سینمای ایران در آینده زیرزمینی می‌شود!

چارسو پرس:  به نقل از روابط عمومی رویداد، ششمین نشست «سینما رو به آینده» به همت سازمان سینمایی سوره و به میزبانی امیر قادری، روز شنبه یکم دی ماه با حضور ابوالحسن داودی، اکبر نبوی و محمد حمزه‌ای در پردیس سینمایی آزادی برگزار شد.

امیر قادری میزبان برنامه ابتدا عنوان کرد: در جلسات گذشته مسعود اطیابی این ایده جالب را مطرح کرد که آینده سینمای ایران نه کارگردان محوری خواهد بود و نه ستاره سالاری؛ آینده سینمای ایران کمپانی‌محور خواهد بود. من از آقای ابوالحسن داووی می‌خواهم که بحث را از اینجا شروع کنند.

ابوالحسن داودی درباره کمپانی محور شدن آینده سینمای ایران بیان کرد: ابتدا باید مشخص کنیم که تعریفمان از کمپانی چیست. ما حتی اگر کمپانی را سرمایه تعریف کنیم، باز هم سرمایه جوانب و حواشی خاص خودش را دارد. با این حال اگر کمپانی را با تعریف استاندارد جهانی‌اش بشناسیم، باید بگوییم که ما در ایران فاقد کمپانی هستیم. با توجه به شرایط سیاسی، اقتصادی و اجتماعی که در کشور داریم، در آینده نزدیک هم امکان به وجود آمدن کمپانی به معنای درست را نداریم.

وی درباره کمپانی فیلم‌های کمدی که در حال حاضر مشغول به کار هستند، گفت: اینها به هیچ وجه کمپانی نیستند چراکه کمپانی در وهله اول سینما را به شکل صنعت می‌شناسد نه به شکل وسیله و ابزار سودآوری. در کمپانی همه جوانب اعم از تجهیزات، استودیوها، امکانات تولیدی و ... را با هم داریم. همه کمپانی‌ها نقشه راه چند ساله دارند.

در ادامه این نشست، اکبر نبوی اظهار کرد: به نظر من هوش مصنوعی توانسته تاریخ بشر را به قبل و بعد از خود تقسیم کند و همین میزان تقاضای سینما در آینده بیش از پیش خواهد شد. هوش مصنوعی سینما را از بین نخواهد برد اما به شدت روی آن تاثیر می‌گذارد. برای همین فکر می‌کنم ما کمپانی در سینما نخواهیم داشت؛ مگر اینکه فرهنگمان اصلاح شود و سودمان را در سود جمع ببینیم.

همچنین محمد حمزه‌ای دیگر مهمان این نشست عنوان کرد: من اعتقاد راسخ دارم که طی ۱۰ سال آینده ما قطعا سینمای کنونی را نخواهیم داشت. در واقع ماهیت سینمایی که ما دوستش داریم از بین نمی‌رود اما تغییر شکل می‌دهد؛ درست مانند رسانه. به همین دلیل تصور می‌کنم که کمپانی در آینده معنایی نخواهد داشت؛ آنچه که می‌تواند در آینده تاثیرگذار باشد، اندیشه است و اندیشه شکل دیگری برای ارایه پیدا خواهد کرد.

وی درباره افزایش استقبال از سینما در سال‌های اخیر تصریح کرد: من اعتقاد ندارم که سینمای ایران مورد استقبال مخاطب قرار گرفته است. سینمای ایران حالت سینوسی دارد و به نظر می‌رسد بعد از مدتی فیلم‌های کمدی علیه خودشان اقدام می‌کنند؛ در نتیجه این جریان هم می‌خوابد و تصور نمی‌کنم تماشاگر قابل توجهی به سمت تولیدات سینمای ایران آمده باشد.

داودی نیز عنوان کرد: به نظر من آینده سینمای ایران متعلق به سینمای زیرزمینی است که با تساعد هندسی در حال رشد است و هیچ کدام از دولت‌ها امکان و ابزار رویارویی با آن را ندارند. این تضادها گنده‌تر از اداره نظارت و حذف پروانه ساخت است. من تفاوت زیادی بین رویکرد دولت‌ها نمی‌بینم. دولت قبل برنامه‌ریزی آشکار داشت و هیچ ترسی نداشت که آن را مطرح کند. سینمای مطلوب دوره قبل رونق سینماداران بود و فکر می‌کردند اگر ۴ فیلم فروخته است، پس سینما رونق پیدا کرده و تعادل ۴۰ ساله سینمای ایران به راحتی در این دوره شکست. برای همین «فسیل» فیلمی است که به دستور مستقیم وزیر ارشاد یک سال در اکران ماند تا به رقم ۳۰۰ میلیارد برسد. الان تنها گونه‌ای که می‌تواند یک منفعت نسبی کسب کند، کمدی است.

وی ادامه داد: بسیاری از فیلم‌ها محصول غلبه تفکر سینمای زیرزمینی است و هر ساله تعداد این فیلم‌ها در حال افزایش است حتی اگر خلاف قوانین و بی‌حجاب ساخته شده باشند. فیلمی که ایران امسال به صورت رسمی به اسکار معرفی کرد، پذیرفته نشد اما از سوی دیگر ۲ فیلم از سینمای زیرزمینی ایران از ۲ کشور جزو منتخبان اسکار قرار می‌گیرد. ممکن است ممنوعه بودن شرایط فیلم به دیده شدنش کمک کند و این یک سواستفاده سیاسی است. سینمای آینده نمی‌تواند خودش را در قید و بند شرایط الان نگه دارد. به عنوان مثال الان دوستان در شورای پروانه ساخت بسیار راحت‌تر از گذشته برخورد می‌کنند اما به هر حال شیوه، شیوه کهنه‌ای است. اگر نگاه‌های دولتی و حاکمیتی با شرایط معقول جامعه همسو نشوند، سینمای ایران مانند بسیاری از مسایل دیگر در جامعه تغییر شکل خواهد داد و از نوع تحت نظارت قرار گرفتن دولت خارج خواهد شد.

داودی گفت: همین چند ماه پیش من داور جشنواره فیلم کوتاه تهران بودم و کارهایی دیدم که حیرت کردم. چیزی که برای من حیرت‌انگیز بود این بود که از مکان‌هایی مانند زابل، خاش و تربت جام و ... فیلم‌های بسیار باکیفیتی ارسال می‌شد. من همان زمان به مسئول انجمن سینمای جوان گفتم اگر به این نسل جوان میدان ندهید، این نسل به جریان شورشی تبدیل خواهد شد که تمام شما را به تصرف خودش درمی‌آورد.

قادری گفت: اکنون ۷۰ درصد فیلم‌ها استاندارد لازم را دارند و بالا آمدن از بین این تعداد فیلم متوسط سخت است. امسال در جشنواره فیلم کوتاه تهران من فیلم‌های زیادی دیدم که از حد متوسط بالاتر بودند.

حمزه‌ای عنوان کرد: سال گذشته بنیاد فارابی المپیاد فیلمسازی برگزار کرد و من ابتدا تردید داشتم که به بچه‌های ۱۲ تا ۱۳ ساله باید چه چیزی آموزش دهم. باعث تعجبم بود که نوجوانانی که اهل شهرستان‌های مختلف بودند، کاملا به‌روز بودند زیرا امروزه فضا برایشان فراهم است.

داودی در پایان درباره خانه سینما و مشکل بزرگ آن عنوان کرد: خانه سینما به عنوان یک نهاد صنفی از ابتدا برخلاف تمام نهادهای صنفی دنیا به عنوان یک هرم به جای اینکه از قاعده شکل بگیرد از سر شکل گرفته است و به نوعی دولت‌ساخته است.