فیلم‌های ترسناک کلاسیک مدرن بسیاری در قرن بیست‌و‌یک اکران شدند، اما آیا واقعا فیلم موروثی به کارگردانی آری آستر می‌تواند از بین تمام آن‌ها بهترین باشد؟
چارسو پرس: کارگردان آری آستر بلافاصله پس از اکران اولین فیلمش با عنوان «موروثی» در سال ۲۰۱۸ نام خود را در این ژانر به ثبت رساند. این فیلم برای اولین بار در جشنواره‌ی فیلم ساندنس به نمایش درآمد و سر و صدای بعد از اکران، آن را به یکی از فیلم‌های پر فروش سال تبدیل کرد. موروثی در ژوئن سال ۲۰۱۸ به صورت عمومی اکران شد و توانست نقدهای خوبی بگیرد. نتیجه اینکه یکی از بهترین فیلم‌های ترسناک مدرن به حساب می‌آید.
گرچه فیلم موروثی بدون شک یک فیلم ترسناک درجه یک است، قرن بیست و یکم دوره‌ای بزرگ برای آغاز این ژانر بود و همچنین عناوین شایسته‌ی دیگری را هم در خود جای داده است. در اینجا پنج دلیل برای اینکه چرا موروثی بهترین فیلم ترسناک قرن بیست و یکم است و پنج گزینه‌ی دیگر که می‌توانند جزء بهترین‌ها در مقایسه با این فیلم باشند را بررسی می‌کنیم.
فرضیه‌ی موروثی این است که پس از مرگ یک مادرسالار، خانواده‌ی او به‌عنوان بره‌های قربانی در یک فرقه‌ی اهریمنی، سرنوشت شومی را به ارث ببرند. پیش پرده‌ی فیلم صحنه‌ای از تشییع جنازه را نشان می‌دهد که باعث می‌شود مخاطب تصور کند مراسم تشییع جنازه‌ی مادرسالار است.
هرچند بعدتر مشخص شد صحنه‌ی تشییع جنازه‌ای که در ابتدای فیلم دیده می‌شود، در واقع خاکسپاری چارلی است. کودک آشفته‌ی خانواده که در تبلیغات و تریلرها و پوسترها به‌عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی در کنار مادرش دیده می‌شود.
این موضوع باعث می‌شود که همه‌ی پیش‌بینی‌ها اشتباه از آب در بیایند و بیننده با یک غافلگیری درست و حسابی مواجه شود.
کارگردان: جردن پیل
محصول: ۲۰۱۷
جردن پیل بازیگر و نویسنده‌ی طنز با کارگردانی فیلم ترسناک خود به نام «برو بیرون» در سال ۲۰۱۷ تماشاگران را شوکه کرد. برو بیرون به‌عنوان یک فیلم ترسناک با عناصر کمدی و یک تفسیر سیاسی تند و تیز شناخته می‌شود. این فیلم همانند موروثی، با یک روش روایت خاص، خود را به‌عنوان یک فیلم ترسناک با موضوع اجتماعی معرفی می‌کند و به سرعت باعث غافلگیری مخاطبان می‌شود.
پیل برای فیلم‌نامه‌ی خود اسکار گرفت و این فیلم با فروش بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در سراسر جهان، به خصوص با توجه به بودجه‌ی ناچیز ۴٫۵ میلیون دلاری‌اش، توانست موفقیت گسترده‌ای را به‌دست آورد.
یکی از علامت‌های یک فیلم ترسناک عالی این است که می‌تواند خود به خود و بدون عناصر خارجی ترسناک باشد. موروثی نمونه‌ی کاملی از این پویایی است، از این جهت که می‌تواند بدون هیچ عنصر ماوراالطبیعه یا استفاده از چیزهای ترسناک به اندازه‌ی کافی و گاهی هم بیشتر، رعب و وحشت ایجاد می‌کند.
سکانس‌ها آن‌قدر عالی نوشته شدند و گفتگوها و اجراها آن‌قدر قانع کننده‌اند که موروثی مانند زندگی واقعی به نظر می‌رسد، حتی وقتی موضوع غیر قابل باور باشد.
کارگردان: رابرت ایگرز
محصول: ۲۰۱۶
شاید جادوگر بیشتر یک داستان عامیانه‌ی گوتیک باشد تا یک فیلم کاملا ترسناک. این فیلم داستان یک خانواده‌ی آمریکایی را روایت می‌کند که به دلایل مذهبی شهر خود را رها می‌کنند و خانه‌ای در جنگل‌های نیوانگلند می‌سازند. هنگامی که کودک آن‌ها به طرز مرموزی ناپدید می‌شود، آن‌ها جادوگری که معتقدند در جنگل کمین کرده را مقصر می‌دانند.
جادوگر مانند «برو بیرون» و «موروثی» به‌عنوان اولین اثر یک کارگردان، بسیار چشمگیر است. رابرت ایگرز فیلمساز، قرار است برای سومین فیلم خود به نام «نورثمن» (The Northman)، با آنیا تیلور‌جوی بار دیگر همکاری کند. این فیلم یک داستان وایکینگی مربوط به هزار سال قبل را روایت می‌کند.
فیلم‌های ترسناک زیاد در اسکار جلب توجه نمی‌کنند، اما نامزد نشدن تونی کولت برای بازی در فیلم موروثی خیلی دور از انصاف بود. کولت در نقش آنی، ترس، عصبانیت و آسیب را از ابتدا تا انتهای فیلم به زیبایی نشان می‌دهد. عکس‌العمل‌های او به تنهایی وحشتناک هستند، و گاهی حتی بیشتر از آن مقداری که باید، واکنش نشان می‌دهد.
رمز موفقیت موروثی باورپذیر بودن همه چیز در آن است. این موضوع در ابتدا مربوط به فیلم‌نامه‌ی قوی است، اما در این مورد، فیلمنامه نیازمند بازیگری توانمند بود تا بتواند از پس این چالش به خوبی بر بیاید. تونی در انجام این وظیفه سنگ تمام گذاشت.
کارگردان: توماس آلفردسون
محصول: ۲۰۰۸
فیلم سوئدی آدم درست را راه بده محصول ۲۰۰۸، یک فیلم کلاسیک است. داستان درباره‌ی پسری آشفته و عاشق دختری مرموز است که با یک سری قتل‌های محلی ارتباط دارد.
این یک فیلم در ژانر خون‌آشامی است که دین خود را برای ارائه‌ی صحنه‌های ترسناک، به خوبی ادا می‌کند، اما به همان اندازه یک عاشقانه‌ی جذاب هم است. دو سال پس از انتشار این فیلم، نسخه‌ی آمریکایی آن به نام «بگذار وارد شوم» (Let Me In) نیز ساخته و با نقدهای مثبت مواجه شد. می‌توان گفت که این نسخه در بازسازی سکانس‌های ترسناک بی‌نظیر عمل کرده است.
با پایان فیلم، خانواده‌ی گراهام با موفقیت قربانی پایمون (پادشاه جهنم) شدند. حالت‌های شیطانی آنی در سکانس پایانی فیلم واقعا هولناک است. اما به همان اندازه، سکانسی در مدرسه دیده می‌شود که پسرش پیتر در آن تسخیر شده است. بدن و صورت او آسیب دیده، او صورت خود را به میز می‌کوبد و بینی خون‌آلودش باعث وحشت معلم و همکلاسی‌هایش می‌شود.
این صحنه بسیار قدرتمند است زیرا در لحظه‌ای رخ می‌دهد که مخاطب در اکثر فیلم‌های ترسناک انتظار آن را ندارد. در وسط روز، در یک مکان عمومی با نور زیاد. همان‌طور که قبلا ذکر شد، موروثی در هر فرصتی بیننده را غافلگیر می‌کند. در این فیلم یکی از ترسناک‌ترین و ناراحت کننده‌ترین صحنه‌ها زمانی رخ می‌دهد که مخاطب کمترین انتظاری از آن ندارد.
کارگردان: جنیفر کنت
محصول: ۲۰۱۴
همانند موروثی، بابادوک داستان ترسناک یک خانواده را دنبال می‌کند. این داستان درباره‌ی یک مادر تنها و فرزندش است که به خاطر خواندن یک کتاب کودکانه‌ی وحشتناک روابطشان تیره می‌شود. در هسته‌ی اصلی، این فیلم استعاره‌ای از غم و اندوه است که در برخی مواقع با خشونت خود را نشان می‌دهد و پایان آن به اندازه‌ی آزار دهنده بودنش، مهیج هم هست.
بخشی از آنچه موروثی را بسیار منحصر‌به‌فرد می‌کند، واقع‌گرایی، سورئالیسم و تخیل قوی درون آن است. این یک درام خانوادگی قانع کننده و گیرا است، حتی بدون اینکه عناصر ترسناک در آن دیده شود. گرچه عناصر ترسناکی مانند خون و خونریزی در آن وجود دارد. اشاره‌های واقعی و خارق‌العاده، سکانس‌های رویایی سورئالیستی که به اندازه‌ی عناصر اهریمنی ترسناک هستند.
صحنه‌ای که آنی تصور می‌کند جسد مرده‌ی پسرش توسط مورچه‌ها خورده می‌شود هم یک سکانس بسیار وحشتناک و مضمونی است که در ناخودآگاه او بیان می‌شود.
کارگردان: جیمز وان
محصول: ۲۰۰۴
در اوایل سال ۲۰۰۰، فیلم‌های ترسناک PG-13 (فیلم‌های مناسب افراد بالای ۱۳ سال) رواج داشت. فیلم‌هایی مانند «حلقه» (The Ring)، «کینه» (The Grudge) و «دیگران» (The Other) در گیشه خوب عمل می‌کردند و بنابراین، دائما تکرار می‌شدند. سپس، در سال ۲۰۰۴، فیلم اره، فیلم خشن و کم بودجه‌ای درباره‌ی مرد ربوده شده‌ای که تنها وسیله‌ی فرارش را اره کردن پای خود می‌داند، ارائه شد. اره فقط ژانر فرعی «زجرآور» را به دنیا نیاورد، بلکه به طور کلی ژانر وحشت را احیا کرد.
این فیلم علاوه بر اهمیت و تأثیرگذاری، دارای بهترین موضوع ترسناکی است که می‌تواند از این حیث با فیلم «حس ششم» (The Sixth Sense) مقایسه شود. اره تغییر دهنده‌ی قوانین بازی بود و همچنان هم هست.
گرچه فیلم موروثی بدون شک یک فیلم ترسناک درجه یک است، قرن بیست و یکم دوره‌ای بزرگ برای آغاز این ژانر بود و همچنین عناوین شایسته‌ی دیگری را هم در خود جای داده است. در اینجا پنج دلیل برای اینکه چرا موروثی بهترین فیلم ترسناک قرن بیست و یکم است و پنج گزینه‌ی دیگر که می‌توانند جزء بهترین‌ها در مقایسه با این فیلم باشند را بررسی می‌کنیم.
۱. بیننده را غافلگیر می‌کند
فرضیه‌ی موروثی این است که پس از مرگ یک مادرسالار، خانواده‌ی او به‌عنوان بره‌های قربانی در یک فرقه‌ی اهریمنی، سرنوشت شومی را به ارث ببرند. پیش پرده‌ی فیلم صحنه‌ای از تشییع جنازه را نشان می‌دهد که باعث می‌شود مخاطب تصور کند مراسم تشییع جنازه‌ی مادرسالار است.
هرچند بعدتر مشخص شد صحنه‌ی تشییع جنازه‌ای که در ابتدای فیلم دیده می‌شود، در واقع خاکسپاری چارلی است. کودک آشفته‌ی خانواده که در تبلیغات و تریلرها و پوسترها به‌عنوان یکی از شخصیت‌های اصلی در کنار مادرش دیده می‌شود.
این موضوع باعث می‌شود که همه‌ی پیش‌بینی‌ها اشتباه از آب در بیایند و بیننده با یک غافلگیری درست و حسابی مواجه شود.
گزینه‌ی جایگزین: برو بیرون (Get Out)
کارگردان: جردن پیل
محصول: ۲۰۱۷
جردن پیل بازیگر و نویسنده‌ی طنز با کارگردانی فیلم ترسناک خود به نام «برو بیرون» در سال ۲۰۱۷ تماشاگران را شوکه کرد. برو بیرون به‌عنوان یک فیلم ترسناک با عناصر کمدی و یک تفسیر سیاسی تند و تیز شناخته می‌شود. این فیلم همانند موروثی، با یک روش روایت خاص، خود را به‌عنوان یک فیلم ترسناک با موضوع اجتماعی معرفی می‌کند و به سرعت باعث غافلگیری مخاطبان می‌شود.
پیل برای فیلم‌نامه‌ی خود اسکار گرفت و این فیلم با فروش بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در سراسر جهان، به خصوص با توجه به بودجه‌ی ناچیز ۴٫۵ میلیون دلاری‌اش، توانست موفقیت گسترده‌ای را به‌دست آورد.
۲. درام است
یکی از علامت‌های یک فیلم ترسناک عالی این است که می‌تواند خود به خود و بدون عناصر خارجی ترسناک باشد. موروثی نمونه‌ی کاملی از این پویایی است، از این جهت که می‌تواند بدون هیچ عنصر ماوراالطبیعه یا استفاده از چیزهای ترسناک به اندازه‌ی کافی و گاهی هم بیشتر، رعب و وحشت ایجاد می‌کند.
سکانس‌ها آن‌قدر عالی نوشته شدند و گفتگوها و اجراها آن‌قدر قانع کننده‌اند که موروثی مانند زندگی واقعی به نظر می‌رسد، حتی وقتی موضوع غیر قابل باور باشد.
گزینه‌ی جایگزین: جادوگر (The Witch)
کارگردان: رابرت ایگرز
محصول: ۲۰۱۶
شاید جادوگر بیشتر یک داستان عامیانه‌ی گوتیک باشد تا یک فیلم کاملا ترسناک. این فیلم داستان یک خانواده‌ی آمریکایی را روایت می‌کند که به دلایل مذهبی شهر خود را رها می‌کنند و خانه‌ای در جنگل‌های نیوانگلند می‌سازند. هنگامی که کودک آن‌ها به طرز مرموزی ناپدید می‌شود، آن‌ها جادوگری که معتقدند در جنگل کمین کرده را مقصر می‌دانند.
جادوگر مانند «برو بیرون» و «موروثی» به‌عنوان اولین اثر یک کارگردان، بسیار چشمگیر است. رابرت ایگرز فیلمساز، قرار است برای سومین فیلم خود به نام «نورثمن» (The Northman)، با آنیا تیلور‌جوی بار دیگر همکاری کند. این فیلم یک داستان وایکینگی مربوط به هزار سال قبل را روایت می‌کند.
۳. بازی تونی کولت خیلی خوب است
فیلم‌های ترسناک زیاد در اسکار جلب توجه نمی‌کنند، اما نامزد نشدن تونی کولت برای بازی در فیلم موروثی خیلی دور از انصاف بود. کولت در نقش آنی، ترس، عصبانیت و آسیب را از ابتدا تا انتهای فیلم به زیبایی نشان می‌دهد. عکس‌العمل‌های او به تنهایی وحشتناک هستند، و گاهی حتی بیشتر از آن مقداری که باید، واکنش نشان می‌دهد.
رمز موفقیت موروثی باورپذیر بودن همه چیز در آن است. این موضوع در ابتدا مربوط به فیلم‌نامه‌ی قوی است، اما در این مورد، فیلمنامه نیازمند بازیگری توانمند بود تا بتواند از پس این چالش به خوبی بر بیاید. تونی در انجام این وظیفه سنگ تمام گذاشت.
گزینه‌ی جایگزین: آدم درست را راه بده (Let The Right One In)
کارگردان: توماس آلفردسون
محصول: ۲۰۰۸
فیلم سوئدی آدم درست را راه بده محصول ۲۰۰۸، یک فیلم کلاسیک است. داستان درباره‌ی پسری آشفته و عاشق دختری مرموز است که با یک سری قتل‌های محلی ارتباط دارد.
این یک فیلم در ژانر خون‌آشامی است که دین خود را برای ارائه‌ی صحنه‌های ترسناک، به خوبی ادا می‌کند، اما به همان اندازه یک عاشقانه‌ی جذاب هم است. دو سال پس از انتشار این فیلم، نسخه‌ی آمریکایی آن به نام «بگذار وارد شوم» (Let Me In) نیز ساخته و با نقدهای مثبت مواجه شد. می‌توان گفت که این نسخه در بازسازی سکانس‌های ترسناک بی‌نظیر عمل کرده است.
۴. صحنه‌های میخکوب‌کننده دارد
با پایان فیلم، خانواده‌ی گراهام با موفقیت قربانی پایمون (پادشاه جهنم) شدند. حالت‌های شیطانی آنی در سکانس پایانی فیلم واقعا هولناک است. اما به همان اندازه، سکانسی در مدرسه دیده می‌شود که پسرش پیتر در آن تسخیر شده است. بدن و صورت او آسیب دیده، او صورت خود را به میز می‌کوبد و بینی خون‌آلودش باعث وحشت معلم و همکلاسی‌هایش می‌شود.
این صحنه بسیار قدرتمند است زیرا در لحظه‌ای رخ می‌دهد که مخاطب در اکثر فیلم‌های ترسناک انتظار آن را ندارد. در وسط روز، در یک مکان عمومی با نور زیاد. همان‌طور که قبلا ذکر شد، موروثی در هر فرصتی بیننده را غافلگیر می‌کند. در این فیلم یکی از ترسناک‌ترین و ناراحت کننده‌ترین صحنه‌ها زمانی رخ می‌دهد که مخاطب کمترین انتظاری از آن ندارد.
گزینه‌ی جایگزین: بابادوک (The Babadook)
کارگردان: جنیفر کنت
محصول: ۲۰۱۴
همانند موروثی، بابادوک داستان ترسناک یک خانواده را دنبال می‌کند. این داستان درباره‌ی یک مادر تنها و فرزندش است که به خاطر خواندن یک کتاب کودکانه‌ی وحشتناک روابطشان تیره می‌شود. در هسته‌ی اصلی، این فیلم استعاره‌ای از غم و اندوه است که در برخی مواقع با خشونت خود را نشان می‌دهد و پایان آن به اندازه‌ی آزار دهنده بودنش، مهیج هم هست.
۵. واقع‌گرایی، سورئالیسم و خیال‌پردازی را ترکیب می‌کند
بخشی از آنچه موروثی را بسیار منحصر‌به‌فرد می‌کند، واقع‌گرایی، سورئالیسم و تخیل قوی درون آن است. این یک درام خانوادگی قانع کننده و گیرا است، حتی بدون اینکه عناصر ترسناک در آن دیده شود. گرچه عناصر ترسناکی مانند خون و خونریزی در آن وجود دارد. اشاره‌های واقعی و خارق‌العاده، سکانس‌های رویایی سورئالیستی که به اندازه‌ی عناصر اهریمنی ترسناک هستند.
صحنه‌ای که آنی تصور می‌کند جسد مرده‌ی پسرش توسط مورچه‌ها خورده می‌شود هم یک سکانس بسیار وحشتناک و مضمونی است که در ناخودآگاه او بیان می‌شود.
گزینه‌ی جایگزین: اره (Saw)
کارگردان: جیمز وان
محصول: ۲۰۰۴
در اوایل سال ۲۰۰۰، فیلم‌های ترسناک PG-13 (فیلم‌های مناسب افراد بالای ۱۳ سال) رواج داشت. فیلم‌هایی مانند «حلقه» (The Ring)، «کینه» (The Grudge) و «دیگران» (The Other) در گیشه خوب عمل می‌کردند و بنابراین، دائما تکرار می‌شدند. سپس، در سال ۲۰۰۴، فیلم اره، فیلم خشن و کم بودجه‌ای درباره‌ی مرد ربوده شده‌ای که تنها وسیله‌ی فرارش را اره کردن پای خود می‌داند، ارائه شد. اره فقط ژانر فرعی «زجرآور» را به دنیا نیاورد، بلکه به طور کلی ژانر وحشت را احیا کرد.
این فیلم علاوه بر اهمیت و تأثیرگذاری، دارای بهترین موضوع ترسناکی است که می‌تواند از این حیث با فیلم «حس ششم» (The Sixth Sense) مقایسه شود. اره تغییر دهنده‌ی قوانین بازی بود و همچنان هم هست.
https://teater.ir/news/58939
