نقد فیلم «صدای هند رجب» | روایتی دردناک و واقعی از آخرین دقایق یک کودک در غزه

چارسو پرس: در دو سال اخیر، هم‌زمان با حملات گسترده اسرائیل به نوار غزه که بیش از ۶۷ هزار کشته بر جا گذاشته است، از جمله ۲۰ هزار کودک، جهان شاهد یکی از نخستین نسل‌کشی‌هایی بود که قربانیانش، نابودی خود را به‌صورت زنده مخابره می‌کردند. یکی از آن قربانیان، هند رجب، دختر پنج‌ساله‌ای بود که مرگ او در ژانویه ۲۰۲۴ جهان را تکان داد.

او در خودرویی پر از خون بستگانش گرفتار شد، در حالی‌که با امدادگران «هلال احمر فلسطین» در تماس بود. تماس‌هایی که به‌دلیل موانع نظامی و دیوان‌سالاری مرگبار ارتش اسرائیل به فریاد بی‌پاسخ بدل شد. حتی دو امدادگری که برای نجات او اعزام شده بودند، خود نیز هدف حمله قرار گرفتند و کشته شدند.

اثری میان واقعیت و بازآفرینی

فیلم The Voice of Hind Rajab ساخته‌ی کارگردان تونسی کاوتر بن هانیا، اثری میان مستند و بازسازی دراماتیک است که با بهره‌گیری از صدای واقعی هند و تصاویر ضبط‌شده‌ی واقعی در کنار بازی بازیگران، تجربه‌ای ویرانگر خلق می‌کند.

بن‌هانیا هدفی روشن دارد: «تماشاگر را از موقعیت تماشاگر بیرون کشیدن» و او را در دل فاجعه فرو بردن؛ تا دیگر نتواند با یک حرکت انگشت از کنار آن بگذرد.

روایت در دفتر هلال احمر

داستان در دفتر هلال احمر فلسطین می‌گذرد، جایی که اپراتور جوانی به‌نام عمر (معتز محیس) نخستین تماس هند را دریافت می‌کند.

در کنار او، مشاور دفتر نسرین (کلارا خوری) و سرپرست او رنا (سجا کیلانی) در تلاشی بی‌وقفه برای شناسایی هویت کودک و هماهنگی اعزام آمبولانس هستند.

اما فرآیند نجات، در زنجیره‌ای از اجازه‌ها و تاییدیه‌های نظامی اسرائیل و صلیب سرخ جهانی گرفتار می‌شود — فرایندی که حتی در حالی که نزدیک‌ترین آمبولانس تنها هشت دقیقه فاصله دارد، ساعت‌ها طول می‌کشد.

بن‌هانیا با دقتی دردناک، تضاد میان احساسات انسانی و نظام بروکراتیک مرگبار را نشان می‌دهد.

در حالی‌که عمر از خشم و درماندگی می‌لرزد، مدیرش «مهدی (عامر حلمی)» بر رعایت مقررات اصرار دارد. تقابل آن دو، به استعاره‌ای از نبرد میان انسانیت و قوانین غیرانسانی بدل می‌شود.

زبان تصویری و استرس مداوم

تصویربرداری فیلم با دوربین دستی و فاصله‌ی نزدیک انجام شده است؛ صورت‌های خسته، چشمان اشک‌بار و لب‌های کبود کارکنان، در قاب‌های بسته و آینه‌های شیشه‌ای انعکاس می‌یابد تا تکرار و فرسودگی در چهره‌ی امدادگران حس شود.
همزمان، صدای واقعی تماس هند گاه جایگزین صدای بازیگران می‌شود و مخاطب را به دل واقعیت می‌کشاند.

در یکی از صحنه‌های پایانی، فیلم ناگهان مرز میان بازسازی و مستند را می‌شکند:
به‌جای تصویر بازیگر، ویدیوی واقعی ضبط‌شده از همان لحظات آخر هند رجب پخش می‌شود، لحظه‌ای که سینما از روایت به شهادت بدل می‌گردد.

پیامی فراتر از سینما

فیلم در کنار جنبه‌ی مستند خود، به پرسشی بنیادین می‌پردازد:
چگونه در عصر شبکه‌های اجتماعی، می‌توان از کنار رنج انسان‌ها عبور نکرد؟

بن‌هانیا با تبدیل یک فاجعه شخصی به تجربه‌ای جهانی، یادآور می‌شود که در وجود هر انسان، جهانی نهفته است. جهانی که با مرگ هر کودک، بخشی از آن از میان می‌رود.

«صدای هند رجب» نه فقط یک فیلم که سوگ‌نامه‌ای برای انسانیت است؛ اثری که مرز میان سینما و واقعیت را در هم می‌ریزد و بیننده را با خود تا مرز اشک و بی‌قراری می‌برد.