چارسو پرس: در سال‌هایی که بحث تنوع در اسکار بیشتر بر بازیگران متمرکز بود، حالا تغییر بزرگ در جایی دیگر رخ می‌دهد: پشت دوربین. امسال رقابت بهترین کارگردانی با حضور فیلمسازانی از ژانرها، ملیت‌ها و نسل‌های مختلف، می‌تواند نقطه عطفی برای آکادمی باشد؛ نقطه‌ای که نشان می‌دهد سینما دیگر محدود به روایت‌های کلاسیک و نگاه‌های تکراری نیست.
برای دهه‌ها، بحث تنوع در فصل جوایز عمدتاً روی بازیگران متمرکز بود؛ اینکه چه چهره‌هایی نامزد می‌شوند و چه کسانی نادیده گرفته می‌شوند. اما امسال مهم‌ترین تغییر در پشت صحنه اتفاق می‌افتد: در رقابت بهترین کارگردانی.
رقابتی که پیش‌رو است ممکن است یکی از فراگیرترین، جهانی‌ترین و ژانری‌ترین ترکیب‌های تاریخ آکادمی را رقم بزند؛ ترکیبی که مرزها را جابه‌جا می‌کند و رویکرد جدیدی از نمایندگی در سینما را نشان می‌دهد.
در یک نگاه تاریخی، اسکار پیش از این نیز دوره‌هایی از تنوع را تجربه کرده بود؛ به‌ویژه در دهه ۲۰۱۰ که سه فیلمساز مکزیکی، آلفونسو کوارون، الخاندرو ایناریتو و گیرمو دل‌تورو، پنج بار جایزه بهترین کارگردانی را از آن خود کردند. اما وضعیت امسال بسیار متکثرتر و کمتر متمرکز بر یک جریان واحد است.
با این حال، یک نام بیش از همه در مرکز توجه قرار دارد: پل توماس اندرسون. او با اثر حماسی دوران جنگ داخلی آمریکا، «نبردی پس از نبرد دیگر»، شانس بالایی برای کسب نخستین اسکار خود دارد. یک کارگزار باتجربه هالیوود می‌گوید:
«برای شکست دادن موج حمایتی که پشت PTA شکل گرفته، باید اتفاق بزرگی بیفتد. مثلاً پیروزی اولین کارگردان سیاه‌پوست مثل رایان کوگلر یا اولین برد دوم یک زن؛ کسی که پیش از این نخستین زن رنگین‌پوست برنده کارگردانی بوده است.»
بازگشت نام‌های بزرگ
کلویی ژائو، نخستین زن رنگین‌پوست که اسکار بهترین کارگردانی را برای «سرزمین آواره‌ها» دریافت کرد، امسال با اقتباس ادبی «هامنت» بازمی‌گردد.
رایان کوگلر نیز با فیلم ترسناک-ژانرگرا «گناهکاران» دامنه سینمایی خود را گسترش داده است.
حضور پررنگ کارگردانان زن
چندین فیلمساز زن مطرح وارد رقابت شده‌اند:
کاترین بیگلو با تریلر هسته‌ای «خانه‌ای از دینامیت»
کاوثر بن‌هانیه با درام دردناک «صدای هند رجب»، که می‌تواند او را به نخستین زن عرب نامزد کارگردانی تبدیل کند
مونا فاستوُلد با موزیکال مذهبی-تاریخی «وصیت‌نامه آن لی»
فیلمسازان بین‌المللی
فراتر از مرزها، مجموعه‌ای از کارگردانان جهانی نیز شانس حضور دارند:
جعفر پناهی با درام انتقادی-انتقامی «این فقط یک حادثه بود»
کِلبر مندونسا فیلیو از برزیل با «مامور مخفی»
پارک چان‌ووک از کره‌جنوبی با کمدی-درام «هیچ انتخاب دیگری نبود»
تنوع ژانری بی‌سابقه
این فصل تنها جهانی نیست؛ ژانرها نیز دامنه وسیعی را نمایندگی می‌کنند:
جیمز کامرون با بلاک‌باستر «آواتار: آتش و خاکستر»
جان ام. چو با «ویکد: برای همیشه» که می‌تواند جایگاه موزیکال‌ها را در اسکار احیا کند
یورگوس لانتیموس با «بوگونیا»
گیرمو دل‌تورو با «فرانکشتاین» نسخه‌ای متفاوت و جسورانه از کلاسیک ادبیات
رایان کوگلر با «گناهکاران» در مرز میان ترس و درام اجتماعی
تغییر نسل در کارگردانی
نسل جوان نیز وارد رقابت است.
جاش سفدی با کمدی پرهیجان «مِستی سوپریم» شاید بتواند تیموتی شالامی را به جمع برندگان اسکار بیاورد.
یک استراتژیست فصل جوایز می‌گوید:
«سال بسیار سختی است. کاش ده جایگاه برای نامزدهای کارگردانی وجود داشت.»
اما نکته مهم این دوره، تیک‌زدن «سهمیه تنوع» نیست. موضوع، ظهور واقعی و گسترده فیلمسازانی است که از فرهنگ‌ها، دیدگاه‌ها و سنت‌های متفاوت آمده‌اند و تصویری واقعی‌تر از سینمای جهان را ارائه می‌دهند. اسکاری که در راه است، شاید اولین دوره‌ای باشد که دیگر هیچ مرزی برای یک «فیلم اسکاری» وجود ندارد.
منبع: variety
نویسنده: اعظم خالقی
