پایگاه خبری تئاتر: نسخه مرمت‌شده فیلم سینمایی «دختر لر» که توسط فیلم‌خانه ملی ایران برای اکران در این دوره از جشنواره جهانی فیلم فجر آماده شد، جمعه ۷ خرداد در سالن شماره یک پردیس چارسو با حضور سعید عقیقی؛ فیلم‌نامه‌نویس و منتقد سینما و میترا حجار؛ بازیگر سینما، به نمایش درآمد.
عقیقی پیش از اکران این فیلم و در قالب آئین دعوت از مخاطبان برای تماشای فیلم در سخنانی کوتاه درباره «دختر لر» گفت: این اثر به‌نوعی اولین فیلم صنعتی و تجاری سینمای ایران است. در تئوری ژانر در هالیوود، فیلم‌ها یک رویکرد اصلی دارند، مثل ملودرام، جنایی، اکشن، موزیکال و غیره، اما در غرب آسیا ما گرایشی به نام رویکرد خاورمیانه‌ای داریم که برای سرگرم کردن بیننده در یک اثر، ملودرام، کمدی، اکشن و فضای موزیکال دارند.
این منتقد سینما ادامه داد: «دختر لر» کهن الگو و نمونه آغاز این سبک از سینما در ایران است، سبکی که ادامه آن را تحت عنوان جریان اصلی سینمای ایران یا فیلمفارسی می‌شناسیم. تمام نشانه‌ها و اشاره‌های یک فیلم، متعلق به این جریان، شامل ستایشِ نظمِ موجود و بردن ریشه مشکلات به گذشته، در این فیلم دیده می‌شود. ستایش از حاکمیت وقت هم برای نمایش دادن ترقی در زمان پهلوی، به انتهای آن اضافه شده است.
۷۰ سال افتان و خیزان سینمای ایران
سرانجام بازیگران نخستین فیلم سینمای ایران چه شد؟
او افزود: دختر لر محصول کمپانی امپریال هند است و کارگردانی و تدوین و تولید آن را اردشیر ایرانی برعهده داشته، بازیگر مرد اصلی داستان هم عبدالحسین سپنتاست. فیلمبرداری آن ۷ ماه زمان برد و تأثیرات سینمای هند در بخش‌های مختلفش مشهود است. اولین اکران فیلم به‌طور رسمی در ۳۰ آبان ۱۳۱۲ در تهران بود و فروش بسیار موفقی را هم در گیشه تجربه کرده بود. در پایان باید گفت که «دختر لر» به‌عنوان یک فیلم تجاری، نمونه مناسبی برای مطالعات تاریخی در ایران است.
میترا حجار هم در صحبت‌های کوتاهی به ماجرای ورود بازیگر نقش گلنار به فیلم «دختر لر» پرداخت و گفت: روح‌انگیز سامی‌نژاد، اولین بازیگر زن مسلمان ایرانی است. روند ورود ایشان به فیلم کاملاً تصادفی بوده و از طریق ارتباط همسرش با یکی از عوامل فیلم به این پروژه اضافه شده است. طبعاً پیدا کردن یک خانم ایرانی در هند کار سختی بوده، اما این گروه، خانم سامی‌نژاد را پیدا می‌کنند و با وجود لهجه غلیظ کرمانی، ایشان انتخاب می‌شوند. حتی صحنه‌هایی هم به فیلم اضافه می‌کنند که کودکی این کاراکتر را در کرمان نشان می‌دهد، اگرچه تأثیری در روند قصه ندارد.
او در پایان صحبت‌هایش با اشاره به مصائبی که این بازیگر پس از بازی در نقش گلنار با آن مواجه شده، اظهار کرد: در حقیقت، خانم سامی‌نژاد را با وعده ثبت شدن نامش به‌عنوان اولین بازیگر زن ایرانی در تاریخ، فریب می‌دهند و این نقش را بازی می‌کند، اما بعد از جدایی از همسرش و بازگشت به ایران، مورد غضب مردم ایران، حتی خانواده و نزدیکانش قرار می‌گیرد و تا پایان عمر، به‌صورت مخفیانه زندگی می‌کرده است. در حقیقت، نام ایشان در تاریخ هنر ایران ثبت شد، اما بهای سنگینی برای آن پرداخت کرد.
سی‌و‌هشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر، از ۵ تا ۱۲ خرداد ۱۴۰۰ به دبیری محمدمهدی عسگرپور نویسنده، کارگردان و تهیه‌کننده سینما در تهران، در حال برگزاری است.
