چارسو پرس: اسپایک لی یکی از تاثیرگذارترین کارگردانان سینمای آمریکا است که در طول نزدیک به چهار دهه آثارش همواره با جسارت، خلاقیت و نقد اجتماعی درخشیده‌اند. او با تلفیق سبک بصری منحصربه‌فرد و موضوعات سیاسی و اجتماعی، جایگاه ویژه‌ای در تاریخ سینما پیدا کرده است. در این مطلب، به مرور ده فیلم برتر او پرداخته‌ایم تا تصویری کامل از توانایی‌ها و دستاوردهای این کارگردان صاحب‌سبک ارائه کنیم.
با اکران آخرین فیلمش («از بالاترین تا پایین‌ترین») این جمعه، اسپایک لی ۶۸ ساله همچنان یکی از صداهای حیاتی سینمای آمریکا باقی مانده است. در طول نزدیک به چهار دهه، لی مجموعه‌ای از آثار خلق کرده که هم سیاسی و پرمحتوا هستند و هم از نظر خلاقیت بی‌پایان‌اند. روش کار او همیشه ترکیبی از نقد اجتماعی و سبک بصری جسورانه بوده و البته کمی زیاده‌روی که گاهی به ضرر آثارش تمام شده است. اما خب، همین‌هاست که اسپایک را، خب، اسپایک می‌کند.
با این حال، دامنه توانایی‌های لی شگفت‌انگیز است او به راحتی از حماسه‌های تاریخی گسترده به درام‌های صمیمی نیویورکی، فیلم‌های کنسرت و تجربه‌های ژانری حرکت می‌کند و با اینکه برخی آثارش ضعیف‌تر بوده‌اند، هیچ‌گاه فیلم‌هایش از هویت منحصر به فرد او خالی نبوده‌اند.
لی تاکنون ۲۵ فیلم بلند، ۱۳ مستند و ۷ نمایش صحنه‌ای کارگردانی کرده است. کارنامه او کامل نبوده و برخی آثارش چندان موفق نبوده‌اند به خصوص «خون شیرین عیسی»، «پسر پیر»، «معجزه در سنت آنا» و «او از من متنفر است» اما او هرگز صدای هنری خود را فدای خواست استودیو نکرده است.
شایان ذکر است که یکی از بزرگ‌ترین دستاوردهای لی، «وقتی سیل شکست» است یک مستند چهار قسمتی و ۲۵۵ دقیقه‌ای درباره پیامدهای طوفان کاترینا که با استقبال گسترده در HBO پخش شد، اما در این فهرست جای نگرفته است. این پروژه در کنار آثار داستانی او یکی از مهم‌ترین مستندهای دوران ریاست‌جمهوری بوش در آمریکا محسوب می‌شود.
ده فیلم برتر اسپایک لی
۱) انجام کار درست (1989)
شاهکار اسپایک لی تصویری پرتنش از یک روز در محله بد-استای که با بحران‌های نژادی به اوج می‌رسد هنوز هم بعد از ۳۶ سال شعله‌ور است. رنگ‌بندی پرحرارت، موسیقی پرانرژی محله و بازی گروهی بی‌نظیر بازیگران، از دنیل آیلو تا رابی دی و آسی دیویس، هر گوشه‌ای از محله را زنده می‌کند. یک اثر خالصاً بی‌نقص.
۲) ساعت ۲۵ (2002)
نیویورک پس از 11 سپتامبر، روح‌زده و پر از حسرت، در قاب‌های فیلم به خوبی نمایان است. ادوارد نورتون در نقش اصلی یکی از بهترین اجراهای خود را ارائه می‌دهد. مونولوگ معروف در آینه سرویس بهداشتی، نمونه‌ای از بررسی شخصیتی خام و جسورانه اسپایک در دهه 2000 است.
۳) مالکوم ایکس (1992)
یک زندگی‌نامه سینمایی که همه ۲۰۱ دقیقه خود را به خوبی پر کرده است. اجرای تحول‌آفرین دنزل واشنگتن قلب فیلم است که از مبارزات شخصی تا حماسه‌های تاریخی پیش می‌رود، بدون از دست دادن صمیمیت.
۴) تب جنگلی (1991)
نگاهی بی‌پرده به روابط بین‌نژادی و اعتیاد. وسلی اسنایپس و آنا بلا اسکیورا نقش‌های قابل توجهی دارند، اما اجرای ساموئل ال. جکسون در نقش معتاد گیتور، جوایز جشنواره کن را برایش به ارمغان آورد.
۵) تابستان سم (1999)
فیلمی بسیار دست‌کم‌گرفته‌شده که پارانویا و هرج‌ومرج نیویورک در تابستان ۱۹۷۷ را به تصویر می‌کشد. ترکیبی از جنایت و فرهنگ شهری، با انرژی پرشتاب و جزئیات دقیق دوران، یکی از دستاوردهای کمتر تحسین‌شده لی است.
۶) فریب‌خورده (2000)
یک طنز نیش‌دار درباره رسانه‌ها که در طول زمان همچنان به عنوان پیشگویی باقی مانده است. اجرای دامون وِینز در نقش نویسنده تلویزیونی که برنامه‌ای نژادپرستانه ایجاد می‌کند، تحسین‌برانگیز است.
۷) مرد درون (2006)
هیجان‌انگیزترین فیلم سرگرم‌کننده لی یک سرقت از بانک با پیچش‌های غیرمنتظره و بازی‌های هوشمندانه دنزل واشنگتن و کلایو اوون.
۸) بلککلنزمن (2018)
داستان واقعی یک پلیس سیاه‌پوست که به گروه کوکلاکس کلان نفوذ می‌کند، با طنز و خشم روایت شده است. همکاری جان دیوید واشنگتن و آدام درایور نقطه قوت فیلم است.
۹) آمریکایی اوتوپیا (2020)
لی اجرای صحنه‌ای دیوید برن را به تجربه‌ای سینمایی فراموش‌نشدنی تبدیل می‌کند. بیش از یک فیلم کنسرت، جشن ارتباط، خلاقیت و انسانیت است.
۱۰) او بازی می‌کند (1998)
تنش پدر و پسری در بستر بسکتبال حرفه‌ای. دنزل واشنگتن و ری آلن، تضاد میان خانواده، شهرت و جاه‌طلبی را به تصویر می‌کشند.
اسپایک لی ثابت کرده است که حتی پس از بیش از چهار دهه فعالیت، همچنان صدای جسورانه و منحصر به فرد خود را حفظ کرده است. آثار او نه تنها سرگرم‌کننده و هنری هستند، بلکه بازتابی از جامعه، سیاست و تاریخ آمریکا محسوب می‌شوند. چه درام‌های نیویورکی، چه حماسه‌های تاریخی یا مستندهای سیاسی، هر فیلم لی نشان‌دهنده دیدگاهی عمیق و بی‌پرواست که در تاریخ سینما جاودانه خواهد ماند.
منبع: worldofreel
نویسنده: نسرین پورمند
