تماشای فیلم در سینما دیگر تنها به پرده و صندلی محدود نمی‌شود؛ فرمت‌های متنوع نمایش، تجربه بیننده را از تصویر و صدا تا حس حضور در صحنه تغییر داده‌اند.
چارسو پرس: سینما در طول تاریخ خود همواره به دنبال ارائه تجربه‌ای فراتر از واقعیت بوده است و فرمت‌های نمایش فیلم نقشی کلیدی در این مسیر ایفا کرده‌اند. امروزه مخاطبان با انتخاب‌های متنوعی روبه‌رو هستند که هرکدام کیفیت تصویر، زاویه دید، رنگ و صدا را به شیوه‌ای متفاوت ارائه می‌دهند.

یکی از قدیمی‌ترین و کلاسیک‌ترین فرمت‌ها، 35 میلی‌متری استاندارد است که همچنان در برخی سینماهای جهان مورد استفاده قرار می‌گیرد. این فرمت، با نسبت تصویر ۱.۸۵:۱ یا ۲.۳۵:۱، استاندارد صنعت فیلم‌سازی را تعیین کرده و برای اکثر اکران‌های معمولی مناسب است. کیفیت تصویر در این فرمت به اندازه فرمت‌های بزرگ‌تر نیست، اما تجربه کلاسیک و سینمایی آن همچنان برای بسیاری از بینندگان جذاب است.

فرمت VistaVision یکی از نوآوری‌های دهه ۱۹۵۰ است که توسط پارامونت پیکچرز توسعه یافت. در این فرمت، نگاتیو ۳۵ میلی‌متری به صورت افقی از دوربین عبور می‌کند و هر فریم بزرگ‌تر و با وضوح بالاتری ثبت می‌شود. به دلیل کیفیت بالای تصویر و گستردگی رنگ، VistaVision برای فیلم‌های پرجزئیات و صحنه‌های چشم‌نواز بسیار مناسب است. از جمله آثار کلاسیک در این فرمت می‌توان به «جست‌وجوگران» جان فورد و «ده فرمان» سسیل بی. دمیل اشاره کرد.

IMAX یکی از محبوب‌ترین فرمت‌های نمایش فیلم در سینماهای مدرن است که چند سطح مختلف دارد. در IMAX 70 میلی‌متری، فیلم به صورت افقی ثبت شده و نسبت تصویر ۱.۴۳:۱ تقریباً مشابه VistaVision است. این فرمت به دلیل ابعاد بزرگ هر فریم و وضوح فوق‌العاده، تجربه‌ای نزدیک به حضور واقعی در صحنه را ارائه می‌دهد. حتی نسخه‌های دیجیتال IMAX با پروژکتورهای لیزری، نسبت تصویر گسترده و کیفیت صدای استریو پیشرفته را حفظ می‌کنند.

فرمت‌های Dolby Cinema و Dolby Vision تجربه‌ای مدرن از سینما را به بینندگان ارائه می‌دهند. در این فرمت‌ها، تصویری با رنگ‌های غنی، کنتراست بالا و عمق بیشتر نمایش داده می‌شود و با فناوری HDR، جزییات سایه‌ها و نورها به صورت دقیق‌تر به چشم مخاطب می‌آید. صدا در Dolby Atmos نیز سه‌بعدی و فراگیر است، به‌گونه‌ای که حس می‌کنید صحنه‌های فیلم شما را احاطه کرده‌اند.

برای علاقه‌مندان به تجربه حرکتی و تعاملی، فرمت‌های 4DX و MX4D وجود دارد. در این سالن‌ها، صندلی‌ها با حرکت‌های روی پرده هماهنگ شده‌اند، صدا و تصویر با لرزش‌ها و حرکات صندلی ترکیب می‌شود و بیننده می‌تواند هنگام تعقیب و گریز یا صحنه‌های اکشن، حس واقعی حضور در صحنه را تجربه کند. هرچند این فرمت‌ها معمولاً شامل افکت‌های آب و باد نمی‌شوند، اما تجربه‌ای هیجان‌انگیز و متفاوت از سینما ارائه می‌دهند.

نسخه‌های 70 میلی‌متری و نسخه‌های خاص VistaVision و IMAX محدود به تعداد کمی سالن در سراسر جهان هستند و به همین دلیل برای علاقه‌مندان به تجربه‌های لوکس و با کیفیت تصویری بالا، گزینه‌ای جذاب به شمار می‌آیند. برخی فیلم‌ها حتی در چند فرمت مختلف اکران می‌شوند تا مخاطب بتواند تجربه متفاوتی از همان اثر سینمایی داشته باشد.

انتخاب فرمت مناسب برای تماشای فیلم، نه تنها کیفیت بصری و صوتی اثر را تحت تاثیر قرار می‌دهد، بلکه شدت احساسات و میزان درگیر شدن مخاطب با داستان را نیز تغییر می‌دهد. به عنوان مثال، تماشای فیلمی اکشن در 4DX یا IMAX باعث می‌شود مخاطب بیشترین حس هیجان و حضور در صحنه را تجربه کند، در حالی که نسخه دیجیتال معمولی ممکن است بیشتر روی داستان و دیالوگ‌ها تمرکز داشته باشد.

در نهایت، آگاهی از تفاوت فرمت‌ها و امکانات هر سالن سینما به مخاطب کمک می‌کند تا تجربه‌ای مطابق با سلیقه و انتظارات خود داشته باشد. چه به دنبال کیفیت تصویر و رنگ غنی هستید، چه حس واقعی حضور در صحنه و هیجان حرکت، سینما امروز فراتر از پرده و صندلی است و فرمت‌های متنوع، کلید تجربه‌ای متفاوت و به‌یادماندنی برای هر تماشاگر هستند.


نویسنده: خسرو خالقی