چارسو پرس: فیلم بلند اول وایتاوتاس کاتکوس با عنوان «مهمان» (The Visitor) در جشنواره بین‌المللی فیلم کارلووی واری به نمایش درآمد. این فیلم درامی ملایم و تأمل‌برانگیز درباره مردی است که پس از سال‌ها زندگی در نروژ، برای فروش آپارتمان پدری‌اش به لیتوانی بازمی‌گردد – اما در عوض تصمیم می‌گیرد بماند.
دانیلیوس (با بازی داریوس شیله‌ناس) در ظاهر هدفی ساده دارد: فروش خانه و بازگشت به زندگی خانوادگی‌اش در نروژ. اما چیزی در زادگاهش او را نگه می‌دارد؛ چیزی فراتر از یک ملک – ردپای خاطرات، رابطه‌های قدیمی و نشانه‌هایی از زندگی گذشته‌اش.
کارگردان در گفت‌وگویی بیان می‌کند:
«دانیلیوس چیزی برای پنهان کردن ندارد، اما نمی‌تواند توضیح دهد که چرا هنوز آنجاست. شاید این‌گونه سوگواری می‌کند. او دارد با گذشته‌اش خداحافظی می‌کند – با مکان‌هایی که در آن‌ها اولین احساساتش را تجربه کرده.»
فیلمنامه این اثر را کاتکوس با همکاری ماریا کاوتارادزه، نویسنده فیلم تحسین‌شده «Slow» نوشته است. تهیه‌کنندگی نیز بر عهده ماریا رازگوتِه و بریگیتا بنیوشیتِه از کمپانی M-Films بوده و فیلم با همکاری استودیوهای Stær Films و Garagefilm Intl. تولید شده است. پخش جهانی آن نیز بر عهده کمپانی فرانسوی Totem Films قرار دارد.
در طول داستان، رفتار دانیلیوس به‌تدریج تغییر می‌کند و حال‌وهوایی آمیخته به غم، طنز و بی‌قراری وجودی بر فضای فیلم حاکم می‌شود. کارگردان می‌گوید:
«می‌خواستم فیلم کمی عجیب، اما همچنان واقع‌گرایانه باشد. اگر از پنجره‌ات به بیرون نگاه کنی، اتفاق‌های عجیب‌تری هم می‌بینی – فقط وقتش را نداریم که آن‌ها را ببینیم. اما دانیلیوس وقت دارد.»
او اضافه می‌کند که این فیلم درباره فقدان، هویت و تلاش برای بازتعریف خویشتن است:
«شخصیت اصلی ساکت است، اما احساسات عمیقی دارد. سکوتش به تماشاگران اجازه می‌دهد تا نزدیک‌تر شوند و احساساتش را تفسیر کنند.»
«این سفر برای او چیزی شبیه یک تعطیلات ذهنی است – چیزی که نمی‌شود به‌راحتی توضیح داد، حتی برای همسرش. اما برای سلامت روان و بازسازی انرژی‌اش ضروری‌ست.»
نگاهی متفاوت به واژه «مهمان»
دانیلیوس به زادگاهش بازمی‌گردد، اما نه به عنوان صاحب‌خانه – بلکه به‌عنوان مهمان، مسافری که در جست‌وجوی معناست. کاتکوس می‌گوید:
«گاهی همه آن چیزی که نیاز داری، هیچ‌کاری نکردن است. راه رفتن، تماشای خیابان‌ها، ملاقات با غریبه‌ها و فکر کردن. او از چیزی فرار نمی‌کند؛ فقط می‌خواهد با خودش تنها باشد. و این، کار ساده‌ای نیست.»
نتیجه‌گیری:
«مهمان» فیلمی‌ست شاعرانه، ساکت و پر از احساسات فروخورده؛ درباره مردی که یاد می‌گیرد گاهی ایستادن، نگاه کردن و پذیرفتن گذشته، همان چیزی‌ست که برای ادامه لازم است.
نویسنده: نسرین پورمند
