هرچند نمی‌شود فیلم «مارتین ایدن» را ادای دینی به جایگاه «هربرت اسپنسر» و نظریاتش دانست. اما شخصیت مارتین و سرگذشتش، به روشنی چالش‌های موجود در کشف واقعیت و پیداکردن راهی برای توقف بهره‌کشی از نیروی ضعیف جامعه توسط ابزارهای مدرن امروز را مطرح می‌کند؛ چالشی که با گذشت سالیان دراز و انبوه نظریات علمی و جامعه‌شناسانه، سردرگمی متفکران اجتماعی در برابر واقعیت‌های موجود و ناتوانی دستگاه‌های فکری حاکم را در جهت کسب هویتی انسان‌دوستانه نشان می‌دهد.
