ژانر علمی-تخیلی همواره فیلم‌هایی فراموش‌نشدنی و شاخص را به سینما هدیه داده است؛ از ماجراجویی‌های هیجان‌انگیز تا درام‌های فلسفی عمیق. اما برخی از این آثار، با وجود کیفیت فنی و داستانی، نظرات متفاوت و حتی متضادی از منتقدان و مخاطبان دریافت کرده‌اند. در این مطلب، ۸ فیلم علمی-تخیلی بحث‌برانگیز و جنجالی تاریخ سینما را بررسی می‌کنیم و دلایل متفاوت بودن واکنش‌ها را تحلیل می‌کنیم.
«سال 2024 برای ژانر علمی-تخیلی به بهترین شکل سپری شد و تعدادی از بهترین فیلم‌های سال‌های اخیر روی پرده رفتند. دورانی وجود داشت که این ژانر، محبوبیت عمومی نداشت و مهجور بود اما حالا سریال‌های تلویزیونی، بازی‌های ویدیویی و البته فیلم‌های علمی-تخیلی بیشترین طرفداران را دارند. در سالی که گذشت، هم فرنچایزهای بزرگ موفق عمل کردند و هم شاهد چند فیلم مستقل تفکربرانگیز بودیم که با ایده‌های خلاقانه وارد میدان شدند.»
ژانر علمی-تخیلی یکی از محبوب‌ترین ژانرهای دنیای ادبیات و سینما است. برای مثال، «جنگ ستارگان» (Star Wars) اکنون دهه‌هاست که یکی از پرطرفدارترین فرنچایزهای سینما به شمار می‌آید و چندین نسخه‌ی آن هنوز هم از فیلم‌های بی‌نقص سینمای علمی-تخیلی به شمار می‌آیند.
در این رتبه‌بندی ابتدا چند فیلم هنری علمی-تخیلی مدرن را معرفی می‌کنیم و در انتها به سراغ کلاسیک‌های همیشگی می‌رویم.
فیلم‌های علمی-تخیلی گونه‌ها و ساب‌ژآنرهای فراوانی دارند. فارغ از مباحث ژانری، از لحاظ ابعاد و ساختار نیز با یکدیگر متفاوت‌اند. گاهی اوقات به تماشای یک فیلم علمی-تخیلی بیگ پروداکشن و به‌شدت پرهزینه می‌نشینیم که به معنای واقعی کلمه هوش از سرمان می‌برد و در مواقعی نظاره‌گر آثار تجربی و کم‌هزینه‌ای هستیم که با ایده‌ها و کانسپت درخشان‌شان شمایلی از آینده را به‌تصویر می‌کشند. اما چیزی که به‌نوعی در هر فیلم علمی-تخیلی کلاسیک و مدرنی وجود دارد، تاثیر پیشرفت علم بر جوامع حقیقی یا خیالی‌ست.
فضا مکانی وسیع، سرد و بدون لطافت و مهمان‌نوازی است که برای بسیاری از فیلمسازان نمادی از شکل نهایی تنهایی است. غالباً قهرمانان فیلم های علمی تخیلی، به تنهایی یا در یک گروه، خود را در موقعیت رابینسون کروزو می‌یابند. این یعنی آنها در فضاهای وسیع کهکشانی بدون ارتباط و امید به نجات گم می‌شوند.
فیلم‌های علمی-تخیلی نیمه‌ی دوم قرن بیستم همیشه مملو از اشارات و ارجاعات گوناگون به ناسا بوده‌اند. این جریان نه تنها در فیلم‌های پرهزینه‌ی آمریکایی، که در تولیدات سایر نقاط جهان نیز وجود دارد. این نهاد معروف ایالات متحده به بخش جدایی ناپذیری از فرهنگ عامه تبدیل شده که اخبار و گاه تئوری‌هایی منتسب به آن در بسیاری از اقتباس‌های سینمایی دیده می‌شوند. اما آیا تا حالا به این فکر کرده‌اید که این فیلم‌ها تا چه حد واقعیت دارند و کدام یک از این آثار می‌تواند یک فیلم علمی-تخیلی برتر از نظر ناسا به حساب بیاید؟
۱۰ مورد از بهترین فیلم‌هایی که ایده آنها مشابه ایده «بیگانه» است و از فیلم اسکات الهام گرفته‌اند در فهرست پیش رو معرفی شده‌اند. با وجود اینکه تعداد کمی از این فیلم‌ها می‌توانند در حد و اندازه «بیگانه» به حساب بیایند، اما برای کسانی که عاشق ژانر علمی-تخیلی وحشت شده‌اند، یک فیلم علمی-تخیلی شبیه بیگانه همان لذت «بیگانه» را خواهد داشت.
ژانر علمی-تخیلی به راحتی می‌تواند عناصر ژانرهای دیگر را در خود جذب کند؛ به عنوان نمونه فیلم‌های بسیاری هستند که هم ترسناک محسوب می‌شوند و از خصوصیات سینمای علمی-تخیلی بهره می‌برند یا حتی مانند فیلمی چون «بیگانه‌ها» به کارگردانی جیمز کامرون که در همین فهرست حضور دارد، هم علمی-تخیلی هستند، هم ترسناک و هم جنگی. این گستره‌ی وسیع باعث شده که فیلمسازان مختلفی، با دیدگاه‌های کاملا متفاوت سراغ این ژانر بروند و از مرزهای بی‌انتهایش استفاده و قصه‌ی خود را تعریف کنند.
به تازگی شاهد اکران «اوپنهایمر» آخرین فیلم کریستوفر نولان بودیم که به خاطر سوژه بحث‌برانگیزش سر و صدای زیادی به پا کرده است. احتمالاً جز «اوپنهایمر»، ریاضیدانی که او را پدر بمب اتمی می‌دانند، چند عنوان دیگری را که در این فهرست معرفی شده‌اند بشناسید.
