نمایش «ذرات آشوب» که شب گذشته اولین اجرای خود را در قالب جشنواره تئاتر فجر پشت سر گذاشت با وجود استقبال زیاد مخاطبان نتوانست بسیاری از آنها را راضی از سالن اصلی تئاتر شهر بیرون بفرستد.
چارسو پرس: شب گذشته ۷ بهمن در پنجمین روز از برگزاری چهل و سومین جشنواره بین المللی تئاتر فجر نمایش «ذارت آشوب» به نویسندگی و کارگردانی ابراهیم پشت‌کوهی در سالن اصلی مجموعه تئاتر شهر به صحنه رفت و با استقبال مخاطبان همراه شد.

با اجرای این اثر نمایشی و به نیمه رسیدن جشنواره به نظر می‌رسد بالاخره تنور جشنواره تئاتر فجر گرم شده و تازه فضای تئاتر شهر حال و هوای جشنواره را پیدا کرده است. استقبال از «ذرات آشوب» به اندازه‌ای بود که ظرفیت سالن اصلی و بالکن تکمیل و حتی تعدادی صندلی خارج از ظرفیت در بالکن سالن اصلی برای تماشاگرانی که مجبور بودند ایستاده مخاطب نمایش باشند، گذاشته شد و تعدادی از تماشاگران نیز روی پله‌های سالن به تماشای نمایش نشستند.

در توضیح این نمایش آمده است: نمایش «ذرات آشوب» پرتره‌ای از دلاوری و پردلی مردم محجوب جزیره هرمز برای بیرون راندن اشغالگران پرتغالی را به تصویر می‌کشد که نشان‌دهنده عظمت روح ایرانی و جنگاوری‌شان برای دفاع از کیان میهن‌شان است.

ابراهیم پشت کوهی طراح، نویسنده، شاعر، بازیگر، مدرس و کارگردان تئاتر ایران و سرپرست گروه تئاتر «تیتوک» است. این هنرمند در طی فعالیت‌های خود تاکنون نمایشنامه‌های زیادی را به صحنه برده و در جشنواره‌های داخلی و بین المللی به اجرا در آورده است.

پشت کوهی شب گذشته قبل از آغاز اجرای «ذرات آشوب» با توضیحات کوتاهی درباره این نمایش عنوان کرد: جزایر هرمز ۱۱۷ سال تحت اشغال پرتغالی‌ها بوده و در روایت‌های تاریخی امام قلی خان سردار ایرانی باعث آزادی اش می‌شود اما حتماً در طول این ۱۱۷ سال مردم هرمز خیزش‌هایی داشتند و دلیل پیروزی بر استعمار، مردمی هستند که همیشه در تاریخ نادیده گرفته می‌شوند. نمایش ما ستایش و کرنش بر مردمان ساحل نشینی است که واقعاً محجوب هستند و در طول تاریخ کمتر دیده شدند. این نمایش برای این است که ما ببینیم در گوشه گوشه ایران چه عزیزانی جان دادند تا این خاک بماند. امیدوارم ایران ما همیشه سرافراز باشد و حال همه مردم خوب باشد و همینطور که ما به وطنمان عشق داریم این عشق در سراسر وطن ما پخش شود.

پشت‌کوهی ۲ سال قبل با نمایش «مکبث زار» در جشنواره حضور داشت که مورد استقبال زیادی قرار گرفت و حضورهای بین المللی مختلفی قبل و بعد از جشنواره داشت. وی در این نمایش توانسته بود بر بستر یک نمایشنامه شناخته شده غربی (مکبث)، تلفیقی از آئین‌ها و شیوه‌های نمایش شرقی را برای مخاطب به نمایش بگذارد و بهره‌گیری از آوازهای فولکلور جنوب ایران و استفاده از سازهای بومی ایرانی، ژاپنی، آفریقایی و هندی حال و هوای متفاوتی را به اجرا داده بود از این رو خیلی از مخاطبانی که با سبک و سیاق آثار پشت کوهی آشنا هستند انتظار داشتند در اجرای «ذرات آشوب» نیز مانند گذشته با تصویرسازی‌های جذاب و طراحی نور و لباس خلاقانه‌ای روبه‌رو شوند و با توجه به بومی بودن داستان شاهد نقش پررنگ‌تر موسیقی و آوازهای فولکلور جنوب باشند اما در اجرای شب گذشته خبری از ویژگی‌های آثار قبلی پشت‌کوهی و حتی زرق و برق نمایش «مکبث زار» نبود و به نوعی شاهد شلختگی و شتابزدگی در بازی‌ها، طراحی حرکت و حتی میزانسن و دکور نمایش بودیم.

بیشتر بخوانید: همه مطالب جشنواره تئاتر فجر


ضعف در شخصیت‌پردازی آنتاگونیست و پروتاگونیست داستان و نادیده گرفتن نقاط عطف نمایشنامه باعث شده بود که با پایان بندی سرهم‌بندی شده، غیرمنطقی و غیرقابل باوری روبه‌رو باشیم. چطور مردمی که در تمام طول نمایش به عنوان افرادی ترسو و بی‌جربزه نشان داده می‌شوند که ناموسشان را اختیار استعمارگر قرار می‌دهند به ناگهان تغییر رویه می‌دهند و دست به شورش می‌زنند.

نمایش به جای اینکه در طول گسترش پیدا کند در عرض امتداد می‌یابد از این رو شاهد صحنه‌های تکراری و جلو نرفتن قصه و درجا زدن داستان هستیم. جمع بندی ماجرا به ساده انگارانه‌ترین شکل ممکن و بدون هیچ طراحی بصری و زمینه چینی رقم می‌خورد تا مخاطبان به ناگهان شاهد خیزش مردمی منفعل باشند که تا چند دقیقه قبل ترسشان برای رویارویی با بدمن ماجرا مانع از اعتراضشان می‌شد.

یکی از نکات مورد توجه که در گزارش‌های قبلی هم به آن اشاره کردیم نبود هیچ اطلاعاتی از عوامل و بازیگران نمایش‌های جشنواره تئاتر فجر است که در مورد «ذرات آشوب» هم صدق می‌کرد. نمایش‌های این دوره نه پوستر و بروشوری دارند که بشود از طریق آن اطلاعاتی از نمایش به دست آورد نه قبل از اجرا از طریق خود گروه یا روابط عمومی جشنواره درباره آنها اطلاع رسانی می‌شود. در نمایش «ذرات آشوب» نیز جز حضور پژمان جمشیدی که قبل از جشنواره اطلاع رسانی شده بود مخاطبان درباره دیگر عوامل اجرایی و بازیگران چیزی نمی‌دانستند و با آغاز اجرا متوجه شدند که مهدی حسینی‌نیا، رویا جاویدنیا و ارسلان قاسمی نیز به همراه بازیگران ثابت نمایش‌های پشت‌کوهی در نمایش بازی می‌کند.

نمایش «ذرات آشوب» با حضور بازیگران چهره، سابقه پشت‌کوهی و گروه «تیتوک» در اجرای آثار متفاوت و داستان حماسی که برپایه تقابل خیر و شر بنا شده و البته گزیری هم به نمایشنامه «آنتیگونه» سوفکل می‌زند حتماً در اجرای عمومی و در سالنی غیر از سالن اصلی تئاتر شهر می‌تواند موفق عمل کند به شرط اینکه کارگردان بازنگری در طراحی نور و فضاسازی و پایان بندی روایت داستان داشته باشد.