چارسو پرس: از میانه دهه ۸۰ و با گذشت یک دهه از سال‌های دهه شصت، ایرانیان کم‌کم شروع به مرور خاطرات این دهه خاص کردند. نسل دهه شصت که حالا به نوجوانی و جوانی رسیده بودند، شروع به بازگویی خاطراتشان و همینطور ساختن خاطرات و علایق مشترکشان پرداختند.
این موضوع در سینما هم مورد توجه قرار گرفت و فیلم‌هایی ساخته شد که داستانشان در دهه شصت می‌گذشت و سبک زندگی و شرایط اجتماعی آن دوران را بازنمایی می‌کردند. این فیلم‌ها با استقبال بسیار خوب تماشاگران هم روبه رو شدند، هرچند از نظر معیارهای فیلم سازی و استانداردهای سینمایی، فیلم‌های موفقی نیستند.
اخراجی‌های یک، دو، سه
اخراجی‌ها، ساخته پرسروصدای مسعود ده نمکی، از اولین فیلم‌هایی بود که فضای دهه شصت را در در اواسط دهه هشتاد، تصویر می‌کرد. اولین فیلم از این مجموعه سه‌گانه که سال ۸۶ روی پرده رفت، داستان چند جوان جنوب شهری بود که هر کدام با مشکلات خاص و به دلایل مختلف به جبهه می‌روند. یکی از آنها که لات محله است، باری به دست آوردن دختر مورد علاقه اش به جبهه می رود، یکی از آنها معتاد است، دیگری ترسو است و بقیه هم مشکلات خودشان را دارند. حضور جمع آنها در جبهه داستان‌های بامزه ای رقم می‌زند. این کمدی با فروش بیش از ۲ میلیارد تومان در سال ۸۶ (معادل ۳۰۰ میلیارد تومان در سال ۱۴۰۲) پرفروش‌ترین فیلم سال ۸۶ شد. بخش زیادی از فیلم در فضای جبهه می‌گذرد و البته بخشی از داستان هم در شهر و خانه جریان دارد. در هر دو قسمت و به خصوص در فضای شهری، می‌شود بازنمایی سبک زندگی، لباس پوشیدن و خانه‌های دهه شصت را دید. با موفقیت خیره کننده فیلم در گیشه، قسمت‌های بعدی آن هم در سال ۸۸ و ۸۹ ساخته و اکران شدند که البته سومین قسمت در سال‌های بعد از دهه شصت می‌گذرد.
ضدگلوله، مصطفی کیایی
ضد گلوله به کارگردانی مصطفی کیایی و با بازی مهدی هاشمی، ژاله صامتی، مسعود کرامتی و محسن کیایی، در اواسط دهه ۶۰ و در زمان جنگ ایران و عراق می‌گذرد و در باره مردی میانسال در تهران است که کارش قاچاق نوارهای لس آنجلسی و فیلم‌های ویدئویی است. او در اثر یک اتفاق درمی‌یابد که توموری در سر دارد و تا دو ماه دیگر بیشتر زنده نخواهد ماند. این اتفاق باعث می‌شود تصمیم بگیرد به جبهه برود. اما هیچ گلوله ای به او کارساز نیست. فیلم در فضایی کمدی زندگی روزمره و دغدغه‌های مردم در آن سال‌ها را نمایش می‌دهد.
نهنگ عنبر یک و دو، سامان مقدم،
یکی از موفق‌ترین کمدی‌هایی که در میانه دهه نود اکران شد، نهنگ عنبر سامان مقدم بود. این فیلم با مشکلاتی که برای مجوز پیدا کرد و با دو بار انجام اصلاحات، توانست در اردیبهشت سال ۹۴ روی پرده برود و تبدیل به دومین فیلم پروفروش آن سال شود. فیلم با بازی رضا عطاران و مهناز افشار، کمدی رمانتیکی است که در دهه شصت می‌گذرد و جوانی کردن و عاشق شدن در این دهه را تصویر می‌کند. در این فیلم لباس پوشیدن جوانان در دهه شصت بازنمایی می‌شود و حتی از موسیقی‌های آن دوره هم در آن استفاده شده است.
ارژنگ صنوبر (رضا عطاران)، مردی ۵۰ ساله، در زندگی خود دچار تجربه‌های متفاوت و سخت عاشقانه‌ای می‌شود. او که از کودکی رؤیا (مهناز افشار) را دوست داشته، به دلایلی نمی‌تواند با او ازدواج کند و رؤیا با توجه به محدودیت‌های اجتماعی دهه شصت، به همراه خانواده‌اش راهی آمریکا می‌شود. ارژنگ که هرگز رؤیا را فراموش نکرده، دست به کارهای عجیب و غریبی می‌زند و در زمان‌های مختلف باز با رؤیا روبه‌رو می‌شود. اما هر بار ناکام می‌ماند. موفقیت این فیلم باعث شد دو سال بعد سامان مقدم نهنگ عنبر ۲ را با عنوان سلکشن رویا بسازد. نهنگ عنبر ۲ ارژنگ و رویا را در دوران میانسالی تصویر می‌کند در حالی که رویا بعد از ازدواج ناموفقش از آمریکا به ایران برگشته و این بار با تمام اتفاقاتی که می‌افتد، با هم ازدواج کرده‌اند. فیلم فلاش بک‌هایی به گذشته آن دو دارد که در دهه شصت می‌گذرد و باز با همان فضای کمدی، بازسازی سبک زندگی و روابط انسان‌ها و محدودیت‌های آن دوره است.
مصادره، مهران احمدی
اولین تجربه کارگردانی مهران احمدی، کمدی است که چهل سال زندگی یک کارمند ساواک را روایت می‌کند. اسماعیل یارجانلو با خرید بلیت بخت‌آزمایی برنده اعانه ملی می‌شود و با پولی که برنده شده، ۵ هزار متر زمین در عباس‌آباد خریداری می‌کند. اما با سقوط شاه وپیروزی انقلاب مجبور می‌شود ایران را ترک کند و وکالت زمین را به دوستش جلال خاوندی می‌دهد. خاوندی زمین را تصاحب می‌کند و چهل سال به دروغ به اسماعیل می‌گوید که زمینش مصادره شده و او در حال حل مشکل است. در این فیلم رضا عطاران، هومن سیدی و بابک حمیدیان حضور دارند.
هزارپا، ابوالحسن داودی
هزارپا ساخته ابوالحسن داوودی در باره رضا و منصور دو دوست صمیمی و دله‌دزد است که اوایل دهه شصت زندگی می‌کنند. رضا از طریق مادرش که برای او به دنبال دختری مناسب می‌گردد، متوجه می‌شود الهام، که از خانواده‌ای ثروتمند است می‌خواهد با پسری ازدواج کند که جانباز باشد. رضا که یک پایش را در تصادف از دست داده و از پایی مصنوعی استفاده می‌کند، فرصت را مغتنم می‌شمرد تا از همین طریق به دختر نزدیک شود. او به محل کار الهام که یک آسایشگاه جانبازان را می‌چرخاند می‌رود و به هر بهانه‌ای شده برای خودش کاری دست و پا می‌کند.
از همین خلاصه داستان هم مشخص می‌شود که بار کمدی آن در مواجهه دو طیف با دو نگرش متفاوت است. فیلم البته نقدهای منفی دریافت کرده، اما در زمان اکران با استقبال بی نظیر تماشاگر مواجه شد و حتی عنوان پرفروش ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را هم به دست آورد. هرچند که ملاک چنین محاسباتی مشخص نیست، اما به هرحال نشان از اقبال مخاطب به بازسازی فضاهای دهه شصتی و نوستالژیک دارد.
مثل نهنگ عنبر و هزارپا در این فیلم هم رضا عطاران حضور دارد و علاوه بر او جواد عزتی، سارا بهرامی و مهران احمدی هم در آن بازی می‌کنند.
///.
منبع: همشهری آنلاین
