علی رهبری درباره دلایل پسرفت فعالیت ارکسترهای ایران می‌گوید: «مهمترین دلیلش این است که بنیاد رودکی که یک بنیاد فرهنگی است، اغلب فعالیت‌هایش کارهایی است که در کشورهای دیگر برعهده رادیو و تلویزیون است؛ یعنی سرگرم کردن مخاطبان. درحقیقت بنیاد رودکی کار بنگاه شادمانی را انجام می‌دهد.»
چارسو پرس: علی رهبری (آهنگساز و رهبر ارکستر بین‌المللی) که چند روز پیش وارد ۷۶ سالگی شده است، طی گفت‌وگویی با ایسنا از جایگاه فعلی کاری خود در روسیه و البته شرایط فعلی ارکسترهای موسیقی در ایران می‌گوید.
_ حال و هوای فعالیت این روزهای شما در روسیه چطور است؟
اصلا ساده نیست؛ چون که راستش را بخواهید مثل یک رویا و خواب خوب است. سه روز پیش هفدهمین کنسرتم را که از قطعات چایکوفسکی بود، رهبری کردم. شاید برای بعضی‌ها که آشنایی کامل با مارینسکی و اصولا موسیقی در سن‌پترزبورگ ندارند باید بگویم که اینجا شهری است که بزرگانی همچون چایکفسکی در آن بزرگ شده، تحصیل کرده، آثارشان را اجرا کرده و در همین شهر هم فوت شده‌اند.
روزی خواندم که یک موسیقیدان ایرانی نوشته بود: «نمی‌دانم چرا علی رهبری ریسک بزرگی می‌کند و آثار روسی را در روسیه رهبری می‌کند»؛ اگرچه آثاری که در رپرتوار اکثر رهبران روسی است را، نوازنده‌ها خیلی خوب می‌شناسند و مخاطبین هم با آنها اشنایی کامل دارند. در حقیقت به همین دلیل علاقه داشتم برای کسانی رهبری کنم که با این آثار اشنایی کامل دارند و می‌توانند حتی مقایسه کنند.
_ قرار بود همراه آقای گرگیف به ایران بیایید، چطور شد؟
متاسفانه ایشان در حال آماده شدن و آمدن به ایران بودند که آقای پوتین او را به مدیریت اپرای بولشوی موسکو هم انتخاب کردند و دیگر وقتی نداشتند که این فصل به ایران بیایند. شاید در آینده فرصتی فراهم شود.
_ در حال حاضر ارکسترهای ایران وضعیت چندان جالبی ندارند، چه بسا که پیشتر تعدادی از نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران اخراج شدند و در حال حاضر این ارکسترها از برنامه‌ریزی دقیقی برخوردار نیستند و مشخص نیست آینده ارکستر سمفونیک تهران چه خواهد شد. نظر شما چیست؟
درست است. مقصر اکثرا همان افرادی هستند که دائم انتقاد هم می‌کنند. متاسفانه خیلی وقت‌ها از موسیقی برای منافع یک عده استفاده می‌شود و در سطح همان‌ها هم مانده است. در ۲۰ سال اخیر تا جایی که من می‌دانم موسیقی کلاسیک در ایران مدام در حال درجا زدن و عقب رفتن است و سال به سال هم بدتر می‌شود.
_ چرا؟
زیرا برخی متولیان فرهنگی راه را گم کرده‌اند و از مسیر اصلی خارج شده‌اند. علت هم ناآشنایی آنها با امور موسیقی است.
_ چاره چیست؟
چاره این است که بررسی کنند چرا کره جنوبی، چین، ژاپن، ترکیه، عربستان و ... که ۵۰ سال پیش از ما ۵۰ سال عقب بودند، امروز ۵۰ سال از ما جلو افتاده‌اند!
_ دلیل این عقب‌ماندگی چیست؟
مهمترین دلیلش این است که بنیاد رودکی که یک بنیاد فرهنگی است، اغلب فعالیت‌هایش کارهایی است که در کشورهای دیگر برعهده رادیو و تلویزیون است؛ یعنی سرگرم کردن مخاطبان.
_ یعنی با موسیقی عامه‌پسند مخالف هستید؟
خیر به هیچ‌وجه، اتفاقا خیلی هم این نوع از موسیقی را دوست دارم، ولی این موسیقی نیازی به دخالت وزارت فرهنگ و ارشاد ندارد. وزارت ارشاد نباید به دنبال سلیقه مردم کوچه و بازار رود؛ زیرا این کار بسیار ارزان و پیش پاافتاده مانع پیشرفت موسیقی می‌شود.
_ پس ارکستر ملی چه می‌شود؟
ارکستر ملی همان ارکستر کوچک سمفونیک است و با تغییراتی بسیار ناچیز با نام ملی که کارهای مردمی انجام می‌دهد و بسیار هم مورد نیاز است ولی جایش در وزارت فرهنگ نیست.
_ چاره چیست؟
مشاوره گرفتن از موسیقیدان‌های کاربلد، دلسوز و حرفه‌ای و نه آنهایی که به دنبال منافع خود هستند. باید کاری کرد که کشورهای دیگر می‌کنند. یکی از مهمترین کارهایی که اغلب کشورها انجام داده‌اند این است که از هنرمندان حرفه‌ای ایرانی و خارجی برای درست کردن وضع دعوت کرده‌اند.
_ چندی پیش عده‌ای را با سازهای فرنگی برای برگزاری کنسرت به خارج از کشور فرستادند؛ آیا این کار مفید است؟
بله؛ به شرط اینکه بهترین‌ها را بفرستند ولی متاسفانه مسئولین ما این کار را نکردند و باعث آبروریزی افرادی شدند که برای نام ایران عزیز خیلی تلاش می‌کنند. موسیقی خوب و بد وجود ندارد و سلیقه‌ای است. ما در ایران و خارج از ایران بهترین امکانات را داریم و می‌توانیم در سطح جهانی فعال باشیم، مانند سال ۱۳۹۴ که بچه‌های ما ثابت کردند هیج کمبودی ندارند. متاسفانه بدون مدیر و سرمربی کار درست نمی‌شود.
علی رهبری در حال حاضر رهبر دایم میهمان اپرای مارینسکی سنت پترسبورگ است. او فارغ‌التحصیل هنرستان عالی موسیقی ملی و آکادمی موسیقی و هنرهای زیبای شهر وین است.
رهبری برنده مدال طلا برای ایران در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در فرانسه، برنده مدال نقره برای ایران در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در سوییس، دعوت شده از طرف بیش از ۱۲۰ ارکستر سمفونیک جهان از جمله وین، زالسبورگ، برلین، لندن، امستردام، بروکسل، تورنتو، توکیو، مکزیک و ... است.
_ حال و هوای فعالیت این روزهای شما در روسیه چطور است؟
اصلا ساده نیست؛ چون که راستش را بخواهید مثل یک رویا و خواب خوب است. سه روز پیش هفدهمین کنسرتم را که از قطعات چایکوفسکی بود، رهبری کردم. شاید برای بعضی‌ها که آشنایی کامل با مارینسکی و اصولا موسیقی در سن‌پترزبورگ ندارند باید بگویم که اینجا شهری است که بزرگانی همچون چایکفسکی در آن بزرگ شده، تحصیل کرده، آثارشان را اجرا کرده و در همین شهر هم فوت شده‌اند.
روزی خواندم که یک موسیقیدان ایرانی نوشته بود: «نمی‌دانم چرا علی رهبری ریسک بزرگی می‌کند و آثار روسی را در روسیه رهبری می‌کند»؛ اگرچه آثاری که در رپرتوار اکثر رهبران روسی است را، نوازنده‌ها خیلی خوب می‌شناسند و مخاطبین هم با آنها اشنایی کامل دارند. در حقیقت به همین دلیل علاقه داشتم برای کسانی رهبری کنم که با این آثار اشنایی کامل دارند و می‌توانند حتی مقایسه کنند.
_ قرار بود همراه آقای گرگیف به ایران بیایید، چطور شد؟
متاسفانه ایشان در حال آماده شدن و آمدن به ایران بودند که آقای پوتین او را به مدیریت اپرای بولشوی موسکو هم انتخاب کردند و دیگر وقتی نداشتند که این فصل به ایران بیایند. شاید در آینده فرصتی فراهم شود.
_ در حال حاضر ارکسترهای ایران وضعیت چندان جالبی ندارند، چه بسا که پیشتر تعدادی از نوازندگان ارکستر سمفونیک تهران اخراج شدند و در حال حاضر این ارکسترها از برنامه‌ریزی دقیقی برخوردار نیستند و مشخص نیست آینده ارکستر سمفونیک تهران چه خواهد شد. نظر شما چیست؟
درست است. مقصر اکثرا همان افرادی هستند که دائم انتقاد هم می‌کنند. متاسفانه خیلی وقت‌ها از موسیقی برای منافع یک عده استفاده می‌شود و در سطح همان‌ها هم مانده است. در ۲۰ سال اخیر تا جایی که من می‌دانم موسیقی کلاسیک در ایران مدام در حال درجا زدن و عقب رفتن است و سال به سال هم بدتر می‌شود.
_ چرا؟
زیرا برخی متولیان فرهنگی راه را گم کرده‌اند و از مسیر اصلی خارج شده‌اند. علت هم ناآشنایی آنها با امور موسیقی است.
تاوان خودتحریمی‌های هنرمندان را مردم می‌دهند، نه افرادِ هدف
_ چاره چیست؟
چاره این است که بررسی کنند چرا کره جنوبی، چین، ژاپن، ترکیه، عربستان و ... که ۵۰ سال پیش از ما ۵۰ سال عقب بودند، امروز ۵۰ سال از ما جلو افتاده‌اند!
_ دلیل این عقب‌ماندگی چیست؟
مهمترین دلیلش این است که بنیاد رودکی که یک بنیاد فرهنگی است، اغلب فعالیت‌هایش کارهایی است که در کشورهای دیگر برعهده رادیو و تلویزیون است؛ یعنی سرگرم کردن مخاطبان.
_ یعنی با موسیقی عامه‌پسند مخالف هستید؟
خیر به هیچ‌وجه، اتفاقا خیلی هم این نوع از موسیقی را دوست دارم، ولی این موسیقی نیازی به دخالت وزارت فرهنگ و ارشاد ندارد. وزارت ارشاد نباید به دنبال سلیقه مردم کوچه و بازار رود؛ زیرا این کار بسیار ارزان و پیش پاافتاده مانع پیشرفت موسیقی می‌شود.
_ پس ارکستر ملی چه می‌شود؟
ارکستر ملی همان ارکستر کوچک سمفونیک است و با تغییراتی بسیار ناچیز با نام ملی که کارهای مردمی انجام می‌دهد و بسیار هم مورد نیاز است ولی جایش در وزارت فرهنگ نیست.
_ چاره چیست؟
مشاوره گرفتن از موسیقیدان‌های کاربلد، دلسوز و حرفه‌ای و نه آنهایی که به دنبال منافع خود هستند. باید کاری کرد که کشورهای دیگر می‌کنند. یکی از مهمترین کارهایی که اغلب کشورها انجام داده‌اند این است که از هنرمندان حرفه‌ای ایرانی و خارجی برای درست کردن وضع دعوت کرده‌اند.
_ چندی پیش عده‌ای را با سازهای فرنگی برای برگزاری کنسرت به خارج از کشور فرستادند؛ آیا این کار مفید است؟
بله؛ به شرط اینکه بهترین‌ها را بفرستند ولی متاسفانه مسئولین ما این کار را نکردند و باعث آبروریزی افرادی شدند که برای نام ایران عزیز خیلی تلاش می‌کنند. موسیقی خوب و بد وجود ندارد و سلیقه‌ای است. ما در ایران و خارج از ایران بهترین امکانات را داریم و می‌توانیم در سطح جهانی فعال باشیم، مانند سال ۱۳۹۴ که بچه‌های ما ثابت کردند هیج کمبودی ندارند. متاسفانه بدون مدیر و سرمربی کار درست نمی‌شود.
علی رهبری در حال حاضر رهبر دایم میهمان اپرای مارینسکی سنت پترسبورگ است. او فارغ‌التحصیل هنرستان عالی موسیقی ملی و آکادمی موسیقی و هنرهای زیبای شهر وین است.
رهبری برنده مدال طلا برای ایران در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در فرانسه، برنده مدال نقره برای ایران در مسابقات جهانی رهبری ارکستر در سوییس، دعوت شده از طرف بیش از ۱۲۰ ارکستر سمفونیک جهان از جمله وین، زالسبورگ، برلین، لندن، امستردام، بروکسل، تورنتو، توکیو، مکزیک و ... است.
https://teater.ir/news/61670
