پایگاه خبری تئاتر: موسیقی نواحی ایران در هر استان و منطقه از کشورمان رنگ و بو و ساختار خاص خود را دارد. زمانی که صحبت از موسیقی منطقه کردستان می‌شود، اغلب آن آوای شاد و در عین حال اشعار زیبا و با مفهوم برایمان تداعی می‌شود. این در حالی است که موسیقی نواحی کُردنشین در هر منطقه دارای ویژگی‌های خاص خود است، ویژگی‌هایی که گفته می‌شود امروز کمتر به آن توجه شده و به مرور در حال کمرنگ شدن است.
از اینها که بگذریم، مدت سه سال است که سریال طنز «نون.خ» با محوریت مردم روستایی استانهای کُردزبان از شبکه یک سیما با کارگردانی سعید آقاخانی پخش می‌شود و از همان ابتدا هم مورد توجه و استقبال مردم قرار گرفت. با توجه به اینکه این سریال به قوم کرد ایران، مردمی که همواره موسیقی بخش جدایی ناپذیر فرهنگ آنهاست، پرداخته، انتظار می‌رود که این سریال توجه ویژه‌ای هم به موسیقی این منطقه داشته باشد تا به نوعی موسیقی این ناحیه را معرفی کرده باشد. کما اینکه در تیتراژ قسمت پایانی فصل دوم از این سریال که در نوروز ۹۹ پخش شد، شعری از ایرج دهقان ملایری توسط سیدجلال محمدیان خوانده شد که مورد استقبال هم قرار گرفت.
ولی امسال در قسمت پایانی از فصل سوم این سریال ترانه قدیمی «لیلیم لی» با صدای حسین صفامنش و آهنگسازی صادق آزمند پخش شد؛ آهنگی که در واقع بازسازی یک موسیقی ترکیه ای با شعری کُردی بود.
هوشنگ جاوید ـ پژوهشگر موسیقی نواحی و آیینی ـ می‌گوید: موسیقی کردستان از ویژگی‌های منحصر به جغرافیای ایران برخوردار است و زمانی که آهنگسازی قصد بهره گیری از آن را داشته باشد، باید کاملا به هویت موسیقی کُردی ایرانی دقت کند؛ گرچه که در لابه لای کار باربط و بی ربط از آثار استادان وخوانندگانی چون حسن زیرک، برادران زی زی، روانشاد مامله و... نیز بهره گرفته شده است. با این حال به دلیل اینکه جوانان آهنگساز، مرزی برای فرهنگ‌ها و نوع ملودی‌ها قائل نیستند و مرز کلیه جغرافیای کشورها و مناطق کُردزبان را در نظر می‌گیرند، در نتیجه از موسیقی کردی مثلا ترکیه در کار خود بهره می‌گیرند.
او ادامه می‌دهد: چنین موسیقی‌هایی را می‌توان جزو موسیقی کردی حساب کرد ولی نمی‌توان گفت که به موسیقی کردی ایران مربوط است. اینکه این موسیقی را تحت تأثیر موسیقی ترکیه و یا کردستان عراق به حساب بیاوریم، آسیبی است که در حدود دو دهه به موسیقی کردی ایران وارد شده است؛ از همان زمانی که ساز دیوان وارد موسیقی ما شد و در موسیقی کردی ایران جا گرفت. اگر بخواهیم به درستی به موسیقی کردی ایران بپردازیم، باید به گسترش و به کارگیری تنبور اهمیت می‌دادیم.
جاوید تصریح می‌کند: منتهی این اتفاق نیفتاد و اگر هم تلاشی صورت گرفت تنها برای یک دوره خاص بود که بعد از آن دوره هم ماجراهای رواج موسیقی پاپ و عوض کردن ذائقه موسیقی مردم توسط مافیای موسیقی که اقتصاد هنر را در دست دارند، مطرح شد. زمانی هم که گوش مردم فاسد شود دیگر نمی‌توان ایراد گرفت که مثلا موسیقی سریال «نون خ» کردی ایران است یا ترکیه؟
این کارشناس موسیقی در عین حال با بیان اینکه موسیقی که در سریال «نون خ» استفاده شده، به دلیل اینکه ساختار درستی دارد، مشکلی ندارد، توضیح داد: هرچند استفاده از این موسیقی از منظر فرهنگی دارای ایراد است؛ سال‌ها پیش در کردستان پنج سال مسئول موسیقی صداوسیما بودم. همان زمان نزدیک دو سال هم مسئول وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان میراث فرهنگی و گردشگری موسیقی این منطقه بودم. به خاطر دارم که ورود سازهایی همانند دیوان خیلی با احتیاط و به دست کارآمدها انجام می‌شد و خیلی هم رواج نداشت و بیشتر تلاش می‌شد به عنوان یک ساز کمکی از آنها استفاده شود ولی اکنون اینگونه شده که تمام شکل‌های موسیقی پاپ کردی ساخته شده در خارج از مرزهای ایران روی موسیقی داخلی تأثیرگذاشته است.
این کارشناس موسیقی تأکید می‌کند استفاده از موسیقی و ملودی سایر کشورهای کُردزبان در تولیدات موسیقی کردی ایرانی امری رایج شده است و خیلی نمی‌توان از آن ایراد گرفت، توضیح می‌دهد: زمانی که از موسیقی کردستان صحبت می‌کنیم باید جغرافیای خود ایران را در نظر بگیریم. در ایران چهار استان کُردنشین از جمله آذربایجان غربی، کردستان، کرمانشاه و ایلام را داریم، به علاوه اینکه کردهای شمال خراسان، شمال گیلان (کرمانج‌ها)، همدان، قزوین و البرز را نیز داریم. آهنگسازان توجه خاصی به داشته‌های موسیقی کُردی ندارند و بیشتر تحت تأثیر موسیقی کردی مناطقی هستند که در بخش‌های کردنشین ترکیه و کردنشین عراق وجود دارد.
او در پایان گفت: اگر قرار باشد موسیقی کردی با تکیه بر اصالت فرهنگی خودمان ساخته شود باید با تکیه بر موسیقی کردی چهار استان کردنشین ایران صورت بگیرد. از یک سو مشکل تحقیق نکردن و نداشتن مشاور در تولید هست و از سوی دیگر هم در نظر گرفتن ذائقه امروز جوان‌ها؛ درحالی که اگر خوراک درست از طریق رسانه به آنها داده شود این مشکلات پیش نمی‌آید.
برای مشاهده دیگر اخبار سینما اینجا کلیک کنید
برای مشاهده دیگر اخبار تئاتر اینجا کلیک کنید
منبع: خبرگزاری ایسنا
