فیلم کینگ کونگ؛ اولین بلاک‌باستر واقعی تاریخ سینما

چارسو پرس: فیلم کینگ کونگ سال‌ها پیش از شاهکار استیون اسپیلبرگ، یعنی آرواره‌ها (Jaws) ساخته شد، اما بسیاری از پژوهشگران سینما معتقدند این فیلم ۱۹۳۳، نخستین بلاک‌باستر واقعی تاریخ سینما است. اگرچه سال‌هاست آرواره‌ها به‌عنوان «اولین بلاک‌باستر تابستانی» شناخته می‌شود، اما نگاهی دقیق‌تر به تاریخ نشان می‌دهد که فیلم کینگ کونگ نه تنها زودتر آمده، بلکه شالوده بسیاری از فیلم‌های هیولایی قرن بیستم را بنا کرده است.

این فیلم، ۴۲ سال بزرگ‌تر از آرواره‌ها، هنر استاپ‌موشن را متحول کرد و سینما را به یک پدیده عظیم و تماشایی تبدیل ساخت. کینگ کونگ، باوجود اینکه منشأ هیولای خود را از دریا نگرفته، اما سلطه‌ای بی‌رقیب در گیشه و تأثیری ماندگار بر تاریخ سینما بر جای گذاشت؛ تأثیری که تقریباً یک قرن بعد نیز حس می‌شود.

در حالی که عموماً درباره جلوه‌های بصری و جاه‌طلبی سازندگان فیلم کینگ کونگ صحبت شده، نقش آن در دگرگون کردن رابطه تماشاگر با سینما کمتر مورد توجه قرار گرفته است. اکنون با مرور تاریخ، می‌توان فهمید این شاهکار دهه ۳۰ چگونه سینما را از یک سرگرمی ساده به یک پدیده تماشایی و پرهیجان تبدیل کرد.

فیلم کینگ کونگ؛ اولین فیلم هیولایی در مقیاسی چنین عظیم

پیش از فیلم کینگ کونگ، سینما آثار هیولایی و استاپ‌موشن کم نداشت؛ از «فرانکنشتاین» گرفته تا فیلم «دنیای گمشده» محصول ۱۹۲۵. اما هیچ‌یک به اندازه کینگ کونگ تماشاگران را شوکه نکردند. این فیلم دنیای وحشی جزیره اسکال و خیابان‌های شلوغ نیویورک را به صحنه حضور هیولایی غول‌پیکر تبدیل کرد که مشابهش در تاریخ ندیده بودند.

این موفقیت حاصل تخیل بلندپروازانه مریان سی. کوپر، نویسنده و کارگردان فیلم، بود که ابتدا صحنه نبرد کونگ بر فراز امپایر استیت را تصور کرد و سپس داستان را از همان‌جا ساخت. در مقایسه با دیگر جلوه‌های ویژه زمان خود، فیلم کینگ کونگ چنان خارق‌العاده بود که مفهوم «نمایش عظیم سینمایی» را معنای تازه‌ای بخشید.

با بودجه‌ای حدود ۶۷۰ هزار دلار از سوی RKO، این فیلم در مارس ۱۹۳۳ به نمایش درآمد و رکوردهای متعددی را شکست. استقبال گسترده از این فیلم حتی باعث شد «پسر کینگ کونگ» همان سال ساخته و اکران شود. این تب‌وتاب، پیش‌درآمدی برای پدیده‌ای بود که بعدها با نام بلاک‌باستر شناخته شد.

اخبار سینمای جهان

رکوردشکنی فیلم کینگ کونگ در گیشه سال ۱۹۳۳

سال ۱۹۳۳ مقطع حساسی در تاریخ آمریکا بود: آغاز دوره ریاست‌جمهوری روزولت، پایان ممنوعیت الکل و اکران فیلم کینگ کونگ که به‌نوعی آغاز «پیش‌بلوک‌باستر» محسوب می‌شود. این فیلم در سالن‌های Radio City Music Hall و RKO Roxy در نیویورک با استقبال عظیم روبه‌رو شد و تنها در سال نخست حدود ۲.۴ میلیون دلار درآمد کسب کرد؛ رقمی شگفت‌انگیز برای آن دوره.

حتی در افتتاحیه، فیلم کینگ کونگ توانست تنها با نمایش در دو سالن سینما، حدود ۹۰ هزار دلار بفروشد؛ موفقیتی بی‌نظیر در دوران رکود اقتصادی بزرگ آمریکا.

اما اهمیت واقعی فیلم در رکوردهای حضور تماشاگران بود. آگهی‌های سراسر کشور، ازدحام سالن‌ها را به‌عنوان دلیلی برای دیدن فیلم تبلیغ می‌کردند. این تجربه جمعی، سنگ بنای مفهوم «فیلم رویدادی» را گذاشت؛ فیلمی که مردم را جمع می‌کند تا با هم یک پدیده خارق‌العاده را ببینند.

چرا فیلم کینگ کونگ همچنان معیار فیلم‌های هیولایی محسوب می‌شود؟

در دهه گذشته، با بازسازی «گودزیلا» در ۲۰۱۴ و آثاری مانند «کینگ کونگ: جزیره جمجمه»، «گودزیلا منهای یک» و «گودزیلا علیه کونگ»، ژانر فیلم‌های هیولایی دوباره محبوب شد. اما حتی این آثار مدرن نیز به‌نوعی وام‌دار فیلم کینگ کونگ هستند.

پیش از انتشار کینگ کونگ، سینما مملو از فیلم‌های دیالوگ‌محور بود و تماشاگران تشنه یک تجربه عظیم و بصری بودند. فیلم کینگ کونگ با ارائه هیجانی بی‌سابقه و تصویری عظیم از خشونت و هیولا، موج تازه‌ای از سینما را شکل داد؛ سینمایی که «تماشا» در آن از داستان مهم‌تر بود.

این رویکرد بعدها الهام‌بخش موج بلاک‌باسترهای دهه‌های پایانی قرن بیستم شد؛ فیلم‌هایی پر از جلوه‌های ویژه، هیولاهای عظیم و نابودی گسترده شهرها، سبکی که امثال استیون اسپیلبرگ و رولند امریش پدرخوانده‌های آن هستند.

و همه این مسیر با فیلم کینگ کونگ آغاز شد.