جشنواره تئاتر فجر به کدام سو

پایگاه خبری تئاتر- ایرنا: آنچه در پی می آید مشروح این میزگرد است:


** تغییرات در جشنواره بین المللی تئاتر فجر

دبیر سی و ششمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر در ابتدای این میزگرد با بیان اینکه این دوره با تغییرات جدی روبه رو نشد بلکه فقط جزییاتی از برخی برنامه ها تغییر و برخی فرآیندها اصلاح شد، تصریح کرد: به عنوان مثال انتخاب نمایش از طریق فیلم اجراها، نادرست و ناشایست بود که در چندین دوره از سر ناچاری انجام گرفته بود.
مهندس پور افزود: در جشنواره این دوره تلاش شد تا جای ممکن از این روش استفاده نشود و بر همین اساس به رای و امتیاز 70 نفر مراجعه شد تا حداقل فیلم اجراهای کمتری دیده شود.
وی با بیان اینکه در شهرستان ها این امکان فراهم نشد و به روش قبلی نمایش ها به جشنواره راه یافتند، خاطر نشان کرد: در جلسه ای با حضور مدیر کل هنرهای نمایشی و روسای انجمن های سراسر کشور مطرح کردم که گروه 15 نفره ای در استان ها همانند گروه 70 نفره تهران ایجاد شود اما با آن موافقت نشد زیرا معتقد بودند از ماه ها پیش به گروه های شهرستانی اعلام شده بود که از چه روشی برای انتخاب آثار آنها استفاده می شود.
دبیر جشنواره تئاتر فجر با بیان اینکه یکی از ویژگی های ایرانی ها علاقه مندی به اتفاقات نو و تازه است اما همزمان در مقابل تغییرات مقاومت نیز نشان می دهیم، اظهار کرد: بر همین اساس نمایش های شهرستان با روش پیشین انتخاب شدند اما برای تهران به رای کسانی که نمایش ها را دیده بودند، مراجعه شد.
وی با تاکید بر اینکه جزییات برخی از برنامه و بعضی از فرآیندهای اجرایی نیز در دوره سی و ششم جشنواره تئاتر فجر تغییر کرد، گفت: با مدیر کل هنرهای نمایشی قرار گذاشته بودیم که تغییرات اساسی در دوره سی و هفتم اتفاق بیفتد که با توجه به اوضاع فعلی مدیران بعید است که بتوان در روند برگزاری جشنواره تغییری ایجاد شود.

** تغییرات بود اما الزاما اصلاح نبود

علی جعفری فوتمی عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران هم در میزگرد ایرنا و پس از صحبت های مهندس پور گفت: اعتقاد فعالان و منتقدان تئاتر هم بر این است که برخی فرآیندها در جشنواره تغییر کرد اما هر تغییری الزاما به معنای اصلاح نیست. از جمله تغییرات، انتخاب هیات 70 نفره برای انتخاب آثار بخش مرور در جشنواره بود که در اصل فلسفه آن قضاوت زنده و نه از روی فیلم بود.
وی ادامه داد: 70 نفر از گروه های مختلف قرار شد انتخاب شوند که کارگردانان، نمایشنامه نویسان، چهره های سیاسی، استادان، منتقدان و روزنامه نگاران حوزه تئاتر و هنرمندان سایر رشته ها بودند که قرار شد آرای خود را در مورد آثاری که در یکسال گذشته در تهران اجرای عمومی شده اند، مورد ارزیابی قرار داده و رای خود را برای ورود یا عدم ورود آثار به جشنواره اعلام کنند.
این تهیه کننده و گوینده رادیو گفت: برای اجرای این فرآیند لازم بود به این افراد از یکسال گذشته اطلاع داده شود تا آمادگی رای دادن داشته باشند اما انتخاب و اعلام دیرهنگام فراخوان و دبیر و غیره باعث شد این پروسه و زمان کلا به تعویق بیفتد.
جعفری گفت: از سوی دیگر با توجه به اینکه هر شب بیش از یکصد نمایش عمومی در تهران اجرا می شد که خود به خود تماشای آنها وقت زیادی می طلبد و از سوی دیگر بسیاری از آثار به خاطر خبردهی دیر هنگام دیر یا اصلا دیده نشد و بر این اساس قرار شد فیلم تعدادی از آثار که دیده نشده در اختیار هیات ارزیابی قرار گیرد.
وی ادامه داد: به این ترتیب نزدیک به 15 سی دی در اختیار اعضای هیات انتخاب قرار داده شد و عملا فرآیند انتخاب از روی فیلم آثار صورت گرفت و اتفاق گذشته همچنان تکرار شد.
عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران گفت: چگونگی انتخاب ترکیب این هیات، نیز جای سئوال داشت چون در مشاغل تئاتری بسیاری از مشاغل از جمله نمایشنامه نویس و کارگردان و بازیگری در هم ادغام و درهم تنیده بودند.
جعفری گفت: در بین مشاغل دیگر نیز هیات انتخاب در ابتدا می گوید سه نفر از افراد سیاسی که در طول سال نمایش ها را دیده باشند که بعد از انتخاب این افراد به دو نفر می رسد و سوال منتقدان اینجاست که چرا در بین همه مشاغل مختلف باید سراغ اهالی سیاست برویم؟ و این شائبه ایجاد می شود که چرا سیاستمداران در این قضیه وارد شوند؟
وی ادامه داد: این در حالی است که در بین همه تماشاگران تئاتر بیش از سه چهار چهره سیاسی یا منصوب به سیاست، از جمله محمد علی ابطحی، محمد علی آهنگران پسر حاج صادق آهنگران « اگر بشود ایشان را چهره سیاسی فرض کرد» و صادق زیبا کلام نداریم و از ابتدای طرح انتخاب دو چهره سیاسی در هیات انتخاب، تقریبا همه حدس می زدند که این چهره ها چه کسانی هستند و در نهایت هم ابطحی و زیبا کلام انتخاب شدند.
جعفری گفت: اما در مخالفت و یا شائبه منتقدان در این زمینه بحث شخص مطرح نیست، بلکه مساله این است که هر شغل برای خودش تعریف و معنا دارد، چرا باید بعضی مشاغل چون سیاسیون در تئاتر نظر دهند اگر اینها باید نظر دهند چرا سایر مشاغل نباید نظر بدهند؟


** اصلاح جشنواره به معنی تغییر به آهستگی است

مهندس پور در ادامه صحبت های جعفری با اشاره به اینکه در استفاده از کلمات سو تفاهم به وجود می آید، خاطر نشان کرد: زمانی که از کلمه اصلاح استفاده می شود تفکر رادیکالیسمی یا انفجار به ذهن مخاطب می آید در حالی که اصلاح باید از نقطه ای آغاز شود که مرحله کوچکی است و منظور این است که قصد انجام تغییرات اساسی را نداریم.
وی افزود: اصلاح به معنای تغییر به آهستگی است و فرآیندی محسوب می شود که آرام آرام به وقوع می پیوندد و ما بالاخره آموخته ایم که دیگر انقلاب به معنای دگرگونی و رادیکالیسم نمی تواند مشکلی را حل کند بلکه با طی فرآیند اصلاح، باید تغییراتی را ایجاد کرد.
دبیر جشنواره تئاتر فجر با بیان اینکه تغییر هر فرآیند می تواند نتایج ثانویه نیز داشته باشد، تاکید کرد: زمانی که قصد تغییر یک فرآیند را داریم، باید عوارض مثبت و منفی آن را با توجه به دانش خود ارزیابی کنیم ولی تمام فرضیات تا زمانی که به عمل در نیامده، جنبه های مثبت و منفی خود را نشان نخواهد داد.
وی با اشاره به هیات 70 نفره برای ارزیابی آثار اظهار کرد: گروه کارشناسان 70 نفره، با تصور برنامه ای سه یا چهار ساله و برای ایجاد یک فرآیند انجام شد.
دبیر سی و ششمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر با تاکید بر اینکه اگر کاری را آغاز می کنم به نتایج مثبت آن ایمان دارم، تصریح کرد: برای اقدام به کاری همه جوانب آن را می سنجم و با افراد صاحب نظر مشورت می کنم تا با کمترین اشتباه کارم را به ثمر برسانم اما این به آن معنا نیست که اشتباه ندارم.
مهندس پور با بیان اینکه با این تصور که راه پیش رو برای حداقل چهار سال پیگیری می شود فرآیند تغییرات را آغاز کردم، تاکید کرد: برای دوره سی و هفتم جشنواره تئاتر فجر گروه 70 نفره ارزیابی باید کار خود را تاکنون آغاز می کرد.

**عدم اعلام فراخوان جشنواره سی و هفتم به خاطر تغییرات

مهندس پور در ادامه با اشاره به اینکه فراخوان سی و هفتمین جشنواره بین المللی تئاتر فجر از اواخر شهریور ماه آماده شده است ، تاکید کرد: این فراخوان در اختیار مدیرکل هنرهای نمایشی قرار گرفت اما به دلیل تغییرات در سطح مدیران، اعلام عمومی نشد.
وی افزود: قصد داشتیم با انتشار زود هنگام فراخوان واکنش جامعه تئاتری را دریافت کرده و در صورت لزوم اصلاحاتی را انجام دهیم که نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه در حال حاضر قصدی برای انتشار آن وجود ندارد.
دبیر جشنواره تئاتر فجر با اشاره به اینکه برای دعوت از گروه های خارجی باید از سال میلادی قبل اقدام شود، اظهار کرد: تا همین الان سه ماه از سال میلادی را پشت سر گذاشته ایم و هیچ اقدامی انجام نشده است و در حال حاضر تنها 9 ماه دیگر را پیش رو داریم تا برای ژانویه سال 2019 بتوانیم از این گروه ها دعوت کنیم.
وی با اشاره به اینکه نباید تقویم شمسی را برای برنامه ریزی جشنواره بین المللی تئاتر فجر در نظر گرفت، تصریح کرد: اگر بخواهیم در بهار سال 97 فراخوان را منتشر کنیم یعنی نیمی از سال میلادی گذشته و هنوز دعوتی انجام نشده است به همین دلیل امکان انتخاب نمایش های بهتر خارجی را از دست داده ایم.
مهندس پور با بیان اینکه تمام جشنواره ها در این زمینه ها مشکلاتی را دارند، خاطر نشان کرد: مشکلات حوزه تئاتر بیشتر است زیرا باید با یک گروه چندین نفره هماهنگی برای حضور در جشنواره انجام شود که با ارسال یک لوح فشرده فیلم یا تابلو نقاشی بسیار متفاوت است.
وی با تاکید بر اینکه فرآیند مربوط به تئاتر خیلی سخت تر و هزینه ها خیلی بیشتر است، اظهار کرد: فقط با بودجه بخش بین الملل جشنواره تئاتر فجر می توان جشنواره موسیقی و تجسمی را برگزار کرد زیرا جمع تمام هزینه ها از جمله افراد گروه، ترابری برای انتقال دکورها، هتل و دستمزد مبلغ قابل توجهی را به خود اختصاص می دهد.
دبیر سی و ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر افزود: فراهم کردن امکانی برای حضور یک نمایش همراه با نیروی انسانی و تجهیزات در طی شش ماه امکان پذیر نیست و باید برنامه ریزی یک ساله برای آن انجام شود.
وی با بیان اینکه در دوره سی و ششم از گروه هایی دعوت کرده ایم که در دور بعد شرکت کنند، تصریح کرد: با توجه به تغییرات مشخص نیست که بتوانیم بر این دعوت ها ایستادگی کنیم که حتی ممکن است به اعتبار کشور نیز لطمه وارد شود.
مهندس پور با بیان اینکه تئاتری ها در همه جهان یک خانواده مشترک هستند و رفتارهای مشترک و صمیمیت نسبت به یکدیگر دارند ، تصریح کرد: واقعیت این است که وقتی با خانواده تئاتر در سراسر جهان دیدار می کنیم همان احساس صمیمیت با گروه های نمایشی داخلی دیده می شود زیرا تئاتر وظیفه ارتباط برقرار کردن، ملاقات کردن با آدم ها و طیف های مختلف اجتماعی را برعهده دارد.
دبیر جشنواره تئاتر فجر افزود: باید پذیرفت که هر گروه خارجی که به ایران می آید نماینده فرهنگی ما در کشور خود محسوب می شود و بر همین اساس گروه ها و افرادی که برای جشنواره تئاتر فجر به ایران سفر می کنند پیام های خوبی از کشور ما به جهان می برند و از این جهت این رویداد بسیار مهم و تاثیر گذار محسوب می شود.
وی با اشاره به اینکه اپلیکیشنی برای گوشی های تلفن همراه ساخته شده و باید تاکنون در اختیار گروه کارشناسان قرار می گرفت، تاکید کرد: در این صورت این افراد می توانستند به صورت آنلاین با دیدن نمایش ها رای خود را به دبیرخانه اعلام کنند که از این طریق هم ارزیابی مناسبی برای نمایش های تهران انجام می شود و هم می توان برای نمایش های شهرستانی نیز بدون نیاز به تماشای فیلم اجراها یا برگزاری جشنواره های مختلف دست به انتخاب آثار زد.
مهندس پور با بیان اینکه نکته قابل توجه این است که در وضعیت پایداری به سر نمی بریم و وحدت رویه وجود ندارد، خاطر نشان کرد: نه تنها در برگزاری جشنواره ها این ثبات وجود ندارد بلکه در وضع اجتماعی و اقتصادی نیز شاهد ثبات نیستیم پس نباید انتظار داشته باشیم در کشوری که همه چیز به طور مدام در حال تغییر و دگرگونی است به طور ناگهانی در حوزه تئاتر به یک وحدت برسیم که به نظر من این غیر ممکن است.
وی با بیان اینکه تصور می کردم در دولت دوازدهم یک برنامه به مدت چهار سال جلو می رود و با این نگاه اقدام به اصلاحات در برگزاری جشنواره کردم، تصریح کرد: در صورتی که این برنامه طی این مدت طولانی انجام می شد می توانست با این شکل آغاز و به آرامی ادامه یابد که 70 نفر بعد از پایان جشنواره سی و ششم انتخاب شوند و در طول سال به تماشای نمایش ها بنشینند و برای انتخاب آثار در جشنواره بعدی هم در تهران و هم در شهرستان ها ما را یاری کنند.
دبیر جشنواره تئاتر فجر افزود: در صورت تداوم برنامه های امسال می توانستیم در مراکز هنرهای نمایشی سراسر کشور به رای خود اعضای انجمن های نمایشی گروه های 15 نفره در استان ها تشکیل دهیم تا از طریق اپلیکیشن جشنوراه با کدهای مخصوص آرا خود را در اختیار ما بگذارند.
مهندس پور با اشاره به اینکه زمانی که قصد اصلاح وضعیتی را داریم باید از نقطه ای آغاز و بعد آن روزنه را بازتر کنیم، بیان کرد: اگر از همین امروز 70 نفر را انتخاب کنیم برای اعلام نظرات خود با اشتیاق و حس مشارکت بیشتر و نگاه دقیق تر همکاری خواهند کرد.
دبیر سی و ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر با اشاره به اینکه برای انتخاب 60 اسم سه روز وقت گذاشتم ،خاطر نشان کرد: پس از تماس با این افراد تنها از 30 نفر پاسخ مثبت دادند و عده ای دیگر از ابتدا دفترچه ها را نمی پذیرفتند پس با درآوردن نام هایی که بیشتر به تماشای تئاتر می نشستند به کار خود در اوج ناامیدی ادامه دادیم.
وی افزود: برای انتخاب 70 نفر با مشکلاتی نیز مواجه شدیم از جمله پذیرفتن دفترچه از سوی عده ای و بازگرداندن آن پس از دو هفته بدون اینکه پاسخی به آن داده باشند یا دریافت پاسخ منفی به دلیل ناآشنا بودن فرآیند همراه با وارد کردن اتهاماتی همچون جشنواره نمی داند در چه مسیری قصد حرکت کردن دارد و نپذیرفتن دفترچه ها حتی به خاطر دبیری من در این دوره نیز از دیگر مشکلات بود.
مهندس پور با اشاره به کم بودن زمان برای دریافت آرا گفت: برای ایجاد جذابیت در دفترچه ها عکس نمایش ها را به آن اضافه کردیم و مولفه هایی را که باید به آن رای می دادند تا حد امکان کاهش دادیم تا به این هدف برسیم که 70 نفر از درون خانواده تئاتر به صورت مشترک کاری را انجام می دهند و من این را مبارک تر از نتیجه آرا می دانم.
دبیر سی و ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر با اشاره به این که نفس اینکه ما تعداد افراد بیشتری را با خود همراه کنیم از هر هدف دیگری مهم تر جلوه می کرد، گفت، بر همین اساس نیز شعار گفت و گوی تئاتر ایران را یافتیم تا با گفت و گوی با یکدیگر، تعامل بیشتری داشته باشیم و نتایج متفاوتی برای آثار از این طریق حاصل شد که اگر به رای شخص من مراجعه می شد، برخی نمایش ها را نمی پسندیدم.
وی با تاکید بر اینکه رای اعضای دبیرخانه در انتخاب آثار هیچ تاثیری نداشت، خاطر نشان کرد: در جلسه ای مدیرکل هنرهای نمایشی از من پرسیدند آیا حقیقتا به رای این هیات 70 نفره اعتماد کردی یا به نام این افراد، آثار مورد نظر خود را به جشنواره می فرستی.
مهندس پور افزود: حتی این سوتفاهم برای مهدی شفیعی وجود داشت که قرار است با نام این افراد در پشت پرده اتفاق دیگری رقم زده شود و این اتهام ها از سوی خیلی از افراد بیان شد در حالی که من برخی از این افراد این گروه را نمی شناختم.
وی تاکید کرد: ما به افرادی مراجعه کردیم که حاضر به همکاری باشند و معتقدیم روش بدی را انتخاب نکردیم البته اگر می توانستیم رای افراد بیشتری را جمع آوری می کردیم بسیار بهتر بود ولی در این گام نخست، عدد 70 حداقلی بود که باید بر آن ایستادگی می کردیم.
به گفته دبیر سی و ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر در فستیوال های جهانی تعداد افرادی که به رای و نظر آنها مراجعه می شود، عددی بالای 200 است اما در جامعه ایران به طور کلی در همه نهادهای اجتماعی میزان مشارکت به خصوص در مرحله اول پایین است.
مهندس پور همچنین با بیان اینکه سیاستمداران و هنرمندان حوزه های دیگر در این هیات 70 نفره شامل 10 درصد آرا نیز نمی شدند، خاطر نشان کرد: تنها به این موضوع فکر کردیم که راهی را برای صنوف اجتماعی دیگر باز کنیم تا در صورتی که در دوره سی و هفتم خواستیم عدد 70 را بیشتر کنیم مسیر و روزنه دیگری در دسترس داشته باشیم.
وی افزود: ورود صنوف اجتماعی دیگر تا جایی که برای دبیرخانه جشنواره امکان پذیر باشد، اقدام قابل توجهی است زیرا متاسفانه افراد غیرتئاتری از خود این خانواده بزرگ علاقه بیشتری برای مشارکت نشان می دهند.

**در بهبودیافتگی فرایند شبهه وجود دارد

جعفری هم در ادامه پاسخ مهندس پور به ابهامات موجود در ارتباط با داوری جشنواره گفت: بهبودیافتگی فرایند جشنواره در گرو اتفاقاتی است که فرهاد مهندس پور دبیر جشنواره برای سال های آینده پیش بینی کرده و در صورتی که دبیری جشنواره همچنان برعهده وی باشد و اتفاق دیگری نیفتد و شفیعی به عنوان مدیر کل هنرهای نمایشی همچنان در این سمت باشد، باید دید پس از انتشار به موقع فراخوان جشنواره سی و هفتم ، در روند جشنواره چه اتفاقی می افتد.

** حذف جشنواره های منطقه ای به خاطر بی میلی مراکز استان ها

دبیر سی و ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر در ادامه این میزگرد و اصلاحات انجام شده در دوران وی با بیان اینکه سال 83 که دبیری جشنواره تئاتر فجر را پذیرفتم جشنواره های منطقه ای را حذف کردم ، تصریح کرد: دلیل اصلی این کار بی میلی مراکز استان ها و مشکلات بودجه بود زیرا مدیران این نهاد راغب به برگزاری این جشنواره نیستند در نتیجه این جشنواره با زور و فشار برگزار می شد و شکل برگزاری آن را نامناسب می کرد.
وی خاطر نشان کرد، سال 83 به دلیل مشکلات بودجه ای و بی میلی مدیران این جشنواره را حذف کردم و از هر استانی دو نمایش را برای حضور در جشنواره پذیرفتم که در آن دوران با توجه به تقسیمات کشوری 30 نمایش به جشنواره تئاتر فجر راه پیدا کرد.

**حذف جشنواره مناطق فاجعه ای در جشنواره فجر

عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران در ادامه گفت: نکته دیگر جشنواره در مورد شهرستان است. سه سال پیش با یک فاجعه ای به اسم حذف 'جشنواره مناطق' در جشنواره فجر روبرو شدیم.
جعفری افزود: قبلا فرایند ورود آثار از شهرهای دیگر به جشنواره در طول سال های متمادی به این شکل بود که آثار هر استان در جشنواره استانی رقابت کرده و از هر استان دو نمایش انتخاب می شد و یکی دو ماه بعد در جشنواره مناطق کشور، برگزیدگان چند استان با هم در یک منطقه رقابت می کردند و از برگزیدگان جشنواره مناطق کشور آثاری برای اجرا در جشنواره تئاتر فجر برگزیده می شد.
وی گفت: سه سال پیش اسدی وقتی دبیر جشنواره سی و چهارم شد جشنواره مناطق را با دو استدلال حذف کرد، یکی اینکه در فضای رقابتی جشنواره مناطق نمی شود در مورد کارها درست قضاوت کرد که استدلال در مورد مشکلات این فضای رقابتی در استان ها کمی عجیب بود چون اصولا جشنواره در فضای رقابتی به این صورت شکل می گیرد و از سوی دیگر همه می دانستند در استان ها روند کار و شرایط کاری چگونه است و چقدر جشنواره مناطق می تواند به بهبود فعالیت تئاتر استان کمک کند.
جعفری گفت: نکته و استدلال دوم هزینه جشنواره بود که برای صرفه جویی، حذف صورت گرفت، اما از همان سال جشنواره مخنثی «سست» به اسم جشنواره فجر استانی در چند استان اجرا شد که نه کسی خبرهایش را می فهمید و نه حرکتی و نه جوش و خروشی در آن بود در واقع از نظر هزینه ها همان اتفاقی که در جشنواره مناطق اتفاق می افتاد در جشنواره فجر استانی هم رخ می دهد.
وی ادامه داد: نتیجه این شد که جشنواره مناطق حذف شد بدون صرفه جویی ، این در حالی است که همین الان و به عنوان نمونه هیچ کس از برگزاری جشنواره فجر استانی در همین جشنواره فجر امسال خبری ندارد.
جعفری گفت: در جشنواره مناطق کارها اجرا می شد و داوران روی صحنه اجراها را می دیدند و انتخاب می کردند اما از زمانی که این فرایند تغییر کرد و از طریق همایش آثار برگزیده جشنواره استانی صورت گرفت، داوری از روی فیلم شد و البته در دو دوره قبل دکتر اسدی تمام قد از این فرآیند دفاع می کرد 'که در تمام جشنواره های دنیا از روی فیلم انتخاب می کنند و کار درستی است'.
وی ادامه داد: این در حالی بود که فعالان تئاتر به ویژه اهالی تئاتر در استان های مختلف کشور موافق این حذف نبودند و می گفتند در این مورد کسی با ما مشورت نکرده است.
جعفری گفت: در حال حاضر هم دبیر جشنواره باید به پشت سر نگاه کند و چون ادعای تغییر هست، فرآیند غلطی یک جا شکل گرفته و حتی می توان گفت روی غلط یا درستی آن بحث است و خود شهرستانی ها به عنوان اصل ماجرا مخالف این حذف هستند، اما دبیر جشنواره باید موضعی نسبت به آن داشته باشد.
وی افزود: چون این جریان مربوط به گذشته است نمی توان گفت باید فراموش شود. از طرف دیگر با توجه به اینکه برگزاری جشنواره وحدت رویه ندارد و جشنواره های ما سال به سال شکل می گیرند و تغییر می کنند ، می توان موارد مورد اختلاف در برگزاری جشنواره را تغییر داد اما حتی در دوره هایی که دوبار دبیر جشنواره ثابت بوده مثل دوره سی و چهارم و پنجم هم این قاعده انجام نشده است.

**عقب نشینی از جشنواره مناطق به خاطر بی میلی ادارت کل ارشاد معنا ندارد

عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران در زمینه عدم تمایل ادارات کل ارشاد استان ها در مورد برگزاری جشنواره مناطق هم گفت: مدیر کل استان ها معمولا علاقه دارند به جای ورود به برگزاری جشنواره های هنری تئاتر و موسیقی و فیلم که ممکن است حواشی داشته باشد بودجه هنری اداره کل را صرف موارد بی خطر یا کم خطری مثل نمایشگاه کتاب کنند.
جعفری ادامه داد: اما عقب نشینی ما به خاطر بی میلی آنها معنا ندارد. البته باید در نظر داشت که اداره کل هنرهای نمایشی هم در این مورد پافشاری لازمه را انجام نداد و ترجیح داد که کل ماجرا را به استان ها واگذار کند و اتفاقی نیفتد در حالی که همه می دانیم در بسیاری از استان ها حیات و ممات بچه های تئاتر به جشنواره هاست.

**جامعه تئاتر ایران به منافع فردی فکر می کند

مهندس پور هم در ارتباط با مطالب مطرح شده از سوی جعفری با اشاره به اینکه سی و شش دوره برگزاری جشنواره سرمایه انسانی قابل توجهی را در خود جای داده است، خاطر نشان کرد: مسائل شخصی بین جامعه تئاتری همچنان وجود دارد و هنوز این مطلب را نمی پذیرند که فارغ از اینکه مدیر یا دبیر جشنواره چه کسی است برای برنامه ای که متعلق به خود آنهاست، تلاش کنند.
دبیر سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر افزود: جامعه تئاتر ایران در حالی که عنوان یک جامعه را دارد، رفتار یک جامعه را ندارد. اگر رفتار شناسی این جامعه را در طول دهه های گذشته بررسی کنیم درخواهیم یافت که بیش از هر چیزی میل به منافع شخصی را در اولویت قرار داده ایم. به همین دلیل در تصمیم گیری های بزرگ اساسا فراخوانده نمی شویم و نقشی نیز بر عهده نمی گیریم.
مهندس پور گفت: در مجموعه تئاتر شهر هنوز از این شکل که هر کسی زودتر نمایشنامه خود را ارائه دهد، می تواند نوبت اجرا بگیرد، پیروی می کنیم، اما کیفیت را نادیده می گیریم، زیرا در زمینه کیفیت هنوز روش یا بستری برای گفت و گو پیدا نکرده ایم و باید الفبای گفت و گو در مورد کیفیت را هر چه زودتر بشناسیم.
وی افزود: با توجه به اینکه کمیت نیز بسیار مهم است باید بیش از وضعیت فعلی برای آن تلاش کنیم اما فراموش کردن کیفیت به این دلیل است که جامعه تئاتر ایران جامعه ای است که هنوز به منافع فردی خود فکر می کند.

**نمایش های تولیدی تحت الشعاع وضعیت حاکم بر جامعه تئاتر

مهندس پور با اشاره به اینکه از سال 81 که نمایش روز رستاخیز را به صحنه اجرا بردم تاکنون نمایشی نداشته ام، تصریح کرد: به این دلیل از صحنه دوری کردم که به نظرم مجموعه اوضاع اجتماعی و به خصوص وضعیتی که بر جامعه تئاتر حاکم است بر فرآیندهای تولید تاثیر می گذارد و نمایش تولیدی را تحت الشعاع قرار می دهد.
این کارگردان تئاتر با تاکید بر اینکه مناسبات خارج از تئاتر بر ما تاثیر می گذارد، اظهار کرد: در تمام سال هایی که نمایشی را به صحنه نبرده ام به خواندن، درس دادن و به طور کلی در حوزه آموزش فعالیت کردم و بسیار راضی نیز بودم.
وی افزود: در تمام این سال ها به تماشای نمایش ها نشستم، آثاری که فرصت دیدن نداشتم نقدهایشان را دنبال کردم و از اجراهایی که لایق حمایت بودند دفاع کردم و به عنوان یک کارگردان خودم را عضوی از خانواده تئاتر ایران نمی دانم.
وی با اشاره به اینکه به طور کل اگر اقدام به انجام کاری کردم به این دلیل بود که امکان بهبود اوضاع را دیدم اما نفع شخصی را در نظر نگرفتم، تصریح کرد: در تمام این سال ها مدیران دولتی و جامعه تئاتر برای اجرای آثاری از من دعوت کردند اما فکر کردم که باید به جای اجرای نمایش به بهبود وضع تئاتر کمک کنم چون معتقدم اگر وضعیت تئاتر بهتر شود برای همه تئاتری ها شرایط تغییر می کند.
مهندس پور با بیان اینکه معتقد نیستم اگر من نمایشی را به صحنه ببرم وضعیت تئاتر بهبود می یابد، اظهار کرد: این تفکر درستی نیست به همین دلیل پذیرفتم که به تدریس و مطالعه و پای اجراهای خوب ایستادن بپردازم به دلیل همه فشارها، سختی ها و ناگواری هایی که در این مسیر وجود داشت.

**خاموشی تئاتر ایران از دهه 80

مهندس پور در بخش دیگری از دیدگاه های خود در ارتباط با تئاتر گفت: تئاتر ایران که در دهه 80 خاموش مانده بوده اما در حال حاضر اعتراض های خود را بیان می کند.
وی افزود: من دبیری سی و ششمین دوره جشنواره تئاتر فجر را پذیرفتم چون جامعه تئاتر تغییر کرده و باعث شده تا نسبت به هر چیزی واکنش نشان دهد. البته شاید این واکنش ها خیلی عقلانی نباشد اما همین موضوع روندی قابل توجه است.
این مدرس تئاتر گفت: برای دوره ای چهار ساله در جشنواره دبیری را پذیرفتم و قصد داشتم آیین نامه ای نوشته شود تا با وجود همه مقاومت هایی که جامعه تئاتر ایران نشان می دهند، ایستادگی کنیم و بتوانیم روش برگزاری برنامه ها را تغییر بدهیم یا فرآیندها را اصلاح کنیم.
وی با بیان اینکه من به رییس دولت نهم و دهم رای ندادم زیرا وی را برای این سمت مناسب نمی دانستم، گفت: این تفکر دلیل اینکه وظایف خود را کنار بگذارم ، نیست. نمی توانیم کشور را به حال خود رها کرده و کنار برویم.
مهندس پور افزود: نظرها راجع به مدیران امری شخصی است اما در وضعیت دیگری دلالت عمومی تری وجود داردکه افراد در جایگاه های خود به عنوان راننده، معلم و پزشک باید همیشه در کنار جامعه خود باشند و با آن همراه شوند.

**جشنواره را سیاست و سلیقه دبیر پیش می برد

جعفری هم در ادامه صحبت های مهندس پور درباره همکاری نکردن برخی از فعالان تئاتر با جشنواره سی و ششم و شبهه غرض با شخص خاصی به عنوان دبیر نیز گفت: در جشنواره فیلم فجر هم در دوره هایی خیلی از هنرمندان حاضر به همکاری با برخی دبیران این جشنواره نشدند؛ این خصومت شخصی نیست بلکه ممکن است کسانی فکر کنند که دبیر انتخاب شده و سیاست هایش به درد جشنواره و جریان سینمای کشور نمی خورد.
وی گفت: جشنواره را یک نفر به اسم دبیر برگزار می کند و در شرایطی که هنوز آئین نامه مدون و ثابت و مشخص و مورد پذیرشی برای جشنواره نداریم، جشنواره را سلیقه و سیاست دبیر پیش می برد، بنابراین مخالفت با سیاست های یک نفر به معنای خصومت شخصی نیست.
این عضو کانون تئاتر در مورد تصویب آیین نامه جشنواره تئاتر فجر نیز افزود: تصویب آیین نامه مشخص و ثابت برای جشنواره ای که ذاتش دولتی است، معنا ندارد، چون جشنواره دولتی و تابع سیاست های دولت در هر دوره است و با تغییر دولت ها آیین نامه نیز عوض می شود.
این عضو کانون جهانی منتقدان تئاتر در زمینه این عبارت آقای مهندس پور که خود را جزو خانواده تئاتر نمی داند، افزود: اگر پنج نفر در ایران باشند که بر تئاتر این مملکت اثر گذار بوده اند و تئاتر کشور در تمام این سال ها از دیدگاه ها، تفکرات و سیاست های آنها رنگ گرفته و پویایی اندک برای جامعه ای که صدا دارد، به همراه آورده باشند یکی از آنها آقای فرهاد مهندس پور است.
جعفری با بیان اینکه کسی منکر اثرات ایشان در جریان تئاتر کشور نیست، گفت: قلبا قائلم که این گفته از سوی وی به دلیل علاقه زیاد و دلسوزی جامعه تئاتر است اما این گفته وی که چندین بار هم در نشست های رسانه ای و مصاحبه هایشان مطرح شده است، ممکن است این سوال را در ذهن مخاطبان ایجاد کند که اساسا چرا باید چنین شخصی برای دبیری جشنواره بیاید؟

** پذیرش دبیری جشنواره خیلی سخت بود

مهندس پور در ادامه و در پاسخ به صحبت های جعفری با اشاره به اینکه در دوره نهم و دهم دولت پیشنهاد دبیری یا داوری جشنواره تئاتر فجر را داشتم اما قبول نکردم، خاطر نشان کرد: رابطه من با گروه های تئاتری همانند رابطه بین احمدی نژاد با جامعه نیست همانطور که در همان دوران ها نیز در صورت نیاز با دبیر جشنواره همکاری های لازم را انجام دادم.
وی با تاکید بر اینکه در هر دورانی هر کاری که می توانیم را در جهت بهبود شرایط باید انجام دهیم، تاکید کرد: هر فردی می تواند نظر شخصی خود را داشته باشد و بر آن ایستادگی کند اما در حال حاضر میزان آرای شخصی بر نفع جامعه غلبه می کند که این مناسب نیست.
دبیر جشنواره تئاتر فجر با بیان اینکه برای شخص من پذیرفتن دبیری دوره سی و ششم جشنواره تئاتر فجر خیلی سخت بود، تاکید کرد: با تمام مشکلاتی که ممکن بود وجود داشته باشد، خواستم این کار سخت را انجام دهم.
وی تاکید کرد: با همه شرایط موجود فکر کردم دبیری جشنواره می تواند در این دوران روزنه ای باشد که بتوان به حوزه تئاتر کمک کرد.

** تغییرات در فراخوان جشنواره

عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران هم در ادامه میزگرد ایرنا به تغییرات اعمال شده در فراخوان جشنواره پس از انتشار نیز اشاره کرد و گفت: نبود بخش مسابقه نمایشنامه نویسی و نبود عکس و اقلام تبلیغاتی در فراخوان اولیه از جمله اتفاقات مشاهده شده بود که اعتراضاتی را به دنبال داشت.
وی گفت: همچنین در فراخوان دیدیم جایگاهی که بخشی از تئاتر یا از آن برآمده یا به آن متعلق است یعنی بخش تئاتر خیابانی با شکل دیگری مطرح شده و فرآیندی پیدا کرد که باعث اعتراض کانون نمایشگران خیابانی و انصراف آنها از حضور در جشنواره شد.
جعفری گفت: مثلا یکی از شروط نهاده شده برای ورود نمایش های خیابانی به جشنواره گواهی پنج اجرای عمومی آن نمایش بود که عملا غیرمنطقی بود چون همه بر این امر واقفند که تئاترهای خیابانی اغلب در موارد خاص و در جشنواره اجرا می شوند.
وی افزود: ظاهرا کسی که فراخوان را تنظیم کرده به این قضیه فکر نکرده بود که تئاتر خیابانی در هیچ کجا طی طول سال اجرای عمومی ندارد.
جعفری افزود: نکته جالبی که وجود دارد نامه ای است که از سوی دبیر جشنواره به یکی از اعضای هیات مدیره کانون نمایشگران خیابانی نوشته می شود و این در حالی است که خانه تئاتر سلسله مراتبی دارد، 14 کانون تئاتر داریم که هر کدام هیات مدیره ای دارند و اصولا در نامه اینچنینی به شخص، نامه نمی زنند و باید سلسله مراتب رعایت شود و اینگونه نامه نگاری این بحث را ایجاد می کند که چرا این اتفاقات بدون هیچگونه نظارتی روی می دهد.


** حرف های من بر عکس برداشت می شود

مهندس پور دبیر جشنواره تئاتر فجر در ادامه با اشاره به اینکه در این مدت که دبیری جشنواره تئاتر فجر را بر عهده گرفته ام، صحبت های بسیاری مطرح شد، تصریح کرد: من با جامعه ای سر و کار داشتم که حرف های من را برعکس برداشت می کرد و بارها مطرح کردم که بخش نمایشنامه نویسی حذف نشده بلکه به زمان دیگری موکول شده اما کسانی که این کلمه در ذهن شان حک شده بود، صدای دیگری را نمی شنیدند.
وی با اشاره به سخنان علی جعفری در خصوص نمایش جنجال برانگیز «بترکون» نیز تاکید کرد: من اعتقاد به استفاده از چنین نمایشی ندارم زیرا با عقلانیت همراه نیست.
وی با اشاره به نمایش «هملت» به کارگردانی اوسترمایر افزود: در آن زمان درباره این نمایش نیز فرمایشات نسنجیده کم نبود، چون بسیار راحت حرف های بد را به زبان می آوریم، بسیار حرف های نامناسبی در آن دوران به زبان رانده شد اما حالا پس از گذشت چند سال آن نمایش را بسیار خوب می دانیم در حالی که آوردن همان نمایش به صحنه ایران در آن زمان بسیار سخت بود.
وی با تاکید بر اینکه هیچگاه به دنبال کار جنجال برانگیز «بترکون» نبودم، اظهار کرد: جشنواره تئاتر فجر فضای تعامل فرهنگی است و باید در مدت 10 روز اجرای عمومی نمایش ها به فرم های اجرایی توجه بیشتری نشان دهیم. ما قصد مرعوب کردن تماشاگر را نداریم بلکه می خواهیم فرم های موجود در تئاتر جهان را به آنها معرفی کنیم.
مهندس پور افزود: مسیر در دوره سی و ششم انتخاب آثار با فرم های متنوع، ارزان تر برای انتخاب آثار بیشتر، بهره مندی از نمایش خارجی در بخش آف استیج، گروه های تئاتر جوان، پیشرو و نمایش های جدید بود.
وی با تاکید بر اینکه در بخش داخلی و هم خارجی هیچ نکته ای مهم تر از آن نبود که متنوع ترین شکل های اجرایی تئاتر در جشنواره حضور داشته باشند، تصریح کرد: حتی در بخش مهمان که آثار را به شخصه انتخاب کردم به تنوع توجه بیشتری از کیفیت اجراها نشان دادم و در بعضی از نمایش ها به فرد بیش از نمایش توجه کردم.
مهندس پور با تاکید بر اینکه در تئاتر بیش از احترام به خود این هنر باید به یکدیگر احترام بگذاریم زیرا افراد مهم تر از تئاتر هستند، خاطر نشان کرد: نگرش های بسیاری وجود دارد که تصور می کنم بخشی از گلایه ها و پرسش های مطرح شده در طول زمان حل خواهد شد و زمان مشخص می کند که چه حرف هایی زده شده و چه سخنانی را نمی توانستیم به زبان بیاوریم.
وی با اشاره به اینکه در حقیقت تئاتر خیابانی در ایران وضعیت بسیار بدی دارد، اظهار کرد: این فرم اجرای نمایش در کشور ما یک سبک جا مانده، تغییر نکرده، ساده و اولیه ای است که باید تغییر کند که من فکر کردم با محدود کردن آن و واگذاری به جشنواره های با عنوان خیابانی به آن کمک کنم.
دبیر جشنواره تئاتر فجر با اشاره به اینکه آثار خیابانی و دانشگاهی باید با اعتماد به داوری خود این جشنواره ها به جشنواره تئاتر فجر راه پیدا کنند، بیان کرد: زمانی که فعالیت مثبتی شکل می گیرد کسی به آن توجه نمی کند و همه در انتظار پیدا کردن ایرادی احتمالی از روش اجرایی تغییرات هستند.
وی افزود: فساد در برخی مدیریت ها به این دلیل است که مدیران کشور به طور معمول متهم هستند پس وقتی این تفکر وجود دارد قطعا بر اساس نگرش ما این اتفاق نیز رخ می دهد.
مهندس پور با بیان اینکه در مورد یکدیگر سوتفاهم و سوبرداشت داریم، اظهار کرد: اصرار مدیرکل هنرهای نمایشی را برای حضور یکی از افراد کانون تئاتر در دبیرخانه را نمی پسندیدم و انتخاب فردی که برای همکاری با ما آمد به خواست خودش بود اما از جایی به بعد که متوجه شد نفع شخصی وجود ندارد، جدا شد.
دبیر سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر بااشاره به اینکه ایده هایی که در این جشنواره بسیار کم به سمت آن حرکت کردیم در فراخوان سی و هفتم مورد توجه قرار گرفته است و اگر موفق به مطالعه آن شوید خواهید دید که جشنواره آرام آرام به دو قسمت تقسیم خواهد شد، تاکید کرد: یک جشنواره با عنوان تئاتر تهران در تابستان برگزار خواهد شد و جشنواره فجر نیز برای برگزاری در همین فصل در جای خود باقی خواهد ماند.
وی با اشاره به اینکه یکی از ایرادات به جشنواره این است که جشنواره تئاتر شباهتی به فجر انقلاب اسلامی ندارد، تصریح کرد: دبیر هر جشنواره باید پاسخگو باشد از این تعداد نمایش که به جشنواره راه می یابد، چند نمایش به موضوع انقلاب و اسلام و جنگ می پردازد.
مهندس پور با تاکید بر اینکه بر همین اساس جشنواره تئاتر فجر در جایگاه خود با موضوعات مخصوص باقی بماند و کل جشنواره تئاتر را برای برگزاری در تابستان آماده کنیم، خاطر نشان کرد: تابستان زمان برگزاری همه فستیوال ها در جهان است و با جابه جایی آرام آرام بخش های نمایشنامه نویسی و عکس و پوستر جشنواره را به آن زمان برگزار کنیم.
وی با تاکید بر اینکه ایده این بود که در سال 97 به طور مشخص دو فستیوال داشته باشیم، تاکید کرد: از نظر من این موضوع مهم تر از حضور گروه های تئاتر خیابانی و اجرای برخی از نمایش ها بود اما عده ای تصور می کنند که اگر نمایش های خود را در جشنواره به صحنه نبرند، تئاتر ایران دچار نقصان می شود و این نشان می دهد مسائل فردی در تئاتر ما را ناتوان کرده است.
دبیر سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر تاکید کرد: در نشستی با وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی مطرح کردم که عنوان جشنواره تئاتر فجر برای این رویداد در ایران عنوان مناسبی نیست و باید نام آن به جشنواره تئاتر تهران تغییر کند و مانند تمام فستیوال ها در جهان باشد که نام شهر برگزار کننده را بر خود دارد.
وی افزود: جشنواره بین المللی تئاتر فجر یکی از بزرگ ترین جشنواره ها در کل آسیا محسوب می شود و این اغراق نیست زیرا در تمام روسیه، آفریقا و آسیا این جشنواره بزرگ ترین فستیوال تئاتری است که باید به یک رویدادگاه مهم فرهنگی تبدیل شود به ویژه در این زمان که همسایه های ایران با افتتاح موزه ای مانند لوور قصد دارند تبدیل به قطب فرهنگی شوند ما نیز باید تلاش خود را در این زمینه انجام دهیم.

**تکثر در فرم و شکل اجرا وجه امتیاز جشنواره سی و ششم

عضو کانون ملی منتقدان تئاتر هم در ادامه با بیان این که انتخاب اعضای تیم دبیرخانه یکی از نقاط مثبت جشنواره امسال بود، گفت: تکثر در فرم و شکل آثار اجرا شده در جشنواره در بخش نمایش های داخلی، بخش نمایش هایی که از شهرهای دیگر می آید و در بخش بین الملل اتفاق قابل توجه جشنواره امسال بود.
جعفری ادامه داد: بخشی از این تکثر به شخصیت خود مهندس پور بر می گردد که اجازه داد تفکرات مختلف در جشنواره تئاتر حضور پیدا کنند که به نظر من اتفاق مهمی است.
وی در زمینه قضاوت شفیعی در مورد مهندس پور و در مورد انتخاب 70 نفره گفت: عادت کرده ایم هر کسی به عنوان دبیر جشنواره قرار گرفت این تصور را داشته باشیم که خودش اعمال نفوذ می کند و این کمی عجیب به نظر می رسد که دبیر جشنواره این سعه صدر و این وسعت نظر را داشته باشد که از رای شخصی خودش بگذرد اما مهندس پور این کار را کرد و اجازه داد کارهای مختلف به جشنواره بیاید.
جعفری افزود:حضور آروند دشت آرای به عنوان مدیر بخش بین الملل در کنار مهندس پور آثار مختلف را به عنوان آثار بخش بین الملل از جاهای مختلف به جشنواره آورد و در این که این آثار نشان دهنده تفکرات مختلف و جریان های مختلف در کشورهای مختلف است ، بحثی نیست.
وی ادامه داد: اما نکته و سوالی که برای بسیاری از کسانی که جشنواره را تعقیب می کنند، پیش می آید این است که همه ما محدودیت ها را می دانیم، مساله زمان مطرح می شود در حالی که گروه های حرفه ای تئاتر تقویمشان برای سه سال آینده پر است، بنابراین تعدادی از گروه ها خود به خود حذف می شوند.
جعفری افزود: مساله دوم بحث هزینه هاست خیلی از گروه های خوب اصولا هزینه هایشان برای ما قابل تامین نیست و نیز 90 درصد نمایش هایی که در کشورهای دیگر اجرا می شود اصلا به انحای مختلف قابل اجرا در ایران نیست و مشکل نظارتی در فرم و پوشش و غیره وجود دارد.
وی ادامه داد: بنابر این مجموعه ای بسته را می توان برای اجرا در ایران آماده کرد، اما امسال در بین کارهایی که انتخاب شده بود کار جنجال برانگیز و یا به اصطلاح برخی شاخص در بین آثار بخش بین الملل دیده نشد، از آنجایی که مخاطبان ما در جشنواره معلوم نیست که آیا ملت عادی است یا متخصصان، احتیاج داریم کار شاخصی ارائه شود که در خاطر بماند مثل نمایش هملت به کارگردانی اوستر مایر از آلمان دو سال پیش اجرا شد و هنوز موضوع حرف است و یا دو میکرو تئاتری که از اسپانیا به جشنواره آمد.
جعفری گفت: در هر دوره از جشنواره کارهایی از کشورهای مختلف به ایران آمد که واجد هیچ مشخصه ای نبود، اما با این حال در همان دوره ها یکی دو اثر هم در خاطره ها ماند، اما امسال علیرغم تنوع اتفاقات و فرم ها، چیزی که بشود در مورد آن به عنوان یک کار شاخص حرف زد و همه از بخش خارجی انتظار دارند، در بین آثار نبود.
وی در مورد نمایش 'شرتولوژی' از فرانسه در جشنواره سی و ششم گفت: این اثر در ابتدا به دل نمی نشست اما به مرور به دل نشست، کاری هم به اسم 'گردهمایی والدین' از گرجستان امسال اجرا شد که اتفاق خوبی در جشنواره بود و می توانست تبدیل به اتفاق ماندگار بخش خارجی جشنواره امسال بشود.
جعفری افزود: این نمایش با وجودی که تغییرات زیادی روی آن اعمال شده بود برای تناسب با شرایط ما که باعث شد اصل داستان به شکل دیگری پیش رفته و کمی گنگ تر شود. علاوه بر این این کار در مجموعه فرهنگی هنری 'عمارت رو به رو' در بدترین و توهین آمیز ترین شکل ممکنه برای مخاطب و خود گروه اجرا شد.
این منتقد تئاتر افزود: فضایی با گنجایش 20 تا 25 نفر و مدت نمایش 120 دقیقه که به خاطر قابل دیدن نبودن نمایش توسط افراد ردیف های پشت سالن به غیر از ردیف اول منجر به درگیری هم شد و این اتفاقی که افتاد بخشی مقتضیات جشنواره است اما وقتی در مورد برنامه ریزی صحبت می کنیم باید در این مورد هم فکر شود.
جعفری افزود: این کار می توانست خیلی شاخص باشد، اما هدر رفت و هیچ بازخوردی نداشت.

** فضای اجرای نمایش گروه تئاتر گرجستان درخواستی بود

مهندس پور در پاسخ به چرایی انتخاب محل برای اجرای نمایش کشور گرجستان گفت: من این نمایش را در شهر تفلیس تماشا کردم که سعی کردیم با همان فضا در ایران هم اجرا کنیم در آن زمان این نمایش در خانه ای نیمه مخروبه، ناپاکیزه و سرد اجرا شد که سقف آن نیز چکه می کرد و ردیف تماشاگران به گونه ای بود که هر کس در نقطه خود ممکن بود نتواند بخشی از صحنه را به درستی ببیند.
دبیر جشنواره تئاتر فجر افزود:گروه نمایش به صورت عمدی خواستار اجرای نمایش در فضایی نامتعارف بودند و فضای نمایش نیز به همین گونه بود حتی نمایش اصلی سه ساعت بود که ما خواستیم یک ساعت آن را کوتاه کنند که البته در فضای ایران نیز باید بخشی از صحنه حذف می شد.

**انتقاد بر مدیر روابط عمومی جشنواره سی و ششم

عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران در ادامه میزگرد ایرنا با اشاره به انتخاب مناسب اعضای دبیرخانه به جز یک نفر از آنان افزود: یک جشنواره و رویداد با کانال های ارتباطی خود با رسانه ها، مردم و منتقدان معنی می شود و کسی که این کانال را باید ایجاد، حفظ و توسعه دهد، مدیر روابط عمومی آن جشنواره است.
جعفری با انتقاد از انتخاب حمیدرضا ابک به عنوان مدیر روابط عمومی جشنواره گفت: اصولا انتخاب وی از همان ابتدا سئوال برانگیز بود، رابطه و اخت او با فضای تئاتر خود دلیل این سئوال بود، اینکه ابک سالیان دورتر در فضای رسانه ای تئاتر فعالیت می کرده محترم است اما الان او کجا قرار گرفته است؟
وی ادامه داد: ابک موظف بود رابط بین دبیرخانه و رسانه باشد و به سوالات پاسخ دهد اما امروز بعد از تمام جشنواره تا الان این دومین مصاحبه مهندس پور با رسانه ها است و این در حالیست که بلافاصله بعد از اتمام جشواره تئاتر فجر، جشنواره فیلم فجر شروع می شود که پر از حاشیه، انتقاد و اتهام مثل همه جشنواره هاست، اما از لحظه اتمام جشنواره در برج میلاد تا یک هفته بعد به صورت روزانه چند گفتگو و یادداشت از دبیر جشنواره، مدیر روابط عمومی و داوران و مجریان صورت می گیرد.
جعفری افزود: در حالی که در هیچ کجای دنیا داوران در مورد آرای خود توضیح نمی دهند، اما داوران جشنواره فیلم فجر فارغ از اینکه توضیحات ابهامات را برطرف می کند یا خیر، به توضیح و مصاحبه پرداختند.
وی افزود: اما پیش از برگزاری جشنواره تئاتر فجر تلفن ابک به عنوان مدیر روابط عمومی از قبل جشنواره عمدتا یا خاموش بود یا در دسترس نبود ، از طرف دیگر چرا فکر می کنیم بعد از اختتامیه باید همه چیز تعطیل شود و خداحافظی کنیم.

**شبهات ' روز عقیم'

عضو کانون ملی منتقدان تئاتر ایران همچنین در مورد شبهات نمایش 'یک روز عقیم' گفت: ماجرای توقیف این نمایش یک داستان غم انگیز دراماتیک بود، به نظر می رسد مهندس پور تا جایی درست ترین سیاست ممکن را در مورد این نمایش به کار می برد از جایی که 'حسین کیانی' «کارگردان نمایش» اولین نامه خود را منتشر می کند و اعلام می دارد که ' به من گفته اند نهاد دیگری که ربطی به تئاتر ندارد، گفته نباید این نمایش اجرا شود'.
جعفری افزود: فرهاد مهندس پور نامه ای منتشر می کند و از کیانی می خواهد که برای تئاتر و وجود جشنواره نمایش را اجرا کند.در واقع دبیر جشنواره از مجرایی درست ذهن جامعه را معطوف به این داستان می کند.
وی ادامه داد: کیانی نامه ای می نویسد که به احترام مهندس پور نمایش را با شرایطی اجرا می کنم و مهندس پور سیاست درست را بکار می برد و به آن نامه جوابی نمی دهد، چون استدلالش این است که اگر بخواهم جواب بدهم پذیرش شرط و شروطی است که بخشی از آن در اختیار من نیست چون همه می دانند دبیر جشنواره تا جایی اختیار دارد یا اینکه شرط و شروط را نمی پذیرم.
وی افزود: جشنواره شروع می شود تا روزی که فردایش قرار است یک روز عقیم اجرا شود، یک مرتبه این داستان از جشنواره کنار گذاشته می شود و در شب تولد کیانی همسرش در اینستاگرام لغو آن را اعلام می کند.
جعفری ادامه داد: روابط عمومی مرکز هنرهای نمایشی برای رفع و رجوع این قضیه اطلاعیه ای صادر می کند، خود مهدی شفیعی یادداشت ارائه داده و با ایسنا در این زمینه مصاحبه می کند و می گوید خودم شخصا تصمیم گرفتم که اجرا نشود، به دلیل این که به درد جشن های انقلاب نمی خورد که باز جای سوال است که مگر بقیه آثار به درد جشن انقلاب می خوردند.
جعفری گفت: نکته عجیب اینجا است که مهندس پور هیچ واکنشی نشان نمی دهد درحالی که همه گروه در این زمینه صحبت می کند و این باز در حالی است که مهندس پور روز اول جشنواره یادداشتی برای نمایش روز عقیم می نویسد حتی گر چه این کار غیرحرفه ای است چون دبیر جشنواره نمی تواند سلبی یا تاییدی برای کاری در جشنواره موضع داشته باشد.
اما مهندس پور در یادداشتش حتی به آیاتی از قران هم در اشاره می کند برای اینکه هم هشدار بدهد و هم ذهن جامعه را نسبت به این ماجرا تیز کند و هم بخشی از فشار روی نمایش را بگیرد، اما در زمان لغو شدن نمایش این دبیر جشنواره کجاست؟ چه اتفاقی دارد می افتد؟
وی گفت: اینکه فرهاد مهندس پور در مقام دبیر جشنواره چه جوابی باید می داد، مهم نیست اما مسلما به عنوان دبیر جشنواره که این همه واکنش در مورد یک نمایش خاص نشان داده بود باید در این موضوع هم واکنشی نشان می داد.

**خارج شدن جشنواره از حالت مسابقه در زمان دبیری مهندس پور و سلیمی

جعفری در ادامه گفت: بی شک یکی از پنج نفری که در جریان تئاتر کشور اثرگذار بوده اند، مهندس پور است اما دوبار این جشنواره از حالت مسابقه خارج شد.
وی ادامه داد: کاری به شرایط آرمانی و ایده ال در تئاتر نداریم چون با همه اقتضائات این مملکت زندگی می کنیم و قبول داریم جشنواره قرار نیست همه چیز را عوض کند چون خودش تابع سیاست های دیگری است که اگر آنها درست شوند، جشنواره درست می شود. در همان سال 83 هم با دبیری مهندس پور یکی از بی رونق ترین دوره های جشنواره بود چون مسابقه حذف شده بود.
جعفری گفت: در طول این چند ساله هم با حذف تازه ها و تولیدات جدید این اتفاق دوباره افتاد. وقتی فقط وارد بخش مرور می شویم برای افراد پیگیر تئاتر هیچ لذت و جذابیت و تازگی ندارد، چون همه آثار دیده شده است، کاری که در طول یکسال اجرا شده و برای اهالی تئاتر دوباره دیدنش جاذبه هیجان انگیزی ایجاد نمی کند.
وی همچنین با اشاره به بحث های شکل گرفته و جای سئوال بودن کاربرد کارت های اعتباری اعطایی در جشنواره گفت: همچنین کانالی که رابط بین جشنواره با آدم ها می توانست باشد، درست شکل نگرفت.

** پایان جشنواره پایان فعالیت نیست

دبیر سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر هم در پایان میزگرد دو ساعته ایرنا با اشاره به اینکه در ایران برخی معتقدند زمانی که مسئله به اتمام می رسد باید آن را تا نوبت بعد رها کنیم، اظهار کرد: در حالی که اتفاقات بعد از به اتمام رسیدن باید توضیح داده شوند که پس از پایان چه میزان از ادعاهای بیان شده موفق ارزیابی می شوند.
وی با بیان اینکه اتفاقاتی در خصوص نمایش روز عقیم رخ داد، خاطر نشان کرد: وظیفه داشتم در این زمینه راهی را پیش بگیرم که آن را به ثمر رساندم در حالی که حتی نمایش را ندیده بودم فیلم اجرای آن را تماشا و یادداشتی را در مورد آن منتشر کردم.
مهندس پور با اشاره به اینکه در همان آغاز راه باید کاری انجام می شد و بعد از آن سودی نداشت، تاکید کرد: در آن زمان همه سکوت کردند و بعد از آن، واکنش ها بسیار نمایشی به چشم می آمد.
وی افزود: من این اجازه را نداشتم که به طور خودخواهانه و شخصی تصمیم بگیرم زیرا من دبیر تمامی اجراها بودم و نمی توانستم تمام اجراها را برای یک اجرا رها کنم در جایی که باید واکنش نشان می دادم، انجام دادم که کاملا مشخص و روشن بود.
دبیر سی و ششمین جشنواره تئاتر فجر با بیان اینکه با اعضای دبیرخانه تصمیم داشتیم در این مسیر عاقل، منصف میانه رو باشیم، اظهار کرد: وضعیت دوگانه ای وجود دارد که یک نفر را پیدا کنیم که هم همه عمل ها، فعالیت ها و واکنش ها را توقع داشته باشیم و هم همه چیز را بر سرش خراب کنیم.
وی افزود: من نمی خواستم نقش قهرمان بازی کنم من قصد داشتم آدم عاقلی باشم که در موقعیت های واقعی و نه بر اساس هیجان زدگی پیش بروم.
مهندس پور با اشاره به اینکه زمانی که حسین کیانی از اجرای خود انصراف داد و کارگردانی از من خواست که به جای وی در این بخش نمایش خود را اجرا کند، خاطر نشان کرد: با چنین جامعه ای رو به رو هستیم که فقط به منافع خود فکر می کند.




 

«خواستگاری مهری‌ناز شاهدخت دیار سختستان» در سنلگج

معاون هنری با محمدعلی کشاورز دیدار کرد/ رونمایی از سالنامه تئاتر

«بدن دیوانه» در همایش اجتماعی جهان شرکت کرد

اختتامیه هجدهمین جشنواره تئاتر تجربه برگزار شد

لغو نمایشنامه‌خوانی «افرا» با یک تلفن

مقالات برتر نمایش درمانی معرفی شدند

امضای نامه به وزیر به مرز ۳ هزار نفر رسید

اجرای یک نمایش کودک پایان فعالیت های سال 96 تئاتر مولوی

«زهرماری» از فروردین ۹۷ در پالیز

لوون هفتوان بازیگر سینما و تئاتر درگذشت

پری صابری «کوروش» را به وحدت می‌برد

پنجمین همایش رادی‌شناسی برگزیدگانش را شناخت

سالنامه ۱۳۹۷ تئاتر ایران منتشر شد

آثار برگزیده انتخاب متون و طرح های نمایشی بخش بزرگسال اعلام شد

آثار برگزیده مرحله ارزیابی متون بخش کودک و نوجوان معرفی شد

هیات مدیره جدید کانون نمایشنامه نویسان خانه تئاتر معرفی شدند

بازیگری که شب‌ها در خیابان می‌خوابد

حمید پورآذری برای «آمادئوس» طراحی می‌کند

رحمت امینی جعفرخان را به سنگلج برمی‌برد

«مکبث زار» در مسکو به صحنه می‌رود

برنامه های نمایشی روز ملی هنرهای نمایشی در 33 منطقه استانی اعلام شد

نتایج فراخوان اجرا در سال ۹۷ تالار هنر اعلام شد

بهرام بیضایی «چهارراه» را روی صحنه می‌برد

اسامی بازیگران «دپوتات» اعلام شد

«سال ثانیه» در هامبورگ روی صحنه می رود

نمایش های شش کارگردان تئاتر ایران در بلژیک

چاپ ۷ اثر منتشرنشدۀ اکبر رادی
 

صفحه رسمی سایت خبری تئاتر در تلگرام

https://telegram.me/onlytheater