پادشاه فصل پرفروش سینما

پایگاه خبری تئاتر:  بررسی اکران‌های نوروز و عید فطر از سال ۱۳۹۴ به این سو نشان می‌دهد که بهترین فصل‌های اکران فیلم در ایران عمدتا در اختیار فیلمیران هدایت‌فیلم و پس از آنها بهمن‌سبز بوده است. از ۴۸ فیلمی که تحت عنوان اکران نوروزی یا اکران عید فطر در این سال‌ها اکران شده‌اند، پخش ۱۱ فیلم، توسط فیلمیران صورت گرفته که این مقدار با اختلاف بالاترین تعدادی است که یک شرکت پخش در ایران دارد. پس از فیلمیران، هدایت ‌فیلم با ۶ اثر و بهمن‌سبز که متعلق به حوزه هنری است با پنج اثر در رتبه‌های بعدی هستند. البته یک فیلم دیگر هم توسط خود حوزه هنری در این سال‌ها توزیع شده که آن را باید با آمار بهمن‌سبز قابل جمع دانست. سیمای مهر و نورتابان هر کدام چهار فیلم و رسانه فیلمسازان، خانه فیلم و نسیم صبا هرکدام سه فیلم را در فصل‌های پرفروش توزیع کرده‌اند. با توجه به تعداد فیلم‌های اکران شده در نوروز و عیدفطر این سال‌ها که ۴۸ فیلم بوده و ۱۵ پخش‌کننده‌ای که در این مدت فعالیت داشتند، متوسط سهم هر شرکت می‌توانسته تنها مقداری بیشتر از سه فیلم باشد.

اما پویان ‌فیلم و نیکان ‌فیلم هر کدام دو اثر و حوزه هنری (اگر مستقل از بهمن‌سبز محاسبه شود)، بنیاد سینمایی فارابی، شرکت نمایش‌گستران و شرکت فیلم ‌آفرین هر کدام تنها یک اثر سینمایی را توزیع کرده‌اند. بدون در نظر گرفتن تعداد سالن‌هایی که هر کدام از این پخش‌کننده‌ها در اختیار دارند هم می‌شود زمزمه‌ها درباره تسلط تمام‌عیار فیلمیران بر اکران سینمای ایران را با توجه به همین آمارها جدی گرفت. فیلمیران حدود چهار برابر بالاتر از میانگین سهم شرکت‌های پخش فیلم در ایران، از سبد محصولات سینمای کشور طی این سال‌ها سهم داشته است و پس از آن هدایت‌ فیلم با میانگین دو برابر بالاتر از حد متوسط در رتبه بعدی قرار دارد. فیلمیران و هدایت ‌فیلم متعلق به بخش‌های تجاری سینما هستند و بررسی‌های آماری نشان می‌دهد که سهم نهادهایی مثل حوزه هنری در نسبت به بخش تجاری سینمای ایران، چنانکه روی آن تاکید می‌شود، بالا نیست. چیزی که در این بررسی آماری به آن توجه شده، بر خلاف نمونه‌های رایج و مشابه، فروش فیلم‌ها، تعداد مخاطبان آثار یا تعداد سالن‌هایی که به هر فیلم تعلق گرفته نیست. این بررسی نشان می‌دهد که هر شرکت پخش‌کننده، چند فیلم سینمایی را توزیع کرده و به عبارتی هر شرکت با توجه به اولویت‌های فرهنگی و خصلت اجتماعی‌اش چند اثر را به نمایش درآورده است. با این بررسی آماری می‌شود تا حدودی فهمید که هر طیف از آثار سینمای ایران چه مقدار در فیلم‌های به نمایش درآمده سهم دارند.

پراکندگی جغرافیایی سالن‌ها در سینمای ایران مورد دیگری است که به فربه‌تر شدن بعضی از بخش‌های توزیع فیلم در کشور کمک کرده است. به عبارتی اگر در بعضی از نقاط کشور که  یا سالن سینما وجود ندارد یا سالن‌ها کم‌تعداد و بی‌کیفیت هستند، امکانات نمایش فیلم فراهم می‌شد، طبیعتا شرکت‌هایی مثل فیلمیران و هدایت ‌فیلم توفیق کمتری از وضعیت کنونی پیدا می‌کردند. دلیل این مطلب را باید تفاوت ذائقه کلی مردم کشور با فیلم‌هایی دانست که در حال حاضر تولید و توزیع می‌شوند. آثاری که هم‌اکنون تولید و توزیع می‌شوند، صرفا می‌توانند طیف‌های اجتماعی به‌خصوصی را در بعضی از نقاط جغرافیایی شهرهای بزرگ به سینما جذب کنند. در ایران هم مثل بسیاری از دیگر نقاط دنیا، رابطه مشخصی بین شرکت‌های پخش‌کننده فیلم و بخش‌های تولیدی سینما وجود دارد. اگرچه تهیه‌کنندگی سینما و فعالیت همزمان در قسمت پخش فیلم توسط یک شخص حقیقی یا خصوصی واحد، به لحاظ قانونی با موانعی روبه‌رو است اما، این اتفاق در ایران رخ داده است. نکته قابل توجه دیگر درخصوص سیستم پخش فیلم در ایران این است که نوع چینش شرکت‌های پخش با وضعیت سیاسی و اجرایی کشور در هر دوره‌ای ارتباطی نزدیک دارد.