همه خسته‌ایم ولی راه حلش، پناه بردن به ابتذال نیست

چارسو پرس: امیر ساعتچی از جمله دانش‌آموختگان تئاتر است که در آخرین دوره‌های جشنواره تئاتر دانشگاهی در این جشنواره حضور داشته و در چند ماه اخیر درگیر اجرای دو نمایش بوده که هر دو از برگزیدگان این جشنواره بوده‌اند.

او پیش از این به عنوان مشاور و بازیگر با اجرای نمایش «هار» همکاری داشت و حالا هم نمایش خودش را با عنوان «وحشی» روی صحنه برده است.

ساعتچی در گفتگو با ایسنا ترجیح می‌دهد به جای صحبت کردن درباره ویژگی‌های نمایش خودش، بابت وضعیت خطرناک تئاتر کشور هشدار بدهد.

او می‌گوید: آنچه این روزها خیلی عجیب می‌نماید، برخورد مخاطب با تئاتر است. ما  نمایش «وحشی» را سال ۹۸ برای شرکت در جشنواره تئاتر دانشگاهی آماده کردیم. در این مدت به دلیل پاره‌ای مشکلات، اجرای عمومی‌مان به تاخیر افتاد و حالا بعد از چند سال فاصله، نمایش را به اجرا گذاشته‌ایم.

ساعتچی اضافه می‌کند: جالب اینجاست که پیش از شروع اجرای‌مان دوستان زیادی پیگیر بودند که نمایش را چه زمانی اجرا می‌کنید ولی حالا که یک هفته از اجرایمان می‌گذرد، سر و کله هیچ کدام از آن دوستان در سالن ما پیدا نشده است.

او با به یاد آوردن وضعیت تماشاگران تئاتر در دوران پیش از کرونا می‌گوید: اتفاقات پیش از کرونا دیگر رخ نمی‌دهد و این تجربه را در نمایش قبلی‌مان «هار» هم داشتیم که چند ماه پیش روی صحنه بود. اما چون آن نمایش را قبلا در چند نوبت دیگر اجرا کرده بودیم، فکر کردیم شاید برای تماشاگر تکراری شده و به همین دلیل است که از اجرای تازه آن استقبال چندانی نمی‌کنند.

ساعتچی با اشاره به نمایش‌های متعددی که هر شب در تهران روی صحنه می‌روند، اضافه می‌کند: هر شب بیش از ۱۵۰ نمایش در تهران اجرا دارند اما اگر به آمار تماشاگران بسیاری از نمایش‌ها نگاه کنیم، به رقم وحشتناکی خواهیم رسید چراکه بسیاری از این نمایش‌ها مخاطب زیادی ندارند.

او معتقد است که اتفاق ترسناکی که باید در طول سال‌های طولانی می‌افتاد، تنها در همین چند سال اخیر رخ داده و آن جایگزین شدن ابتذال به جای تئاتر است.

این دانش‌آموخته تئاتر توضیح می‌دهد: به روشنی می‌توان حس کرد که مردم حوصله فکر کردن و در سکوت نشستن را ندارند. ترجیح‌شان این است که کمتر فکر کنند و دوست دارند فقط زمان را سپری کنند بدون اینکه بخواهند به چیزی عمیقا بیندیشند. در دو سه ماهی که درگیر اجرای دو نمایش بوده‌ام، متوجه شده‌ام دیگر گروه‌های نمایشی هم کم و بیش با این مشکلات رو به رو هستند.

ساعتچی ادامه می‌دهد: ۶ سال پیش که برای اولین بار نمایش «هار» را اجرا می‌کردیم، در جلسه‌ای با دانشجویان که حدود ۱۹۰ تن بودند، متوجه شدیم که نزدیک ۹۰ درصد آنان نمایش را دیده‌اند اما در دور اخیر اجرای این نمایش جلسه مشابهی با همین تعداد دانشجوی داشتیم که از میان آنان فقط ۴ نفر نمایش را دیده بودند! گویی تئاتر دیدن حتی برای دانشجویان تئاتر هم اهمیت خود را از دست داده. در حال حاضر بخشی از نمایش‌های روی صحنه، به بدنه دانشگاهی تعلق دارند ولی انگار مخاطب دانشجو هم دنبال سرگرمی صِرف است.

او در پاسخ به اینکه شاید تغییر گرایش تماشاگران به دلیل خستگی مردم کشورمان در پی بحران‌های متعدد بوده است، می‌گوید: خستگی مردم کاملا در فضای جامعه ملموس است. اتفاقاتی که در چند ماه اخیر رخ داده، به اندازه صد سال بوده است. این را می‌پذیرم که همه خسته‌ایم ولی راهکار این خستگی، سرگرمی صِرف نیست و فکر می‌کنم آنچه بیش از خستگی با آن رو به روییم، کم‌لطفی و ابتذالی است که کل دنیا به سمت آ ن رفته و طبیعتا سرعت گرایش به این ابتذال در کشور ما به دلیل شرایط خاصی که داریم، بیشتر است.

ساعتچی که نمایش خود را ساعت ۲۱ روی صحنه می‌برد، درباره تاثیر این ساعت اجرا که در نیمه دوم سال ساعت مناسبی برای مخاطبان دانشجو به شمار نمی‌آید، توضیح می‌دهد: تا به حال بابت ساعت اجرای‌مان گله و شکایتی نشنیده‌ام. ضمن اینکه چندی پیش به دلیلی به کنسرتی رفتم که ساعت اجرایش نزدیک به ساعت اجرای ما و قیمت بلیتش ۳ برابر قیمت بلیت نمایش ما بود. تعدادی از هم‌دانشکده‌ای‌هایم را دیدم که به تماشای آن کنسرت آمده بودند ولی هیچ یک از آنان به دیدن تئاتر ما نیامده‌اند. بنابراین معتقدم مشکل ما بزرگتر از مسائلی مانند ساعت اجرا و عواملی از این دست است و اگر فکری برای علاج آن نکنیم، اتفاقات خوشایندی نخواهد افتاد ولی گویی این وضعیت برای کسی مهم نیست.

این کارگردان با تاکید بر اینکه نگاهم به تئاتر درآمدزایی نبوده است، می‌افزاید: مشکل من این نیست که گیشه نمایشم کم‌رونق باشد بلکه مساله من اتفاقی است که تا به حال آن را در تئاتر تجربه نکرده بودم؛ اتفاقی این چنین بغرنج.

ساعتچی درباره تاثیر کناره‌گیری هنرمندان اصیل تئاتر بر تغییر سلیقه تماشاگر در چند سال اخیر نیز می‌گوید: این موضوع را هم قبول دارم. این را هم می‌دانم که باید حساب دانشجویان فعلی را که عموما دهه هشتادی هستند، کنار بگذاریم. به تماشاگران حق می‌دهم که در این کمای ۵ ساله تئاتر، به نوع دیگری از نمایش‌ها گرایش پیدا کرده باشند ولی همچنان معتقدم مهم‌ترین عامل این وضعیت، ابتذال است. ما مخاطبان خوب تئاتر را که سرمایه‌مان بودند، از دست دادیم ولی عجیب است که موسیقی همچنان مخاطب خود را دارد و این اتفاق برای کنسرت‌های موسیقی رخ نداده است.

او ادامه می‌دهد: وضعیت فضای مجازی به خوبی نشانگر اتفاقی است که در جامعه در جریان است. آنجا هم چهره‌های اینستاگرامی بیشتر از هنرمندان اصیل، مخاطب و دنبال‌کننده دارند.

امیر ساعتچی با اشاره به مشکلات گوناگون هنرمندان تئاتر اضافه می‌کند: در این مدت تعدای از هنرمندان تئاتر کار نکردند. برخی به صحنه بازگشته‌اند و بعضی هم نه. ولی چیزی که آزاردهنده است، وضعیتی است که آدم بعد از دوری از صحنه با آن مواجه می‌شود. چون برای برخی از هنرمندان در بازگشت دوباره‌شان اتفاقات خوبی رخ نداده، دچار سرخوردگی شده‌اند که به مراتب از کار نکردن بدتر است.

 گروه اجرایی نمایش «وحشی» به شرح زیر هستند:نویسنده: سیاوش ‌حیدری، طراح و کارگردان: امیر ‌ساعتچی، تهیه‌کننده: نوید ‌محمدزاده،  بازیگران: حمیدرضا ‌جمشیدی، اکبر سلمانی اله دادی، مهدی ‌فرشچی، سید ‌علی ‌مساوات، رضا ‌محسنی، ابراهیم ‌نائیج، نرگس ‌نیک ‌سیرت، محمدصادق ‌یزدانی، با صدای: نوید ‌محمدزاده، مجری طرح: امیر ‌قالیچی، مشاوران کارگردان: حسین ‌پوریانی ‌فر، نرگس ‌نیک ‌سیرت، احسان زهری، گرافیک: فائزه غیثی، آهنگساز و طراح صدا: متین ‌حبیبیان، دستیار و برنامه‌ریز: بدیع خاضعی بهنمیری، طراح لباس: نرگس ‌نیک ‌سیرت، طراح نور: نیلوفر ‌نقیب ‌ساداتی، محمدرضا ‌رحمتی،  عکاس: کیارش ‌مسیبی.

 این نمایش هر شب ساعت ۲۱ و به مدت ۱۰۰ دقیقه در کاخ هنر روی صحنه می‌رود.