چرا جشنواره‌های سینمایی اروپایی از رقبای آمریکایی پیشی گرفتند؟/ از افول تورنتو و ساندنس تا اوج‌گیری

چارسو پرس: آخرین دوره جشنواره تورنتو با بی‌توجهی عمومی برگزار شد. حتی فیلم‌های پرستاره‌ای مانند «Eden»، «Unstoppable»، «Nightbitch» و «Nutcrackers» با حضور ستارگانی چون «جود لا»، «سیدنی سوییینی»، «جنیفر لوپز»، «امی آدامز» و «بن استیلر» نتوانستند توجه گسترده‌ای جلب کنند. این در تضاد کامل با جشنواره ونیز بود که تنها یک هفته پیش‌تر برگزار شد و مجموعه‌ای از آثار نامزد جوایز و فیلم‌های پرفروش مانند درام برزیلی «I’m Still Here»، فیلم «Beetlejuice Beetlejuice» ساخته تیم برتون و «Babygirl» با بازی «نیکول کیدمن» را به نمایش گذاشت.

جشنواره فیلم کن و ونیز پس از دوران کرونا با رشد محبوبیت مواجه شده‌اند، در حالی که جشنواره‌های آمریکایی همچون تورنتو و ساندنس با چالش‌های زیادی روبه‌رو شدند. به عنوان مثال، فیلم برنده اسکار بهترین فیلم سال گذشته، «Anora»، در کن رونمایی شد و رقیب اصلی آن «The Brutalist» در جشنواره فیلم ونیز. در مقابل، فیلم برنده جایزه مخاطبان تورنتو، «The Life of Chuck»، پس از اکران تابستانی نتوانست توجهی جلب کند. و فیلم برنده جایزه اصلی ساندنس، «Atropia»، هنوز توزیع گسترده‌ای پیدا نکرده و برنده ۲۰۲۴، «In the Summers»، تنها اکرانی محدود داشته است.

یکی از دلایل اصلی این عدم تعادل، همه‌گیری کرونا بود که جشنواره‌های آمریکایی را با لغو رویدادهای حضوری و محدودیت‌های سختگیرانه کانادا مواجه کرد. این شرایط باعث شد بسیاری از ستارگان و مخاطبان تورنتو را ترک کنند. جان اسلوس، کارشناس فروش و بنیان‌گذار «Cinetic Media» می‌گوید: «ونیز کاملاً در مرکز توجه قرار گرفت زیرا توانست در دوران همه‌گیری بهتر از دیگران عمل کند و این به آن‌ها حرکت و شتاب داد.»

چالش‌های تورنتو و ساندنس با از دست دادن حامیان مالی و مشکلات مالی تشدید شد. تورنتو در سال ۲۰۲۳ حمایت «بل کانادا» را از دست داد و لغو دوره‌های ساندنس، آن‌ها را با مشکلات مالی جدی مواجه کرد. همچنین تغییرات مدیریتی در ساندنس باعث ایجاد حس بی‌ثباتی شد؛ مدیر جشنواره و مدیرعامل در کمتر از سه سال استعفا دادند و «یوجین هرناندز» به عنوان مدیر موقت منصوب شد.

با این حال، تحلیلگران و مدیران استودیوها معتقدند تورنتو و ساندنس ممکن است بدترین دوران را پشت سر گذاشته باشند و در مسیر بازگشت باشند. جشنواره تورنتو که پنجاهمین دوره خود را از ۴ سپتامبر آغاز می‌کند، قوی‌ترین فهرست از زمان همه‌گیری را ارائه می‌دهد، از جمله اکران‌های جهانی «Wake Up Dead Man: A Knives Out Mystery» ساخته «ریان جانسون» و «Roofman» اثر «دِرِک سیانفرانس» با بازی «چنینگ تیتوم» و «کریستن دانست». دیگر فیلم‌های مورد انتظار شامل کمدی «Good Fortune» با حضور «کیانو ریوز» و «Rental Family» با بازی «برندن فِرِیزر» است که او را دوباره در مسیر جوایز اسکار قرار می‌دهد.

ساندنس نیز پس از تصمیم به انتقال از «پارک سیتی» یوتا به «بولدر» کلرادو، امیدوار به تازه‌سازی است. با این جابه‌جایی، انتظار می‌رود جشنواره بتواند مخاطبان جوان‌تر و خلاق‌تری را جذب کند. «تام برنارد»، هم‌رئیس «Sony Pictures Classics» می‌گوید: «با انتقال ساندنس به بولدر، هر سال ۵۰۰۰ چشم جدید به جشنواره اضافه می‌شود و مخاطب جوانی ایجاد می‌شود که برای کشف فیلم‌ها آمده است.»

دلایل دیگر تغییر تمرکز قدرت در جشنواره‌ها شامل حضور پرشمار مدیران و خالقان فیلم اروپایی در کن و ونیز است که اغلب از اعضای رأی‌دهنده جوایز هستند. این موضوع اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که رأی‌دهندگان بین‌المللی تأثیر بیشتری در اسکار یافته‌اند.

مکان‌های خیره‌کننده کن و ونیز نیز به محبوبیت آن‌ها کمک می‌کند؛ فرش قرمز تورنتو توان رقابت با سواحل فرانسه یا شهر شناور ونیز ندارد. علاوه بر این، کن الزام به اکران سینمایی فیلم‌ها دارد و نتفلیکس نمی‌تواند آثار خود را در آن جشنواره نمایش دهد، در حالی که ونیز به سکوی اصلی برای آثار بزرگ نتفلیکس تبدیل شده است.

با وجود نقدهایی بر تورنتو که گاهی بیش از حد فیلم نمایش می‌دهد و سختی در برجسته شدن آثار، این جشنواره همچنان با مخاطبان محلی پر شده و دیدگاه‌های واقعی مردم نسبت به فیلم‌ها را به استودیوها منتقل می‌کند. کارشناسان معتقدند تنها چند دوره قوی کافی است تا تورنتو دوباره به مسیر اوج بازگردد. اسکات شومان، رئیس گروه «IFC Entertainment»، می‌گوید: «به محض اینکه برنده جایزه مخاطبان تورنتو نامزد اسکار شود، جشنواره دوباره در مسیر درست قرار می‌گیرد.»