بیژن اشتری، مترجم برجسته تاریخ و سینما، درگذشت

چارسو پرس محمدعلی جعفریه _ مدیر نشر ثالث گفت اشتری در سال‌های اخیر به سرطان مبتلا بوده اما علت درگذشت او سکته قلبی اعلام شده است.

در مطلبی که در صفحه اشتری منتشر شده، آمده است: «آه از آن رفتگان بی برگشت...

با اندوهی سنگین و دلی پردرد، خبر کوچ همیشگی جناب بیژن اشتری، مترجم و نویسنده و روزنامه‌نگار برجسته را با شما همراهان گرامی در میان می‌گذاریم.

ایشان با ترجمه و انتشار آثار متعدد و مهم در حوزه تاریخ معاصر و سیاست، سهمی ماندگار در آگاهی‌بخشی و گسترش شناخت تاریخی در میان فارسی‌زبانان داشتند.

بیژن اشتری فعالیت ترجمه را از اوایل دهه ۶۰ در حوزه مطبوعات هنری و سینمایی آغاز و مدتی نیز به‌عنوان منتقد فیلم در روزنامه‌ها فعالیت کرد.

  او طی بیش از چند دهه، با ترجمه آثار متعدد و تأثیرگذار درباره تاریخ معاصر، چهره‌های سیاسی و رژیم‌های توتالیتر، به یکی از مترجمان شاخص این حوزه بدل شد.

از جمله آثار شناخته‌شده او می‌توان به «انقلاب‌های ۱۹۸۹»، «استالین جوان»، «ادبیات علیه استبداد»، «مائو»، «چه‌گوارا»، «حرمسرای قذافی» و «آکواریوم‌های پیونگ‌یانگ» اشاره کرد.

ترجمه‌های او با جلدهای قرمز و سبک روایت‌محورش، خوانندگان بسیاری را با جنبه‌های تاریک و کمتر گفته‌شده‌ تاریخ آشنا کرد.

بیژن اشتری عصر ۱۸ خرداد ۱۴۰۴ در سن ۶۴ سالگی در منزل خود درگذشت.»

«تیم برتون»، «سینمای انگلستان»، «فرهنگ سینمای معاصر آمریکا» در دو مجلد، «زندگی‌نامه‌ بیل کلینتون» و «زندگی‌نامه‌ هیلاری کلینتون»، «حرمسرای قذافی»، «فرمانده؛ ونزوئلای هوگو چاوز»، «انور خوجه»، «دختر استالین»، «استالین؛ دربار تزار سرخ»، «لنین»‌، «ادبیات علیه استبداد»، «‌دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند»، «امید علیه امید» و «رفیق؛ زندگی و مرگ ارنستو چه گوارا»  از جمله آثار ترجمه‌ای او هستند.

همچنین نشر ثالث  در صفحه خود نوشته است: «دریغا بیژن... بیژن اشتری عصر هجده خرداد در خانه خود از دنیا رفت. او متولد ۱۳۳۹ بود و یکی از تأثیرگذارترین مترجمان بیست‌وپنج‌سال اخیر ایران. مردی که ابتدا شوق خواندن، نوشتن و تاریخ‌ورزی داشت و در این راه ده‌ها کتاب مهم تاریخی و سیاسی ترجمه کرد. 

اشتری یکی از نمادهای ترجمه متون تاریخی‌ای بود که به کمونیسم، توتالیتاریسم و شکل‌های گوناگون دیکتاتوری در جهان ارتباط داشت. آثاری که در نشر ثالث منتشر می‌شوند و با جلدهای سرخ خود متمایزکننده هستند.

اشتری سال‌های طولانی نقد فیلم می‌نوشت که عمدتاً در مجله «دنیای تصویر» منتشر می‌شدند.

اشتری از میانه‌های دهه ۸۰ پروژه بزرگ ترجمه زندگی‌نامه‌ها و رخدادهای مربوط به اتحاد شوروی و بلوک شرق را آغاز کرد. کتاب‌هایی مانند «لنین»، «تروتسکی، کاهن معبد سرخ»، زندگینامه‌هایی از برژنف، بوخارین، استالین، چائوشسکو و... تنها بخشی از آثاری بودند که او ترجمه کرد. ترجمه کتاب‌ «آکواریوم‌های پیونگ یانگ» جریانی در باب کتاب‌های مختص به کره شمالی گشود. کتاب‌هایی چون «امید علیه امید»، «دست‌نوشته‌ها نمی‌سوزند»، «ادبیات علیه استبداد» و «شوری ضد شوروی» تنها بخشی از ترجمه‌های او در حوزه دیکتاتوری‌ها و ادبیات بود.

آخرین اثر چاپ‌شده او «سکوت همچون سلاح» که به زندگی و مرگ ایساک بابل می‌پرداخت، انتهای اسفند ۱۴۰۳ منتشر شد.

ترجمه‌های او بارها تجدید چاپ شده و می‌شوند و در «آگاهی‌بخشی» نسل‌های جدید مخاطبان ایدئولوژی‌گریز تشنه تاریخ نقشی بی‌نظیر داشته‌اند.

بیژن اشتری در زمان مرگ شصت‌وچهار سال داشت. نشر ثالث این فقدان را به خانواده و انبوه مخاطبانش تسلیت می‌گوید.

 مراسم تشییع پیکر و تدفین به زودی اعلام می‌شود.»