«هوش مصنوعی» صنعت انیمیشن‌سازی ایران را تهدید می‌کند؟

بهداد باقری فعال عرصه انیمیشن و سرپرست بخش رندر و نورپردازی انیمیشن «شمشیر و اندوه» گفت: در ایران فقط در جشنواره فیلم فجر و جشنواره پویانمایی به موضوع انیمیشن پرداخته می‌شود که فضای انیمیشن جشنواره فجر خیلی محدود است ضمن اینکه این جشنواره فضای خیلی رسمی دارد و عملاً فقط جشنواره پویانمایی به‌صورت تخصصی در حوزه انیمیشن برگزار می‌شود. این در حالی است که صنعت انیمیشن در کشور ما در سال‌های اخیر رونق بسیاری داشته و اگر جشنواره‌ها، بوت کمپ‌ها و همایش‌های رقابتی و آموزشی بیشتری به این صنعت اختصاص پیدا کند شاهد اتفاقات بهتری در این صنعت خواهیم بود.

عضو انجمن صنفی انیمیشن ایران (آسیفا) افزود: با برگزاری جشنواره‌های بیشتر در حوزه انیمیشن علاوه بر اینکه فضای خوبی برای دیده‌شدن و رقابت آثار فراهم می‌شود، بستری برای معرفی شرکت‌های تولید و توزیع‌کننده محصولات فرهنگی و هنری در قالب حضور در نمایشگاه‌ها، کارگاه‌های آموزش عملی و همایش‌هایی برای معرفی هنرمندان و محصولاتشان خواهد شد که این امر موجب رشد آگاهی و معرفی این صنعت به علاقه‌مندان و مخصوصاً نوجوانان علاقه‌مند به حوزه بازی‌سازی و سینما خواهد شد.

این هنرمند گفت: نکته دیگری که درباره جشنواره‌ها لازم است به آن اشاره کنم این است که جای خالی بستری برای حضور آثار ارزشمند انیمیشنی در قالب سبک‌های موشن گرافیک، استاپ موشن، انیمیشن ۲ بعدی و ۳ بعدی که شاهد تولید آنها هستیم احساس می‌شود، مخصوصاً برای فیلم‌های کوتاه انیمیشنی که با صرف هزینه و زمان کمتری ساخته می‌شود. این فیلم‌های کوتاه به دلیل ساده‌تر بودن امکان معرفی و پخش آنها در بستر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی با محدودیت‌های کمتر بازدهی مناسب‌تری را ارائه خواهد داد.

باقری اضافه کرد: توجه به فیلم‌های کوتاه و انیمیشن های معرفی که در حوزه بازی‌سازی و تبلیغات مانند بسیاری از کشورهای پیشرفته دنیا ساخته می‌شود نیاز هست. به‌طوری‌که در انگلیس یک جشنواره مخصوص آنونس، تیزر و تریلر برگزار می‌شود و خوب است که ما هم به این آثار توجه نشان دهیم چون بسیاری از این تیزرها، آنونس‌ها و تریلرها که برای بازی‌ها یا انیمیشن‌ها ساخته می‌شوند هیچ جایی دیده نمی‌شوند و در هیچ جشنواره‌ای مورد رقابت و داوری قضاوت قرار نمی‌گیرند.
سرپرست بخش رندر و نورپردازی انیمیشن «شمشیر و اندوه» با اشاره به اینکه سرعت به‌روز شدن تکنولوژی در دنیای امروز زیاد است توضیح داد: لازم است تولیدکنندگان انیمیشن در ایران خودشان را با تغییرات سریع تکنولوژی همراه کنند. ممکن است خیلی‌ها فکر کنند که استفاده از هوش مصنوعی یعنی مدرن شدن و از بین رفتن فرصت‌های شغلی برای فعالان این حرفه، در حالی که اینطور نیست و علاوه بر هوش مصنوعی، پیشرفت‌های بسیار دیگری مثلاً در حوزه لایو اکشن، واقعیت مجازی و واقعیت افزوده و اسکن‌های ۳ بعدی پدید آمده که در ایران هنوز به آنها خیلی پرداخته نشده است و ما در این حوزه‌ها عقب هستیم.

باقری افزود: متاسفانه بازار انیمیشن در ایران برای تولیدکنندگان و سرمایه‌گذاران خیلی جدی نیست دلیلش هم این است که در این حوزه هزینه و زمان فرآیند تولید زیاد است اما سودآوری آن کند و دیربازده نسبت به آثار سینمایی رئال دارد و اغلب سرمایه‌گذاران در ایران سراغ فعالیت‌های زودبازده هستند. البته غیر از این موضوع، محدودیت‌هایی هم که ما در ایران در ارتباط با کشورهای خارجی داریم مثل تحریم هم نقش منفی زیادی دارند چون یک انیمیشن یا گیم برای اینکه بتواند در بسترهای مشخص و پلتفرم‌های بین‌المللی برای عرضه قرار بگیرد و یا به بازار و ناشران بین‌المللی وصل شود نیازمند گذر از سد بزرگ تحریم‌های فعلی که برای ایران وجود دارد است که چنین امکانی فراهم نیست و به همین خاطر در ایران بیشتر بازی‌ها موبایلی ساخته می‌شود تا بازی‌های کنسول و کامپیوتری. پایبند نبودن به قانون کپی‌رایت یکی دیگر از دلایلی است که سرمایه‌گذار رغبت به تولید بازی و عرضه آن در داخل کشور ندارد.

نویسنده کتاب «هزارتوی انیمیشن» ادامه داد: با وجود همه این مشکلات، انیمیشن در ایران مخاطبان وفادار خودش را دارد و وقتی یک انیمیشن با کیفیت مخصوصاً به سبک فانتزی ساخته می‌شود علاقه‌مندان زیادی برای تماشای آن شوق دارند و زمان و هزینه برای دیدن آن صرف می‌کنند. خوشبختانه ما در حوزه نیروی کار، افراد توانمند و باسوادی در حوزه دانش نرم افزاری و درک هنر تصویری داریم که البته از این واقعیت تلخ نباید گذر کنیم که بسیاری از هنرمندان با سابقه کشور به دلیل شرایط و پتانسیل‌های بهتر کشورهای خارجی از ایران مهاجرت کرده‌اند. بنابراین نمی‌توانیم بگوییم ضعف جدی در تولید داریم؛ ضعف ما بیشتر در بخش محدودیت‌های داستانی و هزینه‌های ساخت انیمیشن است. در حال حاضر بسیاری از انیماتورهای کشورمان هستند که با شرکت‌های بزرگ خارجی مثل دیزنی، پیکسار، نتفیلیکس، بلیزارد و... کار می‌کنند و به‌صورت جدی در این عرصه فعالیت دارند همچنین در سال‌های اخیر هنرمندان ایرانی به‌صورت شخصی آثار انیمیشنی ساختند و به جشنواره‌های خارجی ارسال کردند که در نهایت شاهد کسب موفقیت‌های قابل‌توجه آنها هستیم.

باقری در مورد حضور انیمیشن‌های ایرانی در جشنواره‌های خارجی گفت: یکی از اصلی‌ترین دلایلی که افراد رغبت به حضور در جشنواره‌های خارجی دارند، اعتبار و مبلغ جوایزی است که در این جشنواره‌ها پرداخته می‌شود. متاسفانه مقدار جوایز و هدایایی که در کشورمان به آثار منتخب اهدا می‌شود آن‌قدر ناچیز است که شخص تولیدکننده به طور کلی دلسرد می‌شود که اثر خود را برای جشنواره داخلی مخصوصاً برای منفعت مالی بفرستد. ضمن اینکه تعداد جشنواره‌هایی که با انیمیشن مرتبط هستند در کشورهای دیگر بیشتر است و افراد فرصت‌های بسیاری برای حضور در این جشنواره‌ها دارند و با حضور در آنها اعتبار بیشتری کسب می‌کنند.
منبع: ایرنا