چارسو پرس: درگذشت رابرت ردفورد نه‌تنها پایان زندگی یکی از ستارگان بزرگ سینماست، بلکه خداحافظی با یکی از تأثیرگذارترین حامیان سینمای مستقل به شمار می‌رود. ردفورد در طول بیش از شش دهه فعالیت هنری، از بازیگری و کارگردانی تا کنشگری اجتماعی و محیط‌زیستی، همواره در تلاش بود تا مرزهای سینما را جابه‌جا کند و به صدای تازه‌ای برای نسل‌های آینده میدان بدهد.
رابرت ردفورد در طول کارنامه پربار خود دو انقلاب مهم را رقم زد؛ نخست به‌عنوان چهره‌ای کلیدی در «هالیوود نو» دهه ۱۹۶۰ و ۷۰، و سپس به‌عنوان بنیان‌گذار جشنواره ساندنس که جریان سینمای مستقل را متحول کرد.
فیلم «Butch Cassidy and the Sundance Kid» در سال ۱۹۶۹ او را به شهرت جهانی رساند، اما این جشنواره ساندنس بود که جایگاهش را به‌عنوان حامی همیشگی فیلمسازان تثبیت کرد. ردفورد که در سانتامونیکا به دنیا آمد، از همان اوایل نسبت به تغییرات شهری و آلودگی محیط‌زیست دل‌نگران بود و ارتباطی عمیق با طبیعت بکر یوتا پیدا کرد؛ جایی که بعدها خانه، استراحتگاه و مرکز فعالیت‌های سینمایی و فرهنگی او شد.
۱۰ فیلم ماندگار رابرت ردفورد
او در مقام بازیگر طی دهه ۷۰ با آثاری چون «Jeremiah Johnson»، «The Great Gatsby»، «The Candidate» و «All the President’s Men» تصویری تازه از قهرمان آمریکایی خلق کرد؛ قهرمانی که هم رمانتیک بود، هم سیاسی و هم به‌دور از کلیشه‌های پیشین. در همکاری‌های مکرر با «سیدنی پولاک»، از «The Way We Were» تا «Three Days of the Condor» و «Out of Africa»، توانست دامنه بازیگری خود را گسترش دهد و به یکی از پرستاره‌ترین نام‌های هالیوود بدل شود.
اما ردفورد به همین بسنده نکرد. او با فیلم «Ordinary People» (۱۹۸۰) وارد عرصه کارگردانی شد و همان ابتدا جایزه اسکار بهترین کارگردانی را به دست آورد. سپس در ۱۹۸۱ مؤسسه ساندنس را بنیان گذاشت که هدفش تربیت فیلمسازان تازه و فراهم‌کردن محیطی برای رشد صداهای مستقل بود. این مؤسسه و جشنواره‌ای که از دل آن زاده شد، به‌مرور بدل به بزرگ‌ترین پلتفرم سینمای مستقل در آمریکا و جهان شد و فیلمسازانی چون «استیون سودربرگ»، «کوئنتین تارانتینو»، «وس اندرسن»، «رایان کوگلر» و «ریان جانسون» از آن مسیر به سینمای جریان اصلی راه یافتند.
ردفورد در دهه‌های بعدی نیز هم در مقام بازیگر و هم به‌عنوان فعال اجتماعی حضوری پررنگ داشت. از نقش‌آفرینی ماندگار در «All Is Lost» تا حمایت از آثار محیط‌زیستی مانند «An Inconvenient Truth»، او نشان داد که هنر و مسئولیت اجتماعی را می‌توان در کنار هم پیش برد.
میراث رابرت ردفورد فراتر از فیلم‌ها و نقش‌های به‌یادماندنی‌اش است. او با ساندنس به سینما معنایی تازه بخشید: جایی برای کشف استعدادها، برای روایت داستان‌هایی که استودیوهای بزرگ نادیده می‌گرفتند و برای تأکید بر قدرت سینما به‌عنوان ابزاری برای تغییر. اگرچه او دیگر در میان ما نیست، اما ردپای او در مسیر سینمای مستقل و در خاطره نسل‌های عاشق سینما جاودانه خواهد ماند.
نویسنده: نسرین پورمند
