چارسو پرس: «سرهنگ ثریا» فیلمی است که اگر متن ابتدایی آن را بخوانیم و با دقایق آغازین آن آشنا شویم و البته از موضوع گروهک منافقین و اعضای دربند در آن مطلع باشیم تا ته خط را خوانده ایم. یعنی نه دیگر منتظر یک پایان بندی کلاسه بندی شده هستیم و نه منتظر عطف های دراماتیک می نشینیم و فقط مجاهدت های یک زن را می بینیم که به مانند سیزیف تلاش یک تنه ای را برای جامعیت بخشیدن به الگوی وحدت در عین کثرت مشاهده میکنیم.
با در نظر گرفتن این پارادایم «سرهنگ ثریا» فیلم شریف و محترمی است که نمی خواهد قهرمان سازی کند. مشخص است که یک فیلم اسنادی است. تبعیت محضی به منطق رئالیستی دارد و در این مسیر حتی از وارد شدن نقد به نیروهای خودی نیز ابایی ندارد. البته که به دنبال تطهیر هم نیست، نوعی مستندنگاری تاریخی است که بیش از آن که قائم به فرد باشد، در پی توصیف گری از یک رفتار سازمانی است.
نکته مهم این مورد آن است که فیلم بدون آن که به درون گروهک منافقین ورود کند، شناخت و اطلاعات خوبی را به مخاطب منتقل می کند، بار عمده این شناخت نه از مسیر دیالوگ که ساده ترین روش ممکن است منتقل نمیشود بلکه خرده داستانک های فیلم وظیفه این انتقال اطلاعات را به عهده دارند، این ابتکار سبب میشود تا فیلم لیلی عاج، در نقطه درستی از روایت گری ایستاده و ضمن وفاداری به وجه مستند بایسته های یک فیلمنامه ساختارمند و کنشگرا را در خود لحاظ نماید.
یک نکته در مورد ترکیب شخصیت های داستان آن که مخاطب به جز ثریا شناخت چندانی از دیگر شخصی ها پیدا نمیکند، زمینه برای معرفی آن دختر خائن در اردوگاه خودی چندان برقرار نیست، همچنان که میتوان چند برداشت از رابطه و مناسبات زن فراری نقابدار با دختر خائن به دست آورد که فیلم اشاره مستقیمی به هیچ یک از این برداشت ها نمی کند.
این اتفاق در شرایطی رخ داده که تمرکز اصلی داستان بر روی ثریا گذاشته شده و اگرچه بار اصلی درام نیز بر روی این کاراکتر سوار است اما باید پذیرفت که دیگر شخصیت ها به حال خود رها شده اند، هم چنان که وقتی برخی افراد به رابط خود و عراقی ها شک میکنند این تردید در همان نطفه خفه شده و چون تعلیق نمی آفریند به یکی از نقاط مبهم داستان تا انتها تبدیل میشود که برای مخاطب در هر رخدادی دونیت به وجود می آورد.
ضرباهنگ فیلم موجه و خوب است چگالی داستانی بالاست و تلاش شده در یک زمان مقتضی عمده رفتارهای گروهک در قبال کسانی که در انتظار فرزندانشان هستند به تصویر کشیده شده و پس از پایان فیلم مخاطب به یک دانش خوبی در این ارتباط دست یابد که با توجه به مغفول ماندن، قضییه شیرینی این اطلاعات را دوچندان میکند.
فیلم سینمایی سرهنگ ثریا
فیلم یک مشخصه بزرگ دارد و آن روحیه قهرمانی است که تدریجا به ثریا افزوده می شود این قهرمانی بار دراماتیک چندانی ندارد تابع کنش های مبتکرانه کاراکتر است شخصیتی که ابتکار عمل بالایی داشته و در چند بزنگاه، ناجی تیمش است، زیرکی خاصی در لفافه به این کاراکتر تزریق شده که سبب میشود تا مخاطب بپذیرد هیچ یک از افراد گروه به اندازه ثریا شایستگی رهبری آن جریان را ندارد این مولفه به صورت قطره چکانی به مخاطب انتقال داده میشود تا پروسه قهرمان پروری مسیر حرفه ای و صحیح سینمایی خود را بپیماید.
«سرهنگ ثریا» یکی از آثار اخیری است که با محوریت زن قهرمان در سینمای ایران ساخته شده است. فیلمی که چون تلاش دراماتیکی برای پروار کردن این کاراکتر صورت نگرفته در ذهن ها خواهد ماند و از آن با عنوان تلاشی شریف و سیزیف وار یاد میشود. این عنوان امضای تاریخی فیلمی است که بی ادعا قدم در مسیر روایتگری از این اتفاق گذاشته است.
هر آنچه از ۲۴ فیلم «سودای سیمرغ» می‌دانیم
بیشتر بخوانید: صفحه ویژه جشنواره فیلم فجر
منبع: خبرگزاری ایرنا
نویسنده: مجتبی اردشیری
