فیلم " سرهنگ ثریا " دچار لکنت است

چارسو پرس: معین مومنیان گفت: شاید دلیل اصلی این لکنت، مشکل تدوین باشد یا اینکه بتوانند فیلم را به جشنواره برسانند و یا هدف کرگردان این بوده است که به بعضی موارد نپردازد و به صورت ناقص به آنها بپردازد.

سرهنگ ثریا یکی از فیلم‌های مطرح در چهل و یکیمین جشنواره بین المللی فیلم فجر بود، فیلمی که پادگان اشرف مقر سازمان منافقان را دستمایه قرار داده و از داستان مادری می‌گوید که فرزندش از سوی این گروهک به پادگان اشرف برده شده و حالا او می‌کوشد که فرزندش را از دست آنان نجات دهد.

کارگردان این فیلم لیلی عاج است و در عرصه تئاتر کارگردانی کرده اما سرهنگ ثریا اولین تجربه فیلم اوست که به همین دلیل مخاطبان ویژگی‌های صحنه‌های تئاتر را در فیلم احساس می‌کنند. پرداخت و نوع موضوعی که کارگردان به آن پرداخته است، این فیلم را برنده جایزه ویژه وزیر فرهنگ و دیپلم افتخار بهترین فیلم اولی چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر کرد.

این منتقد سینمایی و کارشناس فرهنگی با بیان اینکه آنچه از سرهنگ ثریا در جشنواره فیلم فجر اکران شد، کاملا مشهود بود که یک کارگردان تئاتر آن را کارگردانی کرده است، افزود: در این فیلم بازی‌ها، صحنه‌ها و همین طور کل روایت را از نگاه بازیگر اصلی می‌بینیم و تقریبا هیچ قسمتی از فیلم نیست که شخص دیگری غیر از زاویه اصلی فیلم از آن مطلع باشد و بنابراین همه اتفاقی که می‌بینیم اتفاقاتی است که برای شخصیت اصلی رخ داده است.

این منتقد سینمایی در اصفهان ادامه داد: در فیلم فلش بک و فلش فوروارد نمی‌بینیم و تنها یک بازه زمانی وجود دارد که که همه اتفاقات در همان بازه زمانی می‌افتد؛ این مثل صحنه تئاتر می‌ماند و انگار که یک صحنه روی تئاتر درست شده و فقط فیلم را از نگاه کسانی که در آن صحنه هستند، می‌بینیم.

وی سوژه فیلم سرهنگ ثریا را قابل تقدیر دانست و یادآور شد: این فیلم یکی از جنبه‌های احساسی که سازمان منافقان به ما آسیب زده را به تصویر می‌کشد؛ از لحظه شروع فیلم که بچه‌ها را با چهره‌های سنگی و سرد به سازمان می سپارند تا به فرانسه منتقل کنند تا تلاش مادران برای دیدن بچه‌ها و صحنه مبهمی که که یک پدر پیر، ظاهرا توسط پسر خودش کشته می‌شود؛ گرچه فیلم به صورت واضح و شفاف این را به ما نمی‌گوید اما ممکن است که مخاطب چنین برداشتی کند و همه اینها موجب می‌شود تا مخاطب به عمق نیت منافقان پی ببرد.

به گفته مومنیان فیلم سرهنگ ثریا صحنه‌های نامشخصی دارد که از دو زاویه می‌توان به آنها پرداخت، از ابتدای فیلم با یکسری صحنه‌های نامشخص مواجه می‌شویم که این صحنه‌ها تبدیل به صحنه‌های آشفته می‌شوند و فکر می‌کنم با توجه به تسلط کارگردان روی موضوعات مرتبط با تئاتر، هوشمندانه انتخاب شده اند تا تشویش ذهنی شخصیت اول داستان را به مخاطب منتقل کند.

فیلم سینمایی سرهنگ ثریا

وی گفت: در فیلم، دعواها، شک و تردیدها و ناراحتی‌هایی می‌بینیم که مشخص نیستند چرا وجود دارد و این مشخص نبودن به دلیل این است که به غیر از صحنه ای که بازیگر اصلی فیلم با آن مواجه است، با هیچ صحنه دیگری مواجه نیستیم. اما از طرف دیگر فضای جغرافیایی هم برای ما یک فضای مبهم تصویر شده است؛ نمی‌دانیم که به طور دقیق رویداد کجا می‌گذرد و شخصیت‌های داستان کجای اردوگاه و کدام ضلع آن هستند. هر بار که آنها به سمت اردوگاه می روند ، با اسم "اسد" مواجه می‌شویم که نمی دانیم اسم اسد از کجا آمده، اسم اردوگاه است یا اسم منطقه و این مشخص نیست.

این منتقد سینمایی با تاکید بر فضای مبهمی که از ابتدا تا آخر فیلم برای مخاطب حل نمی‌شود ، یادآور شد: همه اینها برای مخاطب فضای مبهمی ایجاد می‌کند که به باور من از یک لحاظ تشویش و سوالات ایجاد می‌کند واز طرف دیگر یا کارگردان در نظر داشته است که در ساخت، صحنه‌ها را در فیلم وارد کند اما در تدوین حذف شده اند و یا اینکه اگر اصلا برای آنها جایی در نظر نگرفته است، نقطه ضعفی برای فیلم است.

وی همچنین یکی از نقاط ضعف فیلم را نام آن دانست و افزود: در نگاه اول چندان متوجه وجه تسمیه فیلم نمی‌شویم؛ وقتی فیلم شروع می‌شود و تا انتهای آن را می‌بینیم اما نمی‌دانیم چرا به این زن سرهنگ ثریا می‌گویند؛ در واقع اسم فیلم از همان ابتدا سوژه ما را لو داده است و آن تعلیقی که باید برای مخاطب ایجاد شود از بین رفته است.

این منتقد سینمایی و کارشناس فرهنگی با اشاره به نبود برخی صحنه‌های تریلر فیلم سرهنگ ثریا و فیلم اکران شده در جشنواره فیلم فجر، گفت: تریلری که از فیلم پخش شده است با آن چیزی که در فیلم دیده می شود متفاوت است. تریلر صحنه‌هایی دارد که در نسخه اکران فیلم نیست و این قضاوت در رابطه با فیلم را خیلی سخت می‌کند.

وی ادامه داد: چیزی که در فیلم به نمایش در می‌آید، از لحظه ای شروع می‌شود که بازیگر و سوژه اصلی فیلم در محل اتفاق افتادن وقایع اصلی است و فیلم هم تقریبا در همان جا تمام می‌شود؛ در واقع ما فقط بعد از پایان فیلم و قبل از تیتراژ، صحنه ای داریم که بازیگر اصلی در صحنه دیگری است و کل فیلم را در یک لوکیشن می‌بینیم اما در تریلر می‌بینیم که کارگردان صحنه‌های دیگری هم در فیلمش داشته است و همین موضوع تا حدودی قضاوت در رابطه با فیلم را سخت می‌کند.

مومنیان از سوی دیگر با اشاره به اینکه فیلم سرهنگ ثریا چندان شرایط سخت اسارت را برای مخاطب به تصویر نمی‌کشد و بیشتر زاویه دید دوپلو را به مخاطب می‌دهد، گفت: کارگردان در رابطه با اثرگذاری فیلمش می‌گوید که خواسته اسارت بچه‌های ایرانی را در اردوگاه اشرف به تصویر بکشد که ما چنین اسارتی را در فیلم نمی‌بینیم.

بیشتر بخوانید: صفحه ویژه جشنواره فیلم فجر