سرقت ادبی در تئاتر ایران زیاد شده است

پایگاه خبری تئاتر: نشست «اقتباس یا انهدام» توسط کانون نمایشنامه نویسان خانه تئاتر و با حضور هنرمندانی چون محمدرضا خاکی، حمیدرضا نعیمی، مسعود دلخواه، ایرج راد، رضا سرور، میلاد اکبرنژاد و فارس باقری در سالن امیرخانی خانه هنرمندان ایران برگزار شد. در ابتدای این نشست محمدرضا خاکی به عنوان یکی از سخنرانان در خصوص مبحث اقتباس در تئاتر ایران، اظهار کرد: همه ما خواهان این هستیم که تئاتر خوبی داشته باشیم تا بتوانیم فرهنگ تئاتری را شکل دهیم. ما امروز با کمیت قابل توجهی از آدم های علاقه مند و دانشجویان تئاتر مواجه هستیم.

وی ادامه داد: وقتی کمیت بالا می رود، کیفیت پایین می آید. ما در عرصه تولید تئاتر نقصان متن و نمایشنامه داریم. فکر می کنم دراماتورژی مادرزاد باعث شده تا شاهد نمایش هایی باشیم که در آنها فکری وجود ندارد. متأسفانه دست و پای نمایشنامه های مطرح جهانی در صحنه های تئاتر ایران به دلیل همین فکر نشدن و دراماتورژی مادرزاد، زده شده است.

سپس حمیدرضا نعیمی نیز به ایراد سخنانی درباره مبحث اقتباس در تئاتر ایران پرداخت و گفت: بحث اجرای نمایشنامه های خارجی در ایران موافقان و مخالفانی دارد و همیشه این موضوع مطرح می شود که اجرای نمایشنامه های خارجی به تئاتر ایران و جریان تئاتر ملی ما ضربه می زند. از این رو بحث اقتباس نیز به همین گونه است، خیلی ها اقتباس را ضربه به اصل اثر می دانند و برخی نیز معتقد هستند که نمایشنامه اقتباسی بیانگر این است که کفگیر نمایشنامه نویسان ما به ته دیگ خورده است.

وی افزود: من از کارگردان های جوان تئاتر یک پرسش می کنم و آن این است که چرا یک نمایشنامه را انتخاب و کار می کنند؟ بسیاری از کارگردان ها از پاسخ به این پرسش عاجز هستند. ضرورت برخی اقتباس ها در تئاتر ایران چیست؟ ما ضرورت اقتباس را فراموش کرده ایم. مگر اثر اولیه چه مشکلی دارد که اثر ثانویه را خلق می کنیم؟ اقتباس با ذات تئاتر وجود دارد ولی از آنجایی که ما تئاتری نهایت ۱۲۰ ساله داریم و هنوز درام نویسی را هم درست یاد نگرفته ایم، نمی توانیم توقع و انتظار بالایی در زمینه اقتباس داشته باشیم.

این نمایشنامه نویس و کارگردان تئاتر ایران اظهار کرد: ما اول باید خود را به عنوان درام نویس ثابت کنیم و بعد به سراغ اقتباس برویم. دانشگاه های ما در زمینه آموزش درام نویسی درست کار نمی کنند.

خاکی در ادامه سخنان نعیمی، یادآور شد: من معتقدم الان ما بهترین درام نویسی را داریم و متأسفم که آثار استاد بیضایی را نخوانده ایم. امروز مرز بین کارگردانی، بازیگر و نمایشنامه نویسی مشخص نیست. معتقدم ما در تئاترمان با آسیبی امروزی مواجه هستیم. آداپتاسیون یا اقتباس یعنی گسترده کردن ایده متن در ذهن مخاطب و این کار کارگردان است. آیا ما این کار را کرده ایم؟

این مدرس و پژوهشگر تئاتر معتقد است که ما میراث تئاتری و فرهنگی خود را فراموش کرده ایم و راحت طلبی، زحمت نکشیدن و نگاه نکردن به جدیت تئاتر، ما را به این روز رسانده است.

وی تأکید کرد: ما به زحمت کشیده شده توسط درام نویسان و مترجمان بی احترامی می کنیم. ما اصلا درباره تئاترمان با هم گفتگو نمی کنیم. به این فکر نمی کنیم که چرا نمایشنامه های بهترین نمایشنامه نویس ما روی صحنه دیده نمی شود. تئاتر خوب می تواند ترافیک را هم خوب کند، مهم این است که تئاتر خوب کار شود. در یک نابسامانی به سر می بریم و روی صحنه های ما هر کاری اجرا می شود. در تئاتر ما به لحاظ فکری چه چیزی تولید می شود؟

خاکی ادامه داد: مدیریت و برنامه ریزی تئاتر ما باعث سرخوردگی نیروهای جوان می شود. نمایش برای شکل گرفتن نیاز به زمان دارد ولی امروز ما نمایش های ۱ یا ۲ هفته ای تولید می کنیم. ما نیازمند فکر کردن هستیم.

این کارگردان تئاتر تصریح کرد: چیزی که الان به عنوان آداپتاسیون در تئاتر ایران وجود دارد، سرقت ادبی است.

در ادامه نعیمی نیز با بیان اینکه ما در نمایشنامه نویسی ایران مشکل طرح، ایده و اندیشه نداریم بلکه آنچه نیاز داریم تکنیک است، یادآور شد: گویا نوشتن هنر ارزانی شده است زیرا وقتی جشنواره ای مانند تئاتر فجر فراخوان منتشر می کند و می گوید که متون اورجینال می توانند در جشنواره شرکت کنند، ما شاهد ارائه ۸۰۰ نمایشنامه هستیم.

وی افزود: نمایشنامه نویسان ما خیلی تلاش کرده اند. متأسفانه هنرمندان عرصه های مختلف هیچ ارتباطی با هم نداریم. اگر بزرگان دانش خود را به ما منتقل نکنند نباید توقع داشته باشند که ما هم آثار و نمایشنامه های شان را درک کنیم.

کارگردان نمایش «سقراط» معتقد است که یک کارگردان باید درام را بشناسد. وی اظهار کرد: فکر نمی کنم اگر کارگردانی بخشی از نمایشنامه شکسپیر را حذف و آن اثر را اجرا کند، بتوان گفت که اثر را مثله کرده است. کارگردان باید به عنوان مؤلف دوم دست به قلم ببرد و در مبحث اقتباس شرکت کند.

در بخش دیگری از نشست «اقتباس یا انهدام»، مسعود دلخواه مدرس و کارگردان تئاتر نیز به ایراد سخنانی در این زمینه پرداخت و گفت: ما نمی دانیم تعریف اقتباس و تفاوتش با دراماتورژی چیست. مهم این است که چه کسی صلاحیت دارد تا در کار دیگران دست ببرد. ما در مقوله اقتباس با ۲ بخش اقتباس فرهنگی و اقتباس رسانه ای مواجه هستیم مثلا کاری که کوروساوا با آثار شکسپیر در سینمای ژاپن انجام داد نمونه ای از یک اقتباس کامل است یعنی هم شامل اقتباس فرهنگی است و هم اقتباس رسانه ای یعنی اقتباس از مدیومی به مدیومی دیگر.

وی یادآور شد: اقتباس یعنی یک اثر اورجینال را با شرایط نوین تطبیق دهیم.

کارگردان نمایش «بیگانه» توضیح داد: بین بازخوانی، بازنویسی، الهام از، بر اساس و اقتباس تفاوت هایی وجود دارد که متأسفانه در تئاتر ایران به آن ها توجه نمی شود در صورتیکه ما باید این ها را از هم تفکیک کنیم.

دلخواه تأکید کرد: متأسفانه در بسیاری از پوستر اجراهای نسل جوان اسم نویسنده و یا مترجم دیده نمی شود. این سرقت ادبی در تئاتر ما مدام اتفاق می افتد. متأسفانه ما به جای اقتباس، در انهدام تخصص بیشتری داریم.



 

صفحه رسمی سایت خبری تئاتر در تلگرام

https://telegram.me/onlytheater

اخبار تئاتر:

«توفان» در دانشکده هنر

ترجمه‌ ایتالیایی دو نمایش‌نامه‌ ایرانی با مقدمه ای از ابراهیم گلستان

مسعود دلخواه: امنیت جامعه هنری در دولت یازدهم ارتقا یافت

نمایشنامه «بینگو صحنه‌هایی از پول و مرگ» منتشر شد

تمدید مهلت ارسال آثار به دبیرخانه انتخاب آثار برتر ادبیات نمایشی

بازیگران و عوامل «هملت، تهران ۲۰۱۷» معرفی شدند

نمایش "دیگری" به روایت بهاره رهنما

"روزن" در استکهلم به روی صحنه رفت

کاندیداهای نهایی بخش پژوهش تئاتر دانشگاهی اعلام شد

مجید مظفری با نماینده ملت در ایرانشهر

مریم کاظمی: ترجمه ای جدید از یک نمایشنامه مشهورکمدی را روی صحنه می برم

«شماعی‌زاده» در تئا‌تر باران روی صحنه می‌رود

نقد و بررسی نمایش ماراساد به طراحی و کارگردانی مریم برزگر

اجرای «هملت» در یک تماشاخانه تازه تاسیس