سندرم استکهلم پدیدهای است که در آن قربانیان احساسات مثبتی نسبت به اسیرکنندگان خود و همدردی با اهداف و انگیزههایشان پیدا میکنند؛ موضوعی که اغلب در رسانهها، چه در ادبیات، چه در تلویزیون و سینما به تصویر کشیده میشود.
چارسو پرس: داستانهای سندرم استکهلم زمانی که به خوبی اجرا شوند میتوانند اثری پیچیده اما عمیقا سرگرمکننده باشند. در حالی که لزوما یک فیلم درباره سندروم استکهلم نباید عاشقانه باشد، بسیاری از آنها شرایطی را نشان دادهاند که در آن گروگان نسبت به گروگانگیر احساساتی پیدا میکند (و بالعکس)، و روابط عاطفی پیچیدهای را شکل میدهند که تقریبا غیرقابل توضیح است. از «شبح اپرا» (The Phantom of the Opera) تا «بعدازظهر سگی» (Dog Day Afternoon) در ادامه برخی از بهترین و بهیادماندنیترین نمونههای سندرم استکهلم در سینما را نام بردیم.
این فیلم ساختهی ترنس فیشر است که با وجود نامزدی اسکار، بهترین اثر بین تمام اقتباسها به شمار نمیرود. اما با کمی تامل شاید نسخهای باشد که بیشترین تمرکز را روی رابطهی نسبتا شوم بین دو شخصیت اصلی به خرج میدهد. این فیلم احساسات متناقض، پیچیده و چندوجهی کریستین را نسبت به آدمربای خودش برجسته میکند. در حالی که این اقتباس، نسخهای رمانتیکشدهتر است و با روح کتاب همخوانی ندارد، اما تماشاچیانی که به داستانهای عاشقانهی عجیب و غریب علاقه دارند شاید آن را دوست داشته باشند.
فیلم «از گرگومیش تا سحر» محصول ۱۹۹۶ که بر اساس سریال تلویزیونی به همین نام ساخته شده، در ژانر خودش فیلم بسیار محبوبی است؛ بخشی از این محبوبیت به روایت غیرمعمول «از گرگومیش تا سحر» بستگی دارد که به سندرم استکهلم از طریق شخصیت کیت فولر با بازی جولیت لوئیس نیز میپردازد. در حالی که کیت به همراه خانوادهاش در یک متل گروگان گرفته شده و توسط سث و ریک با اسلحه تهدید میشود، اما ظاهرا این موضوع او را از عاشق شدن به سث باز نمیدارد.
فیلم «خارج از دید» ساختهی سودربرگ که بر اساس رمانی از المور لئونارد ساخته شده، با ترکیب اکشن، عاشقانه، درام و کمدی سیاه با پایانی جذاب، به طرز عجیبی حسی و شوخطبع است. هرچند که «خارج از دید» به هیچ وجه یک شاهکار محسوب نمیشود اما تماشایی و سرگرمکننده است که رابطهی غیرمنتظره و خطرناکی که بین یک گروگان و گروگانگیر شکل میگیرد را بررسی میکند. این فیلم با تکیه بر دو اجرای عالی در نقشهای اصلی، اثر را به سطح بالاتری میبرد.
«منو ببند!» اگرچه شاید بهترین فیلم در کارنامهی تحسینشدهی آلمادوار نباشد، اما بدون شک اثری جذاب در میان آثار رنگارنگ این فیلمساز بوده و تماشای آن به خاطر تصاویر زیبایش ارزشمند است. علاوه بر این، فیلم کمدی سیاه «منو ببند!» مرز بین عشق و علاقهی وسواسگونه را از بین میبرد؛ روایتی که در آن گروگان با آدمربا همدردی میکند و حتی او را به عنوان بخشی از خانواده میپذیرد. فیلم آلمادوار که قرار است یک اثر هجوآمیز در زیرژانر سندرم استکهلم باشد، با توجه به مضامینی که به آنها میپردازد و نحوهی اجرایشان میتواند بیاحساس و کمی مشکلساز به نظر برسد.
علیرغم شرایط پیچیدهای که ایوی در آن گرفتار شده و رابطهی چندلایهای که شخصیتهای اصلی دارند، در نهایت شخصیت پورتمن با وی همدردی میکند و شاید حتی عاشق او میشود. این موضوع «وی مثل وندتا» را به یکی از به یادماندنیترین فیلمهایی تبدیل میکند که از این تم پیچیده استفاده کرده است. بدون شک این فیلم به کارگردانی جیمز مکتیگو، اثری گیرا با شخصیتهای فراموشنشدنی و فیلمنامهای فوقالعاده است.
با گذشت سالها، انیمیشن ترسناک ساختهی گری تروزدیل و کرک ویس همچنان بدون شک اثری ماندگار در زیرژانر سندرم استکهلم محسوب میشود. با وجود این، انکارناپذیر است که این داستان دیزنی چقدر سرگرمکننده و فراموشنشدنی است (به لطف آهنگهای به یادماندنیاش)، به همین دلیل است که همچنان یکی از باارزشترین انیمیشنها باقی مانده و شاهد حضور یک پرنسس نمادین در آن هستیم.
در فیلم «۱۲ میمون» رابطهی کول (بروس ویلیس) و رایلی (مادلین استو) یکی از تاثیرگذارترین خطوط داستانی است. جالب اینجاست که این فیلم هم به نوعی به سندرم استکهلم میپردازد، به خصوص با در نظر گرفتن خط باریک بین عقل و آشوب، زمانی که او پس از ربوده شدن و کشیده شدن در خیابانهای فیلادلفیا، عاشق کول میشود. در مجموع، این فیلم علمی-تخیلی دیستوپیایی تاثیرگذار ساختهی تری گیلیام، با اجراهای فوقالعاده و چرخشهای غیرمنتظرهای مثل موردی که به آن اشاره شد، نظر مخاطبان را جلب میکند.
فیلم «در یک شب اتفاق افتاد» ساختهی کاپرا در سال ۱۹۳۴ با عناصر کمدی اسکروبال، ضمن روایت داستانی جذاب که پای آزار و اذیت و حتی ربودهشدن توسط یکی از بستگان (در اینجا، پدرِ الی اندروز) را به میان میکشد، به مسائلی مثل طبقهی اجتماعی و دوران رکود اقتصادی هم میپردازد. این فیلم با ویژگیهای غیرمعمول و سرگرمکنندهاش، همچنان در میان سینهفیلها اثری دوستداشتنی باقی مانده است.
«بوفالو ۶۶» با داستانی عجیب اما خلاقانه، تماشاگران را با یک مورد عجیب از سندرم استکهلم روبرو میکند که در تاریخ سینما ماندگار شده است. با توجه به رمانتیکسازی چنین موقعیت پیچیدهای، این فیلم به راحتی میتوانست نتایج وحشتناکی داشته باشد، اما تقریبا غیرممکن است که نسبت به رابطهی لایلا و بیلی بیتفاوت ماند. در کل، فیلم گالو موفق عمل میکند و به اثری ماندگار تبدیل میشود که امروزه هم مورد توجه بسیاری قرار میگیرد.
فیلم پیشروانهی «بعدازظهر سگی» ساختهی سیدنی لومت در سال ۱۹۷۵، شاهکاری در ژانر سرقت به شمار میرود و درک دلیل این موضوع دشوار نیست. این فیلم تلخ و جسورانه، با ارائهی پیامی دربارهی فداکاریهای انسان برای عشق، داستانی درگیرکننده در مرکز خود دارد که حول رابطهای شبیه به سندرم استکهلم میچرخد. بسیاری از گروگانها در نهایت با گروگانگیرها، بهویژه سانی، همدردی و حتی به آنها علاقه پیدا میکنند.
10. شبح اپرا (The Phantom of the Opera)
- محصول: 1962
- کارگردان: ترنس فیشر
- بازیگران: هربرت لام، مایکل گاف، هدر سیرز
- امتیاز راتن تومیتوز: 50 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 6.4 از 10
این فیلم ساختهی ترنس فیشر است که با وجود نامزدی اسکار، بهترین اثر بین تمام اقتباسها به شمار نمیرود. اما با کمی تامل شاید نسخهای باشد که بیشترین تمرکز را روی رابطهی نسبتا شوم بین دو شخصیت اصلی به خرج میدهد. این فیلم احساسات متناقض، پیچیده و چندوجهی کریستین را نسبت به آدمربای خودش برجسته میکند. در حالی که این اقتباس، نسخهای رمانتیکشدهتر است و با روح کتاب همخوانی ندارد، اما تماشاچیانی که به داستانهای عاشقانهی عجیب و غریب علاقه دارند شاید آن را دوست داشته باشند.
9. از گرگومیش تا سحر (From Dusk till Dawn)
- محصول: 1996
- کارگردان: رابرت رودریگز
- بازیگران: هاروی کایتل، جرج کلونی، کوئنتین تارانتینو
- امتیاز راتن تومیتوز: 76 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.2 از 10
فیلم «از گرگومیش تا سحر» محصول ۱۹۹۶ که بر اساس سریال تلویزیونی به همین نام ساخته شده، در ژانر خودش فیلم بسیار محبوبی است؛ بخشی از این محبوبیت به روایت غیرمعمول «از گرگومیش تا سحر» بستگی دارد که به سندرم استکهلم از طریق شخصیت کیت فولر با بازی جولیت لوئیس نیز میپردازد. در حالی که کیت به همراه خانوادهاش در یک متل گروگان گرفته شده و توسط سث و ریک با اسلحه تهدید میشود، اما ظاهرا این موضوع او را از عاشق شدن به سث باز نمیدارد.
8. خارج از دید (Out of Sight)
- محصول: 1998
- کارگردان: استیون سودربرگ
- بازیگران: جنیفر لوپز، جرج کلونی، وینگ رامس
- امتیاز راتن تومیتوز: 74 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7 از 10
فیلم «خارج از دید» ساختهی سودربرگ که بر اساس رمانی از المور لئونارد ساخته شده، با ترکیب اکشن، عاشقانه، درام و کمدی سیاه با پایانی جذاب، به طرز عجیبی حسی و شوخطبع است. هرچند که «خارج از دید» به هیچ وجه یک شاهکار محسوب نمیشود اما تماشایی و سرگرمکننده است که رابطهی غیرمنتظره و خطرناکی که بین یک گروگان و گروگانگیر شکل میگیرد را بررسی میکند. این فیلم با تکیه بر دو اجرای عالی در نقشهای اصلی، اثر را به سطح بالاتری میبرد.
7. منو ببند! (Tie Me Up! Tie Me Down)
- محصول: 1990
- کارگردان: پدرو آلمادوار
- بازیگران: ویکتوریا آبریل، آنتونیو باندراس، لولس لئون
- امتیاز راتن تومیتوز: 78 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7 از 10
«منو ببند!» اگرچه شاید بهترین فیلم در کارنامهی تحسینشدهی آلمادوار نباشد، اما بدون شک اثری جذاب در میان آثار رنگارنگ این فیلمساز بوده و تماشای آن به خاطر تصاویر زیبایش ارزشمند است. علاوه بر این، فیلم کمدی سیاه «منو ببند!» مرز بین عشق و علاقهی وسواسگونه را از بین میبرد؛ روایتی که در آن گروگان با آدمربا همدردی میکند و حتی او را به عنوان بخشی از خانواده میپذیرد. فیلم آلمادوار که قرار است یک اثر هجوآمیز در زیرژانر سندرم استکهلم باشد، با توجه به مضامینی که به آنها میپردازد و نحوهی اجرایشان میتواند بیاحساس و کمی مشکلساز به نظر برسد.
6. وی مثل وندتا (V for Vendetta)
- محصول: 2006
- کارگردان: جیمز مکتیگو
- بازیگران: ناتالی پورتمن، هوگو ویوینگ، استیون ری
- امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8.2 از 10
علیرغم شرایط پیچیدهای که ایوی در آن گرفتار شده و رابطهی چندلایهای که شخصیتهای اصلی دارند، در نهایت شخصیت پورتمن با وی همدردی میکند و شاید حتی عاشق او میشود. این موضوع «وی مثل وندتا» را به یکی از به یادماندنیترین فیلمهایی تبدیل میکند که از این تم پیچیده استفاده کرده است. بدون شک این فیلم به کارگردانی جیمز مکتیگو، اثری گیرا با شخصیتهای فراموشنشدنی و فیلمنامهای فوقالعاده است.
5. دیو و دلبر (Beauty and the Beast)
- محصول: 1992
- کارگردان: گوی تروزدیل، کرک ویس
- صداپیشهها: پیج اوهارا، رابی بنسون، ریچارد وایت
- امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8 از 10
با گذشت سالها، انیمیشن ترسناک ساختهی گری تروزدیل و کرک ویس همچنان بدون شک اثری ماندگار در زیرژانر سندرم استکهلم محسوب میشود. با وجود این، انکارناپذیر است که این داستان دیزنی چقدر سرگرمکننده و فراموشنشدنی است (به لطف آهنگهای به یادماندنیاش)، به همین دلیل است که همچنان یکی از باارزشترین انیمیشنها باقی مانده و شاهد حضور یک پرنسس نمادین در آن هستیم.
4. 12 میمون (12 Monkeys)
- محصول: 1996
- کارگردان: تری گیلیام
- بازیگران: بروس ویلیس، برد پیت، مادلین استو
- امتیاز راتن تومیتوز: 88 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8 از 10
در فیلم «۱۲ میمون» رابطهی کول (بروس ویلیس) و رایلی (مادلین استو) یکی از تاثیرگذارترین خطوط داستانی است. جالب اینجاست که این فیلم هم به نوعی به سندرم استکهلم میپردازد، به خصوص با در نظر گرفتن خط باریک بین عقل و آشوب، زمانی که او پس از ربوده شدن و کشیده شدن در خیابانهای فیلادلفیا، عاشق کول میشود. در مجموع، این فیلم علمی-تخیلی دیستوپیایی تاثیرگذار ساختهی تری گیلیام، با اجراهای فوقالعاده و چرخشهای غیرمنتظرهای مثل موردی که به آن اشاره شد، نظر مخاطبان را جلب میکند.
3. در یک شب اتفاق افتاد (It Happened One Night)
- محصول: 1935
- کارگردان: فرانک کاپرا
- بازیگران: کلارک گیبل، کلودت کولبرت، والتر کانلی
- امتیاز راتن تومیتوز: 93 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8.1 از 10
فیلم «در یک شب اتفاق افتاد» ساختهی کاپرا در سال ۱۹۳۴ با عناصر کمدی اسکروبال، ضمن روایت داستانی جذاب که پای آزار و اذیت و حتی ربودهشدن توسط یکی از بستگان (در اینجا، پدرِ الی اندروز) را به میان میکشد، به مسائلی مثل طبقهی اجتماعی و دوران رکود اقتصادی هم میپردازد. این فیلم با ویژگیهای غیرمعمول و سرگرمکنندهاش، همچنان در میان سینهفیلها اثری دوستداشتنی باقی مانده است.
2. بوفالو 66 (Buffalo ’66)
- محصول: 1998
- کارگردان: وینسنت گالو
- بازیگران: وینسنت گالو، کریستینا ریچی، بن گازارا
- امتیاز راتن تومیتوز: 88 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 7.4 از 10
«بوفالو ۶۶» با داستانی عجیب اما خلاقانه، تماشاگران را با یک مورد عجیب از سندرم استکهلم روبرو میکند که در تاریخ سینما ماندگار شده است. با توجه به رمانتیکسازی چنین موقعیت پیچیدهای، این فیلم به راحتی میتوانست نتایج وحشتناکی داشته باشد، اما تقریبا غیرممکن است که نسبت به رابطهی لایلا و بیلی بیتفاوت ماند. در کل، فیلم گالو موفق عمل میکند و به اثری ماندگار تبدیل میشود که امروزه هم مورد توجه بسیاری قرار میگیرد.
1. بعدازظهر سگی (Dog Day Afternoon)
- محصول: 1975
- کارگردان: سیدنی لومت
- بازیگران: آل پاچینو، جان کازال، کریس ساراندون
- امتیاز راتن تومیتوز: 90 از 100
- امتیاز IMDb به فیلم: 8 از 10
فیلم پیشروانهی «بعدازظهر سگی» ساختهی سیدنی لومت در سال ۱۹۷۵، شاهکاری در ژانر سرقت به شمار میرود و درک دلیل این موضوع دشوار نیست. این فیلم تلخ و جسورانه، با ارائهی پیامی دربارهی فداکاریهای انسان برای عشق، داستانی درگیرکننده در مرکز خود دارد که حول رابطهای شبیه به سندرم استکهلم میچرخد. بسیاری از گروگانها در نهایت با گروگانگیرها، بهویژه سانی، همدردی و حتی به آنها علاقه پیدا میکنند.
https://teater.ir/news/60951