چارسو پرس: کمتر از 10 روز دیگر چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر در حالی آغاز می‌شود که کنار بخش سودای سیمرغ، یکی از بخش‌های پرمخاطب جشنواره، سینمای مستند است. این بخش همه‌ساله با اکران تعدادی از مستندها داوری می‌شود و نهایتاً در اختتامیه آثار برگزیده اعلام می‌شود،
این درحالی است که با درنظر گرفتن عدم اعلام آثار راه‌یافته به جشنواره از سوی دبیرخانه گمانه‌زنی‌های مختلفی از سوی اهالی سینما و رسانه‌ها انجام شده و نام‌های مختلفی مطرح شده است، از سوی دیگر مجتبی امینی، دبیر جشنواره درباره اعلام آثار راه‌یافته به این دور از جشنواره فیلم فجر گفت: اسامی آثار راه‌یافته به بخش‌های مختلف تا 5 بهمن ماه اعلام می‌شود.
از سوی دیگر فارغ از نقدهای جدی که به نحوه برگزاری این بخش وجود دارد، یکی از موارد بحث، انتخاب فیلم‌های مستند برای حضور در جشنواره فجر است که هر سال دچار تغییراتی می‌شود و همین موضوع گلایه‌های مستندسازان را به‌همراه دارد، با این حال در دو سال اخیر، این شرط برای فیلم‌های مستند گذاشته شد که آثاری به جشنواره راه پیدا می‌کنند که در جشنواره حقیقت همان سال که یکی دو ماه زودتر برگزار می‌شود، حضور داشته باشند، همچنین از نظر زمانی نیز محدودیت‌هایی برای زمان فیلم‌ها گذاشته شد.
طی فراخوانی که برای چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر از سوی دبیرخانه این رویداد سینمایی منتشر شد، دو شرط برای انتخاب فیلم‌های مستند گذاشته شد؛ یکی از این شروط این بود که مستندها در بخش بلند شانزدهمین جشنواره فیلم سینما حقیقت (که آذرماه امسال برگزار شد) حضور داشته باشند و همچنین زمان آنها بیش از 75 دقیقه باشد.
این موضوع در تبصره 6 بدین صورت مورد اشاره قرار گرفته است:
«فیلم‌های متقاضی شرکت در بخش «مسابقه فیلم‌های مستند بلند» باید دارای پروانه نمایش از سازمان امور سینمایی و راه‌یافته به بخش مسابقه شانزدهمین دوره جشنواره سینما حقیقت بوده و دارای مدت زمان نمایش حداقل 75 دقیقه باشند.»
با مروری بر فیلم‌های مستند حاضر در بخش بلند ملی سینما حقیقت که آذرماه برگزار شد، 16 اثر به چشم می‌خورد.
«امین‌الضرب» به‌کارگردانی جمشید بیات ترک، «ردی از یک مرد» ساخته ساسان فلاحفر، «دیافراگم» به‌کارگردانی جواد وطنی، «اپی بین مرگ و زندگی» به‌کارگردانی مهدی سالکی، «قانماز» به‌کارگردانی علی قاسمی و جعفری موسوی، «سه نهزارم» به‌کارگردانی بهروز نورانی‌‌پور، «کوهستان بی‌صدا» به‌کارگردانی فرود عوض‌پور، «خونه مامان شکوه» به‌کارگردانی مهدی بخشی مقدم، «آقانعمت» به‌کارگردانی علی تک‌روستا، «برزخی‌ها» به‌کارگردانی عارف افشار، «برای پس از مرگم» به‌کارگردانی عبدالرضا نعمت‌اللهی، «دنیای وحشی زاگرس» به‌کارگردانی فرشاد افشین‌پور، «قرار روز شانزدهم» به‌کارگردانی سیدمحمداحسان اصغرزاده، «پاییز پنجاه‌سالگی» به‌کارگردانی محسن اسلام‌زاده، «پیله ابریشم» ساخته محسن آقایی و «غیرمسکونی» به‌کارگردانی مسعود زارعیان، 16 اثری‌اند که امسال در بخش بلند جشنواره سینما حقیقت به رقابت با یکدیگر پرداختند.
از سویی دیگر، براساس فراخوان فجر، فیلم‌های بلند بخش شهید آوینی نیز به‌دلیل آنکه در بخش مسابقه حقیقت حضور داشتند، اجازه حضور در جشنواره را خواهند داشت. بنابراین مستندهای "در پس جنگ" (75 دقیقه) و "6410 روز اسارت" (84 دقیقه) نیز می‌توانند از آثار حاضر در جشنواره فجر امسال در بخش مستند باشند.
نکته قابل توجه درباره مستندهای بلند بخش ملی سینما حقیقت اینجاست که تعدادی از این آثار، زمانی کمتر از 75 دقیقه دارند، به‌عبارت دیگر، با توجه به شرط جشنواره برای پذیرش مستندهای بالای 75 دقیقه، یا این آثار حذف خواهند شد و یا کارگردان باید نسخه جدیدی را که زمانش بالای 75 دقیقه باشد به دبیرخانه جشنواره ارسال کند. پیگیری خبرنگار تسنیم نشان می‌دهد که این موضوع برای کارگردان‌ها امکان‌پذیر است و می‌توانند با اضافه کردن چند دقیقه به فیلم، شرط 75 دقیقه را تأمین کنند، با این حال، نکته مهم این است که با اضافه کردن تصاویر جدید به فیلم، فرم کلی اثر دچار تغییر نشود.
از بین 16 مستند بخش ملی که در بالا ذکر شد، مستند «پاییز پنجاه‌سالگی» محسن اسلام‌زاده قطعاً اجازه حضور در جشنواره فجر را ندارد، چرا که این فیلم چندی پیش به‌مناسبت سالگرد شهادت سردار سلیمانی از تلویزیون پخش شد و چند اکرانی نیز در سینماها داشت. از سویی دیگر، مستندهای «کوهستان بی‌صدا»، «دیافراگم»، «اپی بین مرگ و زندگی»، «سه نهزارم»، «برای پس از مرگم» و «قرار روز شانزدهم» به‌دلیل آنکه زیر 75 دقیقه هستند، از شانس کمی برای حضور در جشنواره فجر برخوردارند، مگر آنکه کارگردان‌های این آثار بتوانند چند دقیقه‌ای به فیلم خود اضافه کنند.
سیداحسان اصغرزاده کارگردان مستند «قرار روز شانزدهم» نیز در گفت‌وگو با تسنیم اعلام کرد که فیلمش به‌دلیل آنکه زیر 75 دقیقه است، در جشنواره فجر حضور نخواهد داشت. او همچنین بیان کرد که اضافه کردن نزدیک به 13 دقیقه به فیلمش، از نظر کیفی به فیلمش ضربه می‌زند و این کار را نمی‌کند.
زمان برای پس از مرگم 65 دقیقه، دیافراگم 66 دقیقه، اپی بین مرگ و زندگی 63 دقیقه و قرار روز شانزدهم 62 دقیقه است. به‌نظر می‌رسد اضافه کردن نزدیک به 11ـ12 دقیقه به این فیلم‌ها امری دشوار است، به‌ویژه آنکه ماهیت داستان فیلم نباید دچار تغییرات زیادی بشود، البته مستندهای «کوهستان بی‌صدا» 72 دقیقه و «سه نهزارم» نیز 70 دقیقه است و طبیعتاً کارگردان‌های آن دو اثر دست بازتری برای اضافه کردن چند دقیقه‌ای به فیلم‌ها دارند.
تجربه چند سال اخیر جشنواره فجر نشان داده است که نزدیک به 10 فیلم به بخش مستند راه پیدا کرده‌اند و به رقابت با یکدیگر می‌پردازند تا سیمرغ بلورین بهترین فیلم مستند بلند را از آن خود کنند، با این حال باید دید پس از اعلام آثار از سوی دبیرخانه، کدام فیلم‌های مستند در چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر حضور خواهند داشت.
///.
منبع: خبرگزاری تسنیم
