«بازگشت تامارا کوتفسکا به ونیز با پروژه‌ای درباره شکارچیان ماموت»

تامارا کوتفسکا، فیلمساز نامزد اسکار با مستند شاخص «سرزمین عسل»، این‌بار با اثری تازه به سراغ زندگی مردم بومی «دولگان» در توندراهای یاکوتی سیبری رفته است. مستند جدید او با عنوان «ماموت‌هایی که از پادشاهی ارلیک خان گریختند» داستان ولادیک، جوانی شکارچی گوزن شمالی را روایت می‌کند که میان ادامه راه سنتی پدرش، رُما، و وسوسه تجارت پرمنفعت عاج ماموت‌های منقرض‌شده سرگردان است.

این فیلم که ریشه در باورهای کهن مردم دولگان دارد، تقابل میان سنت و سرمایه‌داری مدرن را به تصویر می‌کشد. پدر خانواده بر لزوم احترام به هشدارهای نیاکان تأکید دارد؛ اما ولادیک در برابر سود وسوسه‌انگیز فروش عاج‌های ماموت مقاومت سختی پیش‌رو دارد؛ تصمیمی که می‌تواند پیامدهای جدی برای خانواده، میراث فرهنگی و حتی اکوسیستم شکننده توندرا به همراه داشته باشد.

«ماموت‌ها» محصول مشترک چند کمپانی بین‌المللی از جمله Alecrim Vagabundo در لیسبون، Real Lava در دانمارک، The Corner Shop در لس‌آنجلس و لندن و کمپانی Ciconia Film است که کوتفسکا و ژان داکار نیز از تهیه‌کنندگان آن هستند.

کوتفسکا که در سال ۲۰۱۹ با «سرزمین عسل» در جشنواره ساندنس سه جایزه کسب کرد و سپس دو نامزدی اسکار برای بهترین مستند بلند و بهترین فیلم بین‌المللی به دست آورد، در سال ۲۰۲۳ با «راهپیمایی» نخستین تجربه کارگردانی انفرادی خود را در جشنواره DOC NYC ارائه داد. همکاری او با ژان داکار، فیلمبردار و هم‌نویس «ماموت‌ها»، از همان پروژه آغاز شد.

کوتفسکا و داکار برای ساخت این فیلم تابستان گذشته به جمهوری ساخا سفر کردند؛ سفری طولانی که با توقف در استانبول، مسکو و یاکوتسک آغاز شد و در نهایت با پرواز کوچک و قایق بادی آنان را به روستای دورافتاده «یورونخایا» رساند. سپس با موتور چهارچرخ به مناطق شمالی‌تر رفتند و مدتی را در کلبه‌های سنتی دولگان‌ها گذراندند. کوتفسکا زندگی در توندرا را به تجربه‌ای فرازمینی تشبیه کرده است: آسمانی با نور بی‌پایان تابستان و خوراکی که بر گوشت گوزن شمالی استوار بود.

این گروه فیلم‌سازی قرار است در ماه نوامبر برای ادامه پروژه بازگردد؛ سفری که این‌بار با سرمای طاقت‌فرسای منفی ۴۰ تا ۵۰ درجه همراه خواهد بود. آنها حتی در دانمارک آموزش‌های بقا در چنین شرایطی را پشت سر گذاشته‌اند تا بتوانند از تجهیزات تصویربرداری و البته جان خود در برابر این سرمای مرگبار محافظت کنند.

«ماموت‌ها» در ادامه دغدغه‌های همیشگی کوتفسکا ساخته شده است: برخورد جهان مدرن و سرمایه‌داری با سنت‌های بومی و نابودی دانشی که برای بقا ضروری است. او مستندها را میراثی ماندگار می‌داند و می‌گوید: «مستندها گنجینه‌ای هستند که نباید فراموش شوند؛ آرشیوی از جهان که حفظ آن وظیفه ماست. روایت فرهنگ‌هایی که در حال نابودی‌اند برای من یک رسالت شخصی است.»