پایگاه خبری تئاتر- روزنامه اعتماد: حالا چندسالي است كه تلاش‌هايي در جهت افزايش كيفي اين بخش در جشنواره تئاتر فجر صورت مي‌گيرد، گرچه همچنان با نقطه مطلوب فاصله داريم اما اراده به تغيير وضع موجود از رويكرد دبير و مديران بخش‌هاي گوناگون جشنواره قابل مشاهده است. آروند دشت آراي، مدير بخش بين‌الملل سي‌وششمين جشنواره تئاتر فجر، برقراري ارتباط موثر و گفت‌وگو بين مهمانان خارجي و هنرمندان ايراني حاضر در اين رويداد را از جمله ماموريت‌هاي مهم خود مي‌داند. او در اين گفت‌وگو به ويژگي‌هاي مورد نظر در دعوت از گروه‌هاي خارجي اشاره مي‌كند؛ رويكردي كه در صورت كنار رفتن برنامه‌ريزي‌هاي دقيقه ٩٠ و استمرار، منجر به افزايش كيفي آثار بخش بين‌الملل و رونق جشنواره خواهد شد.
با توجه به مشكلات تكرار شونده بخش بين‌الملل در دوره‌هاي گذشته بعد از پذيرش همكاري آسيب‌شناسي صورت گرفت؟
به دليل اينكه هر سال يا با جشنواره همكاري داشتم يا به عنوان كارگردان در فهرست اجراها قرار مي‌گرفتم به نوعي از نزديك با مسائل آشنا بودم. يعني آسيب‌شناسي براساس تجارب سال‌هاي گذشته اتفاق افتاد نه به معناي رايج. بايد واقع‌بين باشيم و بدانيم چه كارهايي را مي‌توان كرد و چه كارهايي روياپردازي است. بخش مهمي از آسيب‌شناسي من از طريق گفت‌وگو با گروه‌هاي خارجي حاضر در جشنواره در سال‌هاي گذشته به دست آمده است. ما هميشه نياز به تغيير داريم گرچه فاكتورهايي نيز وجود دارد كه اصولا غيرقابل تغيير به نظر مي‌رسند و نه من، بلكه هر فرد ديگري در اين جايگاه قرار بگيرد توان ايجاد تغيير در آن مولفه‌ها را ندارد.
البته اين اظهارات به معناي انكار اتفاق‌هاي مثبتي كه در گذشته رخ داده نيست و قصد ندارم بگويم هيچ اتفاقي نيفتاده بوده و ما حالا داريم همه‌چيز را اصلاح مي‌كنيم. اتفاقا كارهايي كه در زمينه زيرساختي در بخش بين‌الملل جشنواره فجر انجام داده بودند، بسيار ارزشمند بوده و اعتماد‌سازي گسترده‌اي ايجاد شده بود و همين موضوع كار را براي ما خيلي راحت‌تر كرد. ما فقط سعي كرده‌ايم بعضي تعاريف را تغيير بدهيم. به عنوان مثال هدف از دعوت يك گروه خارجي را شفاف‌تر بيان كنيم و در اختيار مخاطبان جشنواره بگذاريم. به همين دليل امسال براي تمام آثار حاضر در جشنواره دفترچه معرفينامه تعريف كرده‌ايم كه نشان مي‌دهد هر نمايش از چه سبك و شيوه‌اي پيروي مي‌كند و درباره چيست يا پيش از حضور در ايران چه تورها و اجراهايي را پشت سر گذاشته است. به اين ترتيب دست مخاطب هم براي انتخاب باز است و هم آگاهانه‌تر به تماشاي آثار مي‌نشيند.
در دعوت از گروه‌ها به چه ويژگي‌هايي توجه شد؟
مهم‌ترين ويژگي‌اي كه براي اجراهاي امسال مي‌توانم نام ببرم توجه به ميزان تور رفتن يك اجراست به اين معني كه اكثر نمايش‌هاي نهايي شده در مهم‌ترين فستيوال‌هاي دنيا اجرا داشته‌اند و ميانگين تور اجراهاي بخش بين‌الملل حداقل ۳۵ جشنواره است. يعني جشنواره فجر هم نمايش‌هايي را در برنامه خود گنجانده كه در فستيوال‌هاي مهم دنيا عرضه شده‌اند.
شيوه انتخاب چه بود؟ آيا مثل سابق براي كمپاني يا گروه فراخوان ارسال شد يا به واسطه شناخت شخصي صورت گرفت؟
وقتي كار را ۶ ماه قبل از شروع جشنواره آغاز مي‌كنيد، خيلي نمي‌توانيد به متد يا شيوه خاصي براي انتخاب پايبند باشيد. مثل آشپزي مي‌ماند كه بايد ببيند در يخچال چه دارد و با آنها چه غذايي مي‌تواند درست كند. اكثر گروه‌هاي مهم تئاتر برنامه‌هاي‌شان براي دوسال آينده بسته شده است و ما مي‌خواهيم در ژانويه آنها و فقط ۶ ماه جلوتر آنها را دعوت كنيم كه مثلا همين نكته دست ما را خيلي بسته است و خيلي كارها بوده‌اند كه دبير جشنواره بسيار پسنديده بود ولي برنامه شان اجازه نمي‌داد كه در تاريخ جشنواره به ايران سفر كنند و براي ژانويه ۲ سال بعد برنامه‌شان خالي بود.اي كاش ما هم اين امكان را داشتيم كه آن گروه‌ها را براي دو سال بعد رزرو مي‌كرديم ولي ساختار اداري ما متاسفانه اين طور نيست.
بنابراين چه كرديد؟
همزمان اين عيب گاهي براي ما تبديل به ويژگي هم مي‌شود به اين صورت كه مي‌توانيم كارهايي را صيد كنيم با شرايط ويژه چراكه در برنامه‌شان نبوده‌ايم و ناگهان در حدفاصل اجراهاي‌شان قرار مي‌گيريم و چون فكرشان را نمي‌كرده‌اند مي‌توانيم مثلا تخفيف بگيريم و شرايط را براي خودمان آسان‌تر كنيم. همزمان معتقدم كه هيچ نمايش مهمي نمي‌تواند از طريق فراخوان جذب شود و فراخوان بيشتر يك امر سمبليك است. اگر مي‌خواهيد تئاترهاي مهم دنيا و اتفاقات تئاتري را به جشنواره‌تان بياوريد تنها يك را ه هست كه در جريان همه رويدادهاي تئاتري قرار بگيريد و به قول معروف روي خط تئاتر بين‌الملل بوده و به روز باشيد. امسال ما به كمك مشاوراني كه داشتيم و ارتباطات از گذشته سعي كرديم كه مجموعه‌اي از آثار را جمع‌آوري كنيم كه در خور جشن ملي گفت‌وگوي تئاتر ايران باشد. اما همان طور كه قبلا اشاره كردم واقعيات موجود، مساله زمان و محدوديت‌ها را نبايد انكار كرد.
رويكرد كلي بخش بين‌الملل چيست؟ مثلا تمركز بر شكل خاصي از فرم اجرا يا ويژگي‌هاي فني و تكنولوژيكي.
در زمينه شيوه اجرايي مشخصه يا چارچوب خاصي براي دعوت از گروه‌ها در نظر گرفته نشده. البته به دلايلي با مسائلي مواجه هستيم و كارهايي كه مي‌توانيم به ايران دعوت كنيم با دشواري‌هايي مواجه است. نخست اينكه از نظر زمان‌بندي بايد اجراهايي را در نظر بگيريم كه در مقطع ژانويه امكان حضور در ايران را داشته باشند. در درجه دوم اين آثار بايد متناسب با مولفه‌هاي فرهنگي ما انتخاب شوند. نكته ديگر بودجه‌اي است كه در اختيار داريم و بايد متناسب با همين اعتبار از گروه‌ها دعوت كنيم. در نهايت بايد در نظر بگيريم كارها امكان برقراري ارتباط با مخاطب و هنرمند ما را داشته باشند و ديگر اينكه بايد به تنوع جريان‌هاي موجود در تئاتر ايران توجه و براي آنها هم خوراك تهيه كرد.
بنابراين به نظر مي‌رسد قرار نيست جشنواره در بخش بين‌الملل فقط تحت تاثير نام يك كارگردان خاص باشد.
خير، ما امسال تصميم گرفتيم به جاي سرمايه‌گذاري روي اسم يك كارگردان شناخته شده در بخش بين‌الملل در زمينه دعوت از گروه‌هاي مستعد و خلاق تمركز كنيم. اجراهايي كه تفكر ما را نشانه روند و اتفاقا در جريان تئاتر دنيا سروصدا كرده‌اند. مهم‌ترين نكته اين است كه به اصل تئاتر توجه شود و دغدغه بر پايه تئاتر و نيازهايش استوار باشد و نه مصلحت‌انديشي و سياسي‌كاري كه خوشبختانه اين ميل هم در آرا و نظرات دبير جشنواره قدرتمند است و هم مهم‌تر از آن در شكل كلان مديريتي مركز هنرهاي نمايشي جاري و ساري است. چون مركز ساختار اداري خودش را به شكلي خلاق با پيشنهادات جديد هماهنگ كرده و تلاش مي‌كند اتفاق‌هاي نو سازگار شود و بيفتد كه اين دستاورد مهمي براي تئاتر ما به نظر مي‌رسد كه مديريت از شكل سنتي و ارتباط‌محور به شكلي خلاق با دغدغه‌اي جدي براي تئاتر تبديل شده است. در اين ساختار اميد مي‌رود كه بشود بناهاي خوبي براي گفت‌وگوي هرچه بهتر و محترمانه‌تر تئاتر ايران و دنيا را طراحي كرد. امسال ما سعي كرده‌ايم نمايش‌هايي را دعوت كنيم كه منعكس‌كننده جامعه خود هستند و همچنين پيشنهادات متفاوتي در زمينه فرم و همچنين دراماتو‌ژي و بصري داشته‌اند.
يعني كنار گذشتن كميت به نفع كيفيت.
بله، چون معتقدم تصوري كه در سال‌هاي گذشته از اجراهاي بخش بين‌الملل به وجود آمده صحيح نيست. گرچه قطعا گروه‌هاي شناخته شده و صاحب‌نامي هم در جشنواره حضور خواهند داشت ولي به عنوان نمونه در نظر بگيريد تمركز اصلي ما روي اين نكته است كه هنرمندان تئاتر جهان را به ايران دعوت كنيم و شرايطي به وجود بياوريم كه با هنرمندان تئاتر ايران به «گفت‌وگو» بنشينيم؛ تم محوري كه دبير جشنواره براي امسال انتخاب كرده‌اند، چون فقدان گفت‌وگو يكي از مشكلات اساسي تئاتر ما چه در زمينه داخلي و چه بعد بين‌المللي به نظر مي‌رسد. بنابراين اگر بتوانيم از هنرمندان معتبر دعوت كنيم درباره كارهاي خود و جايگاهي كه آثارشان در كشورهاي مبدا به خود اختصاص مي‌دهند صحبت كنند اتفاق بهتري رخ مي‌دهد. در همين رابطه در نظر داريم امكان بهتري براي بازاريابي تئاتر ايران در جهان به وجود بياوريم. يعني به سمت شناساندن بازار بين‌المللي به توليدكنندگان تئاتر ايران، حركت كنيم و تازه در ابتداي راهيم.
تئاتر ايران از ظرفيت معرفي در عرصه بين‌الملل برخوردار است؟
ما از ظرفيت متنوع‌ترين تئاتر در خاورميانه برخورداريم و مي‌توانيم از اين ظرفيت به بهترين وجه استفاده كنيم درحالي كه اصلا در زمينه معرفي خودمان به تئاتر جهان موفق عمل نكرده‌ايم. اين قطعا امكان پذير است ولي بايد روند با ثبات وجود داشته باشد. يعني قوانين بايد طوري تعريف شوند كه در دوره‌هاي بعد از طريق بخش بين‌الملل جشنواره تئاتر فجر به طور مستمر و سالانه ادامه يابند. ما نمي‌توانيم دبيرخانه‌اي داشته باشيم كه بعد از اتمام جشنواره درش بسته مي‌شود و تا سال آينده دستاوردهايش را رها مي‌كند. پيگيري دستاوردها و بازاريابي كارها دقيقا بعد از اتمام جشنواره شروع مي‌شود و اين مهم بايد با تسهيل جشنواره به عنوان يك ارگان رسمي پيگيري شود تا بتواند بازوهاي حمايتي را از يك طرف و از طرفي اهرم‌هاي مذاكره را براي توليدكنندگان به گردش در‌آورد. نمي‌توان اين پيگيري‌ها را به دوش هنرمند انداخت خصوصا در تئاتري كه تهيه‌كننده در آن به عنوان يك اصل وجود ندارد كه پل ارتباطي بين هنرمند و جشنواره‌ها باشد پس اهميت بازاريابي بين‌المللي جشنواره دوچندان خواهد شد.
صفحه رسمی سایت خبری تئاتر در تلگرام
https://telegram.me/onlytheater
