پایگاه خبری تئاتر: نشست گفت‌وگوی نویسنده و کارگردان: نمایشنامه‌نویسی امروز ایران: پیوستگی ها/ناپیوستگی ها ظهر امروز، یازدهم دی ماه با حضور فرهاد مهندس‌پور، استاد دانشگاه و کوروش نریمانی کارگردان تئاتر در تالار اجتماعات تئاتر شهر برگزار شد.
در ابتدای این نشست امین عظیمی دبیر نشست با اشاره به اینکه نمایشنامه‌نویسی در ایران ۱۶۰ سال قدمت دارد، گفت: از همان زمان‌های ابتدایی هم فراز و نشیب‌های زیادی را در این مسیر شاهد بودیم تا به امروز که با نوعی کیفیت روبه رو هستیم که شاید بهترین واژه برای آن ناپیوستگی باشد گویی این جریان در همه دوران‌ها قطع و وصل داشته است.
سپس فرهاد مهندس‌پور در ابتدای صحبت‌هایش درباره پیوستگی و ناپیوستگی جریان تئاتر گفت: ما هنوز در ایران جریان گذار تئاتر را طی نکرده‌ایم از مشروطه تا به امروز مجموعه ناآگاهی در این عرصه زیاد بوده است، البته شاید هم بتوان ابراز خوشبختی کرد که این پیوستگی در نمایشنامه نویسی ایران وجود نداشته علتش هم این است که تئاتر با نمایشنامه نویسی دو مقوله جدا هستند. تئاتر گذرا است و نمایشنامه‌نویسی نوسان دارد در عین اینکه با هم رابطه تنگاتنگ دارند.
وی با اشاره به اینکه در دوره تأسیس سازمان پرورش افکار در ایران ما جریان نمایشنامه‌نویسی پیوسته را شاهد هستیم که البته خیلی هم برآیندی نداشته است، گفت: پس از انقلاب به یک باره شرایط تغییر کرد، افکار و آرمان ها متفاوت شدند همین ما را در نمایشنامه نویسی دچار بحران ساخت اینکه نهادهای مختلف برای تولید نمایشنامه پا پیش نمی گذاشتند.
مهندس‌پور با بیان اینکه محمد چرمشیر و عبدالحی شماسی در یک دوره دو دست نمایشنامه متمایز می‌نوشتند، افزود: ما تا امروز مقدار بسیار کمی نمایشنامه با این گرایش داریم جریاناتی مانع از نمایشنامه‌نویسی در دوره‌های مختلف شد و همین باعث شد که نمایشنامه‌نویسی در دهه های ۸۰ و ۹۰ در یک سراشیبی قرار بگیرد و نمایشنامه‌نویس‌ها به سراغ بازخوانی و دراماتورژ بروند الان در پایان نامه‌ای که یکی از شاگردان من در دانشگاه انجام می‌دهد مشخص شد که بیشتر کارهایی که در فجر هم جایزه می‌گیرند خارجی هستند.
وی در این باره افزود: فعالیت مشترک من با محمد چرمشیر در یک دوره بنا به ضرورت اجتماعی صورت گرفت. در یک دوره من و آقای دکتر خاکی، محمد چرمشیر و حسین مسافرآستانه آیین نامه ای در دوره ریاست جمهوری محمدخاتمی نوشتیم که البته اشتباه کردم باید همان زمان میگفتم دولتی که برای اصلاحات آمده بود!
مهندس پور همچنین یادآور شد: الان شاهد هستیم که میزان دلار فروش ها و دلال ها در جامعه بیش از نمایشنامه نویس ها است و علتش هم آزادی بی قید و شرط آنها است این میزان آزادی در هیچ جای جامعه دیده نمی شود!
*اعتراض یک کارگردان به سیستم دولتی تئاتر
در ادامه کوروش نریمانی کارگردان تئاتر با اعتراض به وضعیت سیستم تئاتر دولتی گفت: دولت در تمام دوران ها عملا جای کمپانی ها و تهیه کننده ها و گروه های تئاتری را گرفته است و ما به همین دلیل مشخص نمی توانیم ادعا کنیم یک گروه منسجم تئاتری داریم و این یک حقیقت تلخ است که ما گروه تئاتر به معنای واقعی نداشتیم.
وی با اشاره به اینکه دولت جای گروه های مستقل تئاتری و کمپانی ها را گرفته است، افزود: جایی که هم دولت تهیه کننده و هم سرمایه گذار و متولی و سالن دار است (البته به استثنای سالن های خصوصی) طرف حساب دیگران نیستند. حال پیش می آید که دولتی تا حدودی با قشر فرهنگی ارتباط خوبی داشته شانسی برای آنها ایجاد می شود و نمایشنامه نویسی و گروه های تئاتری شرایط بهتری پیدا می کنند اما اگر نباشد قطع رابطه تئاتری رخ می دهد.
نریمانی با بیان اینکه در همه این سال ها دو نمایشنامه را به چاپ رسانده برای اینکه با نسل های بعدی ارتباط برقرار کند، گفت: وضعیت امروز نمایشنامه نویسی و کار تئاتر شرم آور شده چون دولتی ها دیگر پیشنهاد میدهند که چه بازیگری را به صحنه هم بیاوریم!
وی همچنین یادآور شد: من دو ـ سه سال پیش مهمترین اتفاق تئاتری ام را رقم زدم و آن هم راه اندازی کارگاهی برای جوانان و تهیه نمایشنامه و اجرای کار بود منتها از هیچ جا حمایت نشدیم من فقط خواستم بخشی از تجربیات کوچکم را در زمینه کمدی به نسل جوان منتقل کنم منتها تالار مولوی از ما حمایت نکرد به همین دلیل هم ما ابتدا در تئاتر باران و سپس در تئاتر مستقل کارگاهمان را برگزار کردیم.
نریمانی با اشاره به اینکه مشکل نمایشنامه نویسی ما این است که در دل گروه جای ندارد، گفت: اگر زمانی در نمایشنامه نویسی اتفاقات خوب رخ داده علتش این بوده که نمایشناهم نویس کنار کارگردان قرار داشته و گروه وجود داشته است. همه ما اگر کنار هم جمع شدیم بخاطر منافع شخصی است نه اینکه تا یک بازیگر معروف شد از گروه جدا شود هر چند که حق دارد به پول بیشتر هم دست یابد اما نکته این است که اگر بازیگری بتواند از گروه جدا می شود اما تکلیف نمایشنامه نویس چیست؟
مهندس پور در بخش دیگر نشست عنوان کرد که الان مقدار زیادی نیروهای تئاتری بیزینس من شده اند خیلی هم از این بابت خوشحال هستند این اتفاق همزمان با به دوران رسیدن بخشی از تازه بدوران رسیده های ثروتمند در تئاتر شده است، افزود: همه این اتفاقات در فقدان عقلانیت رخ می دهد.
