چارسو پرس: مایکل مان، کارگردان آمریکایی متولد شیکاگو، پس از فارغ‌التحصیلی از مدرسه فیلم لندن در سال ۱۹۶۷، مسیرش را از ادبیات به سینما تغییر داد. جرقه این تصمیم با تماشای فیلم «Dr. Strangelove» از «استنلی کوبریک» زده شد.
او نخستین تجربه حرفه‌ای خود را در پاریس و در میانه شورش‌های دانشجویی سال ۱۹۶۸ آغاز کرد. مان با شعار معروف معترضان «دوربین بردار و به خیابان بیا»، وارد میدان شد و موفق شد گفت‌وگوهایی اختصاصی با رهبران دانشجویی از جمله «دنیل کوهن-بندیت» و «آلن ژیسمر» ضبط کند. نتیجه، مستندی با عنوان «Insurrection» بود که از شبکه NBC پخش شد و بعدها نسخه کوتاه‌تر آن با نام «Jaunpuri» در جشنواره کن ۱۹۷۱ نمایش داده شد.
ده سال بعد، مان دوباره به کن بازگشت تا نخستین فیلم سینمایی خود، «Thief»، را در بخش مسابقه جهانی به نمایش بگذارد. او در آن زمان هم‌زمان دو اثر اکران‌شده داشت: «The Jericho Mile» و «Thief» — اتفاقی نادر برای فیلمسازی در ابتدای مسیر حرفه‌ای‌اش.
تقدیر در جشنواره لومیر
در جشنواره امسال لومیر به میزبانی «تیری فرمو»، تمام ۱۲ فیلم بلند مایکل مان از جمله «Heat»، «The Insider»، «The Last of the Mohicans» و حتی اپیزود پایلوت سریال «Tokyo Vice» روی پرده رفتند. همچنین مستند «The Jericho Mile» که در زندان فولسوم فیلم‌برداری شده و از زندانیان واقعی به‌عنوان بازیگر استفاده می‌کند، در بخش ویژه جشنواره به نمایش درآمد.
مان می‌گوید:
«هوش و استعداد انسانی با محدود کردن فضا از بین نمی‌رود، بلکه برعکس، قوی‌تر می‌شود. یکی از زندانیان بعد از نیم‌ساعت گفت‌وگو اصول میزانسن و دکوپاژ را کامل فهمیده بود.»
او توضیح می‌دهد که برای چند زندانی مجوز رسمی بازیگری (Taft-Hartley) گرفت تا دستمزد طبق استاندارد صنف بازیگران (SAG) دریافت کنند، به‌جای چند سنت در ساعت برای کارهای یدی در زندان. تنها شرط این بود که بین سه باند زندان جنگ نژادی درنگیرد.
وسواس در اصالت و واقع‌گرایی
مایکل مان واقعیت را سرچشمه الهام می‌داند:
«من سراغ واقعیت می‌روم، چون غنا آنجاست؛ در آدم‌های واقعی، موقعیت‌های واقعی و طوفان‌های احساسی واقعی. آن چیزهایی را پیدا می‌کنم که نمی‌شود ساخت.»
در فیلم تاریخی «The Last of the Mohicans»، او تا جزئی‌ترین سطح دقت کرد — از دکور و لباس دوره ۱۷۵۷ تا موسیقی مورد علاقه دختران اشراف‌زاده لندن (از جمله آثار هندل).
در فیلم «The Insider»، الهام اصلی دوستی او با «لاول برگمن» بود، تهیه‌کننده برنامه «60 Minutes» که با افشای فساد صنعت دخانیات، بحران بزرگی برای شبکه CBS رقم زد. مان می‌گوید این پروژه برایش فرصتی بود تا از نزدیک «وجدان در برابر قدرت» را درک کند.
خلق واقعیت در آثار جنایی؛ از «Thief» تا «Heat»
مایکل مان در مسیر ساخت فیلم‌های جنایی، ارتباط نزدیکی با دنیای واقعی مجرمان و پلیس‌ها داشته است. در «Thief»، او «جان سانتوچی» ـ سارق واقعی شیکاگویی ـ را در نقش پلیس فاسد بازی داد و حتی از ابزارهای واقعی سرقت او در صحنه‌ها استفاده کرد. مان می‌گوید:
«در فیلم من هیچ وسیله‌ای تزئینی نبود، همه واقعی بودند؛ حتی مشعل برش‌کاری مخصوص خودش.»
الهام فیلم «Heat» نیز از زندگی واقعی «چاک آدامسون»، افسر پلیس شیکاگو، گرفته شده است؛ کسی که با یک سارق حرفه‌ای به نام «نیل مک‌کالی» سر میز قهوه نشست و در نهایت در تیراندازی او را کشت. همان دیدار بعدها الهام‌بخش سکانس مشهور گفت‌وگوی «آل پاچینو» و «رابرت دنیرو» در فیلم شد.
مان درباره رابطه پیچیده میان پلیس و تبهکار می‌گوید:
«آنها همدیگر را درک می‌کردند. احترام متقابل داشتند، اما در نهایت می‌دانستند فقط یکی زنده از این بازی بیرون می‌آید.»
نگاه انسانی و وسوسه برای ادامه «Heat»
«Heat» از نظر بسیاری، نقطه اوج کار مایکل مان است — فیلمی با ساختاری عظیم، شخصیت‌پردازی دقیق و درامی انفجاری. مان می‌گوید:
«می‌خواستم دنیایی بسازم که در آن حتی فرعی‌ترین شخصیت‌ها زندگی و گذشته‌ای واقعی داشته باشند.»
او اکنون در حال آماده‌سازی دنباله رسمی با عنوان «Heat 2» است که براساس رمان خودش ساخته خواهد شد. شخصیت «کریس شیهِرلیس» با بازی «ول کیلمر» محور اصلی داستان است و گفته می‌شود «لئوناردو دی‌کاپریو» برای ایفای نقش او در نظر گرفته شده است.
برای مایکل مان، دوربین همیشه در جست‌وجوی حقیقت است. همان‌طور که خودش می‌گوید:
«وقتی می‌گویم اکشن، منظورم واقعیت است.»
نویسنده: اعظم خالقی
