمیشن انسی بیش از یک جشنواره است. اینجا مکانی است برای نفس کشیدن با هنر، جایی که انیماتورها نه به‌عنوان حاشیه‌نشینان بلکه به‌عنوان پیشروان سینما ستایش می‌شوند. از آفرینش‌های کودکانه تا شاهکارهای فلسفی، هر آنچه در جهان انیمیشن می‌درخشد، در انسی جایگاهی ویژه دارد. به‌همین دلیل است که سال‌به‌سال، این جشنواره نه‌فقط در تقویم من، بلکه در قلب سینمای جهانی جایگاه ویژه‌تری پیدا می‌کند.