چارسو پرس: فیلم دوم بلند هانا یوشیچ، کارگردان تحسین‌شده اهل کرواسی، با نام «خدا کمک نخواهد کرد» (God Will Not Help)، با انتشار نخستین تریلر رسمی خود، آماده حضور در جشنواره فیلم لوکارنو ۲۰۲۵ شده است. این فیلم در بخش رقابت بین‌المللی یکی از معتبرترین جشنواره‌های اروپایی انتخاب شده و روایتگر داستانی در آغاز قرن بیستم است.
در این فیلم، با شخصیتی به نام ترزا (با بازی مانوئلا مارتلی) آشنا می‌شویم که از شیلی به کرواسی آمده و ادعا می‌کند همسر برادر فوت‌شده خانواده‌ای چوپان است که در دل طبیعت خشن و در انزوای کامل زندگی می‌کنند. ترزا که حتی یک کلمه از زبان آن‌ها را نمی‌داند، با زنان محلی که تحت سلطه مردان هستند تفاوت چشمگیری دارد. برخی از او استقبال می‌کنند و برخی دیگر او را بی‌درنگ جادوگر می‌نامند.
یوشیچ در گفت‌وگویی با ورایتی گفت:
«این فقط یک پدیده خاص نیست، بلکه در کرواسی شاهد بازگشت نگران‌کننده‌ای از آنچه به‌عنوان ارزش‌های سنتی شناخته می‌شود هستیم؛ ارزش‌هایی که اغلب در قالب نوستالژیک نظم پدرسالارانه ظاهر می‌شوند.»
او با اشاره به مراسمی در زاگرب، پایتخت کرواسی، ادامه داد:
«گروه‌هایی از مردان زانو می‌زنند و برای ‘پاکدامنی’ زنان دعا می‌کنند. اما در پس این نمای ظاهری از تقوا، میل به کنترل و پلیسی‌کردن اخلاقی بدن و خواسته‌های زنان نهفته است.»
یوشیچ تاکید می‌کند که بازآفرینی تصویر زن جادوگر، به عنوان نمادی تاریخی از نافرمانی و استقلال زنانه، پاسخی است به تلاش‌هایی که می‌خواهند بار دیگر بدن و خواست‌های زنان را تحت انقیاد درآورند. او در این‌باره افزود:
«با این فیلم خواستم نشان دهم که شخصیت‌هایی مثل ترزا و میلنا (یکی از زنان چوپان) می‌توانند امروز هم در اطراف ما باشند؛ زنانی که ساختارهای محدودکننده را به چالش می‌کشند.»
بازیگران فیلم شامل آنا ماریا وسلچیچ، فیلیپ دوریچ، ماورو ارسگوویچ گراسین و نیکشا بوتی‌یر هستند. مارتلی پیش‌تر از طریق فیلم کوتاه «والپارایسو» به کارگردانی کارلو سی‌رونی مورد توجه یوشیچ قرار گرفت.
هرچند یوشیچ با آثار معاصر مانند فیلم کوتاه «تراریوم» و فیلم بلند اولش «به بشقابم زل نزن» شناخته می‌شود، اما «خدا کمک نخواهد کرد» گامی متفاوت در کارنامه او به شمار می‌رود. با این حال، او می‌گوید موضوع محوری همچنان خانواده است:
«از ابتدا به روان‌شناسی علاقه‌مند بودم و همین علاقه مرا به فیلمنامه‌نویسی کشاند؛ چون این امکان را می‌دهد که درباره انسان‌ها از منظر نقص‌ها و آسیب‌هایشان صحبت کنیم – به‌ویژه آن‌هایی که سعی در پنهان کردنشان دارند یا حتی از وجودشان بی‌خبرند. خانواده‌ها، واحدهای روایی ایده‌آلی برای این نگاه هستند.»
او ادامه می‌دهد که این‌بار تصمیم گرفته از روان‌کاوی فاصله بگیرد و از زاویه‌ای بیرونی به شخصیت‌ها نگاه کند:
«شخصیتی غریبه را وارد داستان کردم تا با نگاهی تازه و بدون پیش‌فرض، در دنیای جدیدی شروع کند. قصد داشتم فیلمی شاعرانه بسازم، اما دوباره به مسئله سادیسم و بازی‌های قدرت در بستر خانواده برگشتم.»
«خدا کمک نخواهد کرد» توسط کمپانی Kinorama تولید شده و پخش بین‌المللی آن برعهده New Europe Film Sales است. از جمله دیگر تهیه‌کنندگان این پروژه می‌توان به Nightswim، Microfilm، Horsefly Films، Maneki Films، Perfo Production و ERT اشاره کرد.
یوشیچ می‌گوید ساخت یک درام تاریخی ساده نبود و به رمان بلندی‌های بادگیر نوشته امیلی برونته فکر می‌کرد.
«تهیه‌کننده شگفت‌انگیزی چون آنکیتسا یوریچ تیلیچ داشتم که با اعتقاد و صبوری بی‌نظیرش، شش سال در جست‌وجوی منابع مالی و شرکای تولید با من همراه بود. حتی یک‌بار توافق کردیم که اگر در عرض یک سال موفق نشویم، فیلم را به شیوه چریکی بسازیم. خوشبختانه این اتفاق نیفتاد، چون واقعاً معلوم نبود زنده بمانیم!» (با خنده)
در دوران انتظار برای تأمین بودجه، یوشیچ به تحقیق درباره فولکلور محلی پرداخت و با سالمندان مناطق روستایی مصاحبه کرد:
«آن‌ها خاطرات کودکی خود را با من به اشتراک گذاشتند، چون واقعیت این است که زندگی در آن نواحی از اوایل قرن بیستم تا دهه ۷۰ میلادی تغییر چندانی نکرده بود.»
او همچنین همراه با مانوئلا مارتلی به پونتا آرناس و پوروینیر در شیلی سفر کرد تا از تجربه زنان محلی الهام بگیرند:
«ما با زنانی که در املاک روستایی کار کرده بودند و همچنین با کارگران جنسی فعال در اطراف مزارع گفت‌وگو کردیم. این داستان‌ها به فیلم من وزن و واقعیت بخشیدند و نوعی امنیت روانی برایم ایجاد کردند.»
با این حال، یوشیچ تاکید دارد که هدفش نمایش یک زن قوی نبوده که بی‌نقص است:
«وقتی تلاش می‌کنیم صدایمان شنیده شود، گاهی گرفتار ساده‌سازی می‌شویم. شخصیت‌هایی می‌سازیم که فوق‌العاده قوی، باهوش یا جذاب‌اند و هرگز اشتباه نمی‌کنند. اما شخصیت‌ها و فیلم‌ها باید چندلایه و دشوار باشند؛ چون همین ابهام‌ها هستند که آن‌ها را به تجربه‌های واقعی زندگی نزدیک می‌کند.»
منبع: variety
نویسنده: نسرین پورمند
