چارسو پرس: هیچ قانونی مبنی براینکه موسیقی متن فیلم ترسناک باید به اندازه خود فیلم خوب باشد وجود ندارد، اما یک موسیقی به‌یادماندنی، وهم‌انگیز یا دلهره‌آور تا حد زیادی به بهتر شدن فیلم کمک می‌کند. البته هدف فیلم‌های ترسناک ترساندن بینندگان از طریق داستان‌ها و عناصر بصری است، اما صدا نیز به همان اندازه مهم است و اغلب برای تحریک احساسات در سطحی ظریف‌تر یا حتی ناخودآگاه عمل می‌کند. در نتیجه آن دسته از فیلم‌های ترسناکی که موسیقی‌های موثرتری دارند، شایسته توجه و تحسین هستند.
فیلم‌هایی که در این مطلب نام بردیم همگی آثار کلاسیک ژانر ترسناک هستند و به خاطر موسیقی‌هایشان تحسین می‌شوند. بیشتر این فیلم‌ها قدیمی هستند و نشان می‌دهند که موسیقی‌های ترسناک در دهه‌های گذشته جسورانه‌تر بودند، یا شاید این زمان است که باعث می‌شود یک موسیقی نمادین شود و در ذهن بسیاری جا بیفتد. در هر صورت این‌ها فیلم‌های فوق‌العاده با موسیقی‌های عالی هستند که به عنوان برجسته‌ترین آثار ژانر ترسناک شناخته می‌شوند.
۱۰. موسیقی فیلم ترسناک «روانی» (Psycho) حس اضطراب را به بیننده منتقل می‌کند
- محصول: ۱۹۶۰
- کارگردان: آلفرد هیچکاک
- موسیقی: برنارد هرمان
تصور فیلم «روانی»، یکی از بزرگ‌ترین و جسورانه‌ترین آثار دهه ۱۹۶۰ بدون موسیقی نمادین برنارد هرمان دشوار است. البته، کارگردانی تحسین‌برانگیز آلفرد هیچکاک و داستان غافلگیرکننده (برای زمان خود) درباره زنی که وارد یک متل عجیب و غریب می‌شود، به خودی خود درخشان است، اما همه چیز با موسیقی هرمان به طرز عجیبی قابل توجه‌تر است، به خصوص وقتی صحبت از صحنه دوش گرفتن ماریون می‌شود.
اما حتی قبل از این، موسیقی متن فیلم «روانی» که در تیتراژ آغازین شنیده می‌شود، لحن آن را کاملا مشخص و قبل از شروع داستان، مقدار قابل توجهی اضطراب را به فیلم تزریق می‌کند. صدای تیز و جیغ‌مانند سازهای زهی استفاده شده در موسیقی آنقدر نمادین است که حتی کسانی که هنوز «روانی» را ندیده‌اند، احتمالا موسیقی را تشخیص می‌دهند. این مطمئنا تنها دلیلی است که نشان می‌دهد آهنگساز کارش را به درستی انجام داده.
۹. موسیقی فیلم ترسناک «جن‌گیر» (The Exorcist) از ابتدا برای این فیلم ساخته نشده بود
- محصول: ۱۹۸۱
- کارگردان: ویلیام فریدکین
- موسیقی: مایک اولدفیلد
موسیقی «زنگ‌های لوله‌ای» (Tubular Bells) و استفاده از آن در فیلم «جن‌گیر» مورد جالبی است، چون در حالی که اصلا برای این فیلم محصول ۱۹۷۳ نوشته نشده بود، اما به خوبی روی آن نشست. بعد از شنیدن این قطعه به راحتی می‌توان تصور کرد که تم آغازین موسیقی «زنگ‌های لوله‌ای» یک تم غیررسمی برای مجموعه «جن‌گیر» است و حتی در جدیدترین قسمت این فرنچایز با نام «جن‌گیر: مومن» (The Exorcist: Believer) دوباره از آن استفاده شد.
آلبوم معروف به «زنگ‌های لوله‌ای» اثر مایک اولدفیلد، به لطف نمایش بخش کوچکی از آن در این فیلم ترسناک معروف، به سطح شگفت‌انگیزی از محبوبیت رسید. شاید انتظار نمی‌رفت که به یک موسیقی متن تبدیل شود، و همچنین به نظر نمی‌رسید یک آلبوم راک پراگرسیو/ اینسترومنتال قادر باشد به یک کار موفق و محبوب تبدیل شود. اما محبوبیت و ماندگاری این قطعه نشان می‌دهد که چقدر این فیلم در سال ۱۹۷۳ مهم و موفق بود، تا جایی که میلیون‌ها نسخه از این آلبوم در سرتاسر جهان فروخته شد. بخش استفاده شده در جن‌گیر به‌طور غیرقابل انکاری ترسناک است و کاملا با لحن کلی فیلم مطابقت دارد.
۸. موسیقی متن فیلم ترسناک «هالووین» (Halloween) توسط خود کارگردان ساخته شد
- محصول: ۱۹۸۱
- کارگردان: جان کارپنتر
- موسیقی: جان کارپنتر
جان کارپنتر یک فیلمساز و البته یک آهنگساز است و بارها برای فیلم‌های خودش موسیقی ساخته. معروف‌ترین اثر او احتمالا همان موسیقی متنی است که برای «هالووین» ساخت که اتفاقا به عنوان یکی از معروف‌ترین فیلم‌های او نیز شناخته می‌شود. این فیلم با بازی جیمی لی کرتیس و دونالد پلینس، یک قاتل ترسناک و مرموز به نام مایکل مایرز را معرفی می‌کند که در روز هالووین در شهر خیالی هادونفیلد دست به قتل‌های دل‌خراش می‌زند.
موسیقی متن اصلی در فیلم «هالووین» به خاطر سادگی‌اش فوق‌العاده است و نوعی ملودی دارد که با شنیدن آن هرگز فراموش نمی‌شود. این موسیقی با فرض ساده فیلم مطابقت دارد، که همه چیز در مورد زنده ماندن از شر یک قاتل به ظاهر غیرقابل توقف است، و نت‌های ممتدی که با پیانو نواخته می‌شود با ماهیت توقف‌ناپذیر مایکل مایرز به عنوان یک آنتاگونیست به خوبی هم‌خوانی دارد. ممکن است پرهیاهو نباشد، اما مطمئنا خاطره‌انگیز است و فیلم را به خوبی تکمیل می‌کند.
۷. اره (Saw)
- محصول: ۲۰۰۴
- کارگردان: جیمز وان
- موسیقی: چارلی کلاوسر
فیلم «اره» که در سال ۲۰۰۴ با بودجه بسیار کم و لوکیشنی- عمدتا- واحد ساخته شده بود با یک موفقیت غافلگیرکننده مواجه شد. فیلمِ اول به دنبال این بود که چند نفر را با یک سری کارهای (بخوانید بازی‌های) دردناک و دیوانه‌وار توسط شخصیتی مرموز به نام جیگساو به چالش بکشد و فیلم‌های بعدی با استفاده از همین فرضیه داستان‌هایشان را پیش بردند. در هر قسمت تله‌ها و چالش‌ها دردناک‌تر و آزاردهنده‌تر شدند و میزان خون و اندام‌های مثله‌شده به میزان قابل توجهی افزایش یافت.
دنباله‌های «اره» به خاطر شدت شکنجه‌ها و نوع بازی‌ها از نسخه اصلی متمایز می‌شوند، اما یکی از عناصر مشترکی که در تمام قسمت‌ها وجود دارد، موسیقی نمادین معروف به «Hello Zepp» از موسیقی‌دان/ آهنگساز چارلی کلاوسر است. این موسیقی واقع شوم است و تا به امروز در هر کدام از فیلم‌های «اره» با تغییراتی به کار برده شده. موسیقی «Hello Zepp» که اغلب نزدیک به پایان هر فیلم استفاده می‌شود، معمولا مکمل امضای پایان‌های پیچیده‌ای است که این فرنچایز به آن شهرت دارد. وقتی که این موتیف آشنا شروع می‌شود، می‌فهمیم که همه چیز قرار است غافلگیرکننده یا به طرز شگفت‌انگیزی احمقانه پایان یابد.
۶. موجود (The Thing)
- محصول: ۱۹۸۲
- کارگردان: جان کارپنتر
- موسیقی: انیو موریکونه
با فیلم «موجود» جان کارپنتر یک فیلم ترسناک نمادین دیگر را تنها چهار سال پس از «هالووین» ساخت، هرچند که این بار دخالتی در موسیقی متن آن نداشت. انیو موریکونه موسیقی این فیلم را به گونه‌ای طراحی کرد که با دیگر آثار برجسته‌اش (مخصوصا موسیقی‌های شاداب، حماسی و احساسی که برای فیلم‌های سرجو لئونه می‌ساخت) متفاوت باشد. موریکونه آهنگی ساخت که کاملا شبیه موسیقی جان کارپنتر بود، اما نه به شکل متفاوتی.
هیج قطعه دیگری با حس این فیلم علمی-تخیلی ترسناک نمی‌توانست مطابقت داشته باشد، بنابراین می‌توان گفت که انیو موریکونه وظیفه‌اش را به طور کامل درک و اجرا کرد. تم اصلی این فیلم ظریف و پراکنده است، تا جایی که ممکن است گوش دادن به آن جدا از خود فیلم قانع‌کننده نباشد. اما اگر آن را در شرایط مناسب، در کنار مناظر متروک و سرد و با حس رعب‌آور انزوا که شخصیت‌های فیلم در آن اسیر شده‌اند بشنوید، اساسا بی‌عیب‌ونقص است.
۵. آرواره‌ها (Jaws)
- محصول: ۱۹۸۱
- کارگردان: استیون اسپیلبرگ
- موسیقی: جان ویلیامز
موسیقی متن «آرواره‌ها» ساخته جان ویلیامز آنقدر نمادین است که حتی بدون ترانه، تقریبا هر کسی می‌تواند آن را زمزمه کند. ممکن است این تنها موسیقی فیلم ترسناکی باشد که می‌تواند با موسیقی فیلم «روانی» از لحاظ معروف بودن رقابت کند، تا جایی که ممکن است یافتن کسی که آن را نشناسد دشوار باشد.
موسیقی متن دلیل خوبی برای این است که «آرواره‌ها» یکی از بهترین فیلم‌های استیون اسپیلبرگ شناخته شود و احتمالا بهترین فیلم هیجان‌انگیز او نیز به شمار می‌رود. نمادین‌ترین بخش موسیقی با نزدیک شدن هرباره‌ی کوسه پخش می‌شود و حتی در بسیاری از صحنه‌ها جانشین این موجود است؛ به این معنی که بدانید کوسه دور نیست، حتی اگر دیده نشود. تا حالا دیگر همه می‌دانند که مشکلات زیادی در ساخت یک کوسه ترسناک برای این فیلم وجود داشت اما در نهایت حتی بهترین جلوه‌های ویژه‌ای که در سال ۱۹۷۵ ممکن بود ارائه شود، نمی‌توانست به اندازه موسیقی نمادین جان ویلیامز ترسناک باشد.
۴. طالع نحس (The Omen)
- محصول: ۱۹۷۶
- کارگردان: ریچارد دانر
- موسیقی: جری گلدسمیت
با وجود اینکه جری گلداسمیت موسیقی سه فیلم اول مجموعه «طالع نحس» را ساخت، اما هیچ یک از موسیقی‌های او در فیلم‌های دوم و سوم تاثیر تم اصلی فیلم «طالع نحس» در سال ۱۹۷۶ را نداشتند. «Ave Satani» اولین چیزی است که هنگام تماشای فیلم می‌شنوید، چون در تیتراژ ابتدایی پخش می‌شود و همه چیز را به شکل بی‌عیب‌ونقصی توصیف می‌کند. در واقع، موسیقی آنقدر دراماتیک، قدرتمند و دلهره‌آور است که شاید برخی احساس کنند فیلم به اندازه موسیقی ترسناک نیست.
با این وجود، داستان هنوز هم بسیار جالب است و حول یک زوج اتفاقی می‌افتد که نمی‌توانند فرزندی برای خود داشته باشند و در نهایت پسری را که ممکن است دجال باشد به فرزندی قبول می‌کنند. «طالع نحس» در بهترین حالت خود یک فیلم ترسناک آزاردهنده است و همین مساله موسیقی «Ave Satani» را دلهره‌آورتر می‌کند. این قطعه در زبان لاتین به «درود بر شیطان» ترجمه و اینطور ساخته شده است که شبیه نسخه شیطانی یک سرود گرگوری باشد (که بدون شک از این نظر موفق است).
۳. درخشش (The Shining)
- محصول: ۱۹۸۰
- کارگردان: استنلی کوبریک
- موسیقی: وندی کارلوس و ریچل الکیند
«درخشش» یکی از فیلم‌های کلاسیک است که نیاز به معرفی ندارد، چون شاید بهترین فیلم مهیج و ترسناک فراطبیعی تمام دوران باشد. این فیلم نشان داد که استنلی کوبریک هنگام کار در ژانر ترسناک چه توانایی‌هایی دارد. در اصل، «درخشش» درباره هتلی مرموز و به ظاهر تسخیرشده است که زندگی خانواده‌ای را که در آنجا اقامت دارند ویران می‌کند، اما این فیلم ترسناک روان‌شناختی به‌خاطر شیوه‌های ساختش، یک اثر فوق‌العاده وهم‌آور است.
با توجه به اینکه «درخشش» یک فیلم ترسناک عالی است، نباید خیلی عجیب باشد که متوجه شوید موسیقی نقش مهمی در ترسناک کردن همه چیز دارد. وندی کارلوس و ریچل الکیند برخی از قابل توجه‌ترین موسیقی‌های فیلم را اجرا کردند، از جمله تم اصلی ترسناک و دلهره‌آوری که درواقع یک تفسیر الکترونیکی از بخشی از «سمفونی فانتاستیک»، قطعه‌ای از هکتور برلیوز در قرن نوزدهم است. کارلوس به طرز محسوسی موسیقی از قبل موجود را به شکل الکترونیکی برای فیلم «پرتقال کوکی» (A Clockwork Orange) کوبریک در سال ۱۹۷۱ تغییر داد و نتایج در آنجا نیز موثر و دلهره‌آور بود.
۲. جزیره آدمخوارها (Cannibal Holocaust)
- محصول: ۱۹۸۰
- کارگردان: روجر دئوداتو
- موسیقی: ریتز اورتولانی
در حالی که اکثر فیلم‌های ترسناک درجه R به خودی خود می‌توانند افراطی باشند، «جزیره آدمخوارها» یک قدم فراتر می‌رود و باعث می‌شود بسیاری از فیلم‌های ترسناک دیگر که مخاطبان بزرگسال را هدف گرفته‌اند، در مقایسه با آن شوخی به نظر برسند. گاهی اوقات، کشمکش در داستان این فیلم ممکن است بیش از حد به نظر برسد، اما «جزیره آدمخوارها» واقعا به بدترین شکل ممکن در این زمینه معروف شده است. «جزیره آدمخوارها» یک فیلم شبه‌مستند اولیه و پیشگامانه است، اما به خاطر خشونت تکان‌دهنده، محتوای جنسی و ظلم به حیوانات که به صورت گرافیکی نشان می‌دهد، بسیار بدنام است.
این یک فیلم ترسناک است که مناظر ناخوشایند بی‌شماری را نشان می‌دهد، اما از موسیقی بسیار زیبایی نیز برای متن آن استفاده شده است، به‌ویژه موسیقی متن اصلی ساخته‌ی ریتز اورتولانی. این یک آهنگ معروف در میان فیلم‌های ترسناک است که به شیوه‌ای واقعا جذاب با داستان و تصاویر «جزیره آدمخوارها» تضاد دارد، و همچنین ممکن است در ایجاد حس امنیت کاذب برای بیننده در ابتدای فیلم موثر باشد، چون موسیقی به خودی خود بسیار آرام و دل‌نشین است. این یک انتخاب جذاب و به‌یادماندنی برای فیلمی مانند «جزیره آدمخوارها» است.
۱. سوسپریا (Suspiria)
- محصول: ۱۹۷۷
- کارگردان: داریو آرجنتو
- موسیقی: داریو آرجنتو، گابلین
هر زمان که نوبت به تماشای یک فیلم به کارگردانی داریو آرجنتو می‌رسد، می‌توانید مطمئن باشید که شاهد تصاویری شیک، رنگارنگ و موسیقی متنی به‌یادماندنی و منحصربه‌فرد خواهید بود. در فیلم کلاسیک ترسناک فراطبیعی و صاحب‌سبک «سوسپریا» محصول سال ۱۹۷۷، هر دو این ویژگی‌ها را خواهید یافت، اما این موسیقی است که باید بیش از همه چیز مورد توجه قرار بگیرد. این موسیقی متن توسط یک گروه پراگرسیو راک به نام گابلین ساخته شده است و اگرچه آن‌ها موسیقی‌های دیگری برای آرجنتو ساخته‌اند و همچنین با اسطوره‌های فیلم‌های ترسناک دیگری مثل جورج ای رومرو کار کرده‌اند، بهترین کار آن‌ها را می‌توان در «سوسپریا» شنید.
موسیقی متن اصلی «سوسپریا» نمای کاملی از این فیلم ترسناک عجیب و نفس‌گیر ارائه می‌کند. «سوسپریا» به شکل خوبی یک حمله به تمام حواس بیننده است؛ رنگ‌ها چشم‌نواز هستند، حرکت دوربین در همه جا به بهترین شکل ممکن است و موسیقی گابلین غوغا می‌کند و دلیل خوبی برای عملکرد عالی فیلم است.
///.
منبع: دیجی‌مگ
